Mobile app download

Surah Yusuf with English Translation

Irfan Ul Quran

Read Surah Yusuf with English & Urdu translations of the Holy Quran online by Shaykh ul Islam Dr. Muhammad Tahir ul Qadri. It is the 12nd Surah in the Quran Pak with 111 verses. The surah's position in the Quran Majeed in Juz 12 - 13 and it is called Makki Surah of Quran Karim. You can listen to audio with Urdu translation of Irfan ul Quran in the voice of Tasleem Ahmed Sabri.

Listen Full Surah - Loading.....
or

اللہ کے نام سے شروع جو نہایت مہربان ہمیشہ رحم فرمانے والا ہے
In the Name of Allah, the Most Compassionate, the Ever-Merciful
Play Copy
نَحۡنُ نَقُصُّ عَلَیۡکَ اَحۡسَنَ الۡقَصَصِ بِمَاۤ اَوۡحَیۡنَاۤ اِلَیۡکَ ہٰذَا الۡقُرۡاٰنَ ٭ۖ وَ اِنۡ کُنۡتَ مِنۡ قَبۡلِہٖ لَمِنَ الۡغٰفِلِیۡنَ ﴿۳﴾

3. (اے حبیب!) ہم آپ سے ایک بہترین قصہ بیان کرتے ہیں اس قرآن کے ذریعہ جسے ہم نے آپ کی طرف وحی کیا ہے، اگرچہ آپ اس سے قبل (اس قصہ سے) بے خبر تھےo

3. We recount to you the most beautiful stories through what We have revealed to you in (the form of) this Qur’an. And before it, you were among those who were unaware (of this information).

3. (O Beloved!) We relate to you the best narrative by means of this Qur’an which We have revealed to you, though you were unaware (of this story) before this.

3. Nahnu naqussu AAalayka ahsana alqasasi bima awhayna ilayka hatha alqurana wain kunta min qablihi lamina alghafileena

3. (Kjære elskede ﷺ!) Vi meddeler deg herved den beste historien ved denne Koranen som Vi har åpenbart for deg, enda du ikke var klar over den (denne historien) før.

3. (ऐ हबीब!) हम आपसे एक बेहतरीन क़िस्सा बयान करते हैं इस क़ुरआन के ज़रीए जिसे हमने आपकी तरफ वही किया है, अगर्चे आप इससे क़ब्ल (इस क़िस्से से) बेख़बर थे।

৩. (হে হাবীব!) আমরা আপনাকে এক সর্বোৎকৃষ্ট ঘটনা বর্ণনা করছি এ কুরআনের মাধ্যমে, যা আমরা আপনার প্রতি প্রত্যাদেশ করেছি। যদিও আপনি এরপূর্বে (এ ঘটনা সম্পর্কে) অনবহিত ছিলেন।

(Yusuf, 12 : 3)
Play Copy
اِذۡ قَالَ یُوۡسُفُ لِاَبِیۡہِ یٰۤاَبَتِ اِنِّیۡ رَاَیۡتُ اَحَدَعَشَرَ کَوۡکَبًا وَّ الشَّمۡسَ وَ الۡقَمَرَ رَاَیۡتُہُمۡ لِیۡ سٰجِدِیۡنَ ﴿۴﴾

4. (وہ قصّہ یوں ہے) جب یوسف (علیہ السلام) نے اپنے باپ سے کہا: اے میرے والد گرامی! میں نے (خواب میں) گیارہ ستاروں کو اور سورج اور چاند کو دیکھا ہے، میں نے انہیں اپنے لئے سجدہ کرتے ہوئے دیکھا ہےo

4. And (recall) when Yusuf (Joseph) said to his father: ‘O my father! I have seen eleven stars, the sun and the moon. I saw them prostrating before me.’

4. (Recall) when Yusuf (Joseph) said to his father: ‘O my venerable father! I have seen (in a dream) eleven stars and the sun and the moon. I have seen them prostrating themselves before me.’

4. Ith qala yoosufu liabeehi ya abati innee raaytu ahada AAashara kawkaban waalshshamsa waalqamara raaytuhum lee sajideena

4. (Historien er): En gang sa Josef til faren sin: «Å, ærede far! Jeg har sett elleve stjerner og solen og månen (i drømmen), jeg så dem knele med ansiktet ned i respekt for meg.»

4. (वोह क़िस्सा यूं है) जब यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने अपने बाप से कहा: ऐ मेरे वालिदे गिरामी! मैंने (ख़्वाब में) ग्यारह सितारों को और सूरज और चांद को देखा है, मैंने उन्हें अपने लिए सज्दा करते हुए देखा है।

৪. (সে ঘটনা এই যে,) যখন ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) তাঁর পিতাকে বললেন, ‘হে আমার সম্মানিত পিতা! আমি (স্বপ্নে) এগারোটি তারকা, একটি সূর্য এবং একটি চন্দ্র দেখেছি; আমি এগুলোকে দেখেছি আমার প্রতি সেজদাবনত।’

(Yusuf, 12 : 4)
Play Copy
قَالَ یٰبُنَیَّ لَا تَقۡصُصۡ رُءۡیَاکَ عَلٰۤی اِخۡوَتِکَ فَیَکِیۡدُوۡا لَکَ کَیۡدًا ؕ اِنَّ الشَّیۡطٰنَ لِلۡاِنۡسَانِ عَدُوٌّ مُّبِیۡنٌ ﴿۵﴾

5. انہوں نے کہا: اے میرے بیٹے! اپنا یہ خواب اپنے بھائیوں سے بیان نہ کرنا، ورنہ وہ تمہارے خلاف کوئی پُر فریب چال چلیں گے۔ بیشک شیطان انسان کا کھلا دشمن ہےo

5. He said: ‘O my son, do not relate your dream to your brothers, lest they devise some scheme against you. Surely, Satan is an open enemy of humankind.

5. He said: ‘O my son, do not relate your dream to your brothers, lest they should maneuver a plot against you. Surely, Satan is an open enemy to man.

5. Qala ya bunayya la taqsus ruyaka AAala ikhwatika fayakeedoo laka kaydan inna alshshaytana lilinsani AAaduwwun mubeenun

5. Han sa: «Å, min sønn! Fortell ikke denne drømmen din til brødrene dine, ellers så vil de nok spinne renker mot deg. Sannelig, Satan er menneskets soleklare fiende.

5. उन्होंने कहा: ऐ मेरे बेटे! अपना ये ख़्वाब अपने भाइयों से बयान न करना वर्ना वोह तुम्हारे ख़िलाफ कोई पुर फरेब चाल चलेंगे। बेशक शैतान इंसान का खुला दुश्मन है।

৫. তিনি বললেন, ‘হে আমার পুত্র! তোমার এ স্বপ্ন তোমার ভাইদের কাছে বর্ণনা করো না; নচেৎ তারা তোমার বিরুদ্ধে চক্রান্তের চাল চালবে। নিশ্চয়ই শয়তান মানুষের প্রকাশ্য দুশমন।

(Yusuf, 12 : 5)
Play Copy
وَ کَذٰلِکَ یَجۡتَبِیۡکَ رَبُّکَ وَ یُعَلِّمُکَ مِنۡ تَاۡوِیۡلِ الۡاَحَادِیۡثِ وَ یُتِمُّ نِعۡمَتَہٗ عَلَیۡکَ وَ عَلٰۤی اٰلِ یَعۡقُوۡبَ کَمَاۤ اَتَمَّہَا عَلٰۤی اَبَوَیۡکَ مِنۡ قَبۡلُ اِبۡرٰہِیۡمَ وَ اِسۡحٰقَ ؕ اِنَّ رَبَّکَ عَلِیۡمٌ حَکِیۡمٌ ٪﴿۶﴾

6. اسی طرح تمہارا رب تمہیں (بزرگی کے لئے) منتخب فرما لے گا اور تمہیں باتوں کے انجام تک پہنچنا (یعنی خوابوں کی تعبیر کا علم) سکھائے گا اور تم پر اور اولادِ یعقوب پر اپنی نعمت تمام فرمائے گا جیسا کہ اس نے اس سے قبل تمہارے دونوں باپ (یعنی پردادا اور دادا) ابراہیم اور اسحاق (علیھما السلام) پر تمام فرمائی تھی۔ بیشک تمہارا رب خوب جاننے والا بڑی حکمت والا ہےo

6. That is how your Lord will choose you and teach you the interpretation of dreams, and He will complete His blessing upon you and upon the House of Ya‘qub (Jacob), just as He completed it earlier for your fathers Ibrahim (Abraham) and Ishaq (Isaac). Indeed, your Lord is All-Knowing, All-Wise.

6. And in the same way, your Lord will choose you (for a divine station) and will teach you how to infer conclusions (i.e., the knowledge of the interpretation of dreams) and will perfect His favour upon you and the House of Ya‘qub (Jacob) as He perfected it upon your fathers (grandfather and great grandfather) Ibrahim (Abraham) and Ishaq (Isaac). Indeed, your Lord is All-Knowing, Most Wise.’

6. Wakathalika yajtabeeka rabbuka wayuAAallimuka min taweeli alahadeethi wayutimmu niAAmatahu AAalayka waAAala ali yaAAqooba kama atammaha AAala abawayka min qablu ibraheema waishaqa inna rabbaka AAaleemun hakeemun

6. På samme vis vil Herren din velge deg (for en opphøyd rang), og Han vil lære deg å tyde begivenhetene (kunnskapen om å tyde drømmer) og fullbyrde Sin gunst mot deg og Jakobs avkom slik som Han før fullbyrdet den mot fedrene dine (oldefar og bestefar), Abraham og Isak. Sannelig, Herren din er allvitende, mest vis.»

6. इसी तरह तुम्हारा रब तुम्हें (बुज़ुर्गी के लिए) मुन्तख़ब फरमा लेगा और तुम्हें बातों के अंजाम तक पहुंचना (यानी ख़्वाबों की ताबीर का इल्म) सिखाएगा और तुम पर और औलादे याक़ूब पर अपनी नेअ़मत तमाम फरमाएगा जैसा कि उसने इससे क़ब्ल तुम्हारे दोनों बाप (यानी परदादा और दादा) इब्राहीम और इस्हाक़ (अ़लैहिमा अस्सलाम) पर तमाम फरमाई थी, बेशक तुम्हारा रब ख़ूब जानने वाला बड़ी हिक्मत वाला है।

৬. এভাবে তোমার প্রতিপালক তোমাকে (সম্মানজনক অবস্থানে) মনোনীত করবেন এবং তোমাকে বাণীর পরিণাম ব্যাখ্যা করা (অর্থাৎ স্বপ্নের ব্যাখ্যার জ্ঞান) শিক্ষা দেবেন। আর তোমার প্রতি এবং ইয়াকুবের সন্তান-সন্ততির প্রতি তাঁর নিয়ামত পূর্ণ করবেন, যেভাবে তিনি ইতোপূর্বে তোমার পিতৃপুরুষ (অর্থাৎ প্রপিতামহ ও পিতামহ) ইবরাহীম ও ইসহাক (আলাইহিমাস সালাম)-এঁর প্রতি পূর্ণ করেছিলেন। নিশ্চয়ই তোমার প্রতিপালক খুবই পরিজ্ঞাত, বড়ই প্রজ্ঞাময়।

(Yusuf, 12 : 6)
Play Copy
اِذۡ قَالُوۡا لَیُوۡسُفُ وَ اَخُوۡہُ اَحَبُّ اِلٰۤی اَبِیۡنَا مِنَّا وَ نَحۡنُ عُصۡبَۃٌ ؕ اِنَّ اَبَانَا لَفِیۡ ضَلٰلٍ مُّبِیۡنِۣ ۚ﴿ۖ۸﴾

8. (وہ وقت یاد کیجئے) جب یوسف (علیہ السلام) کے بھائیوں نے کہا کہ واقعی یوسف (علیہ السلام) اور اس کا بھائی ہمارے باپ کو ہم سے زیادہ محبوب ہیں حالانکہ ہم (دس افراد پر مشتمل) زیادہ قوی جماعت ہیں۔ بیشک ہمارے والد (ان کی محبت کی) کھلی وارفتگی میں گم ہیںo

8. And (recall) when they said: ‘Certainly, Yusuf (Joseph) and his brother (Benjamin) are more beloved to our father than us, though we are a (more powerful) group (comprising ten members). Surely, our father is openly lost (in his love).

8. (Recall) when the brothers of Yusuf (Joseph) said: ‘Certainly, Yusuf (Joseph) and his brother are dearer to our father than we are, whereas we are a stronger party (comprising ten members). No doubt, our father is lost in an evident ecstasy (resulting from deep love for them).’

8. Ith qaloo layoosufu waakhoohu ahabbu ila abeena minna wanahnu AAusbatun inna abana lafee dalalin mubeenin

8. (Kom i hu den tid) da Josefs brødre sa: «Visselig, Josef og broren hans (Benjamin) er vår far mer kjære enn vi, enda vi er en sterkere gruppe (som består av ti menn). Sannelig, faren vår er helt fortapt i en tydelig henrykkelse (bunnløst forelsket i dem)!

8. (वोह वक़्त याद कीजिए) जब यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के भाइयों ने कहा कि वाक़ई यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) और उसका भाई हमारे बाप को हमसे ज़ियादा मह्‌बूब है हालांकि हम (दस अफराद पर मुश्तमिल) ज़ियादा क़वी जमाअ़त हैं। बेशक हमारे वालिद (उनकी महब्बत की) खुली वारफ्तगी में गुम हैं।

৮. (সে সময়ের কথা স্মরণ করুন) যখন ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর ভাইয়েরা বললো, ‘অবশ্যই ইউসুফ ও তাঁর ভাই আমাদের পিতার নিকট অধিকতর প্রিয়। অথচ আমরা (দশ সদস্যবিশিষ্ট) শক্তিশালী দল। নিশ্চয়ই আমাদের পিতা (তাঁর ভালোবাসায়) সুস্পষ্ট আত্মবিস্মৃতির বিভ্রান্তিতে রয়েছেন।

(Yusuf, 12 : 8)
Play Copy
اقۡتُلُوۡا یُوۡسُفَ اَوِ اطۡرَحُوۡہُ اَرۡضًا یَّخۡلُ لَکُمۡ وَجۡہُ اَبِیۡکُمۡ وَ تَکُوۡنُوۡا مِنۡۢ بَعۡدِہٖ قَوۡمًا صٰلِحِیۡنَ ﴿۹﴾

9. (اب یہی حل ہے کہ) تم یوسف (علیہ السلام) کو قتل کر ڈالو یا دور کسی غیر معلوم علاقہ میں پھینک آؤ (اس طرح) تمہارے باپ کی توجہ خالصتًا تمہاری طرف ہو جائے گی اور اس کے بعد تم (توبہ کر کے) صالحین کی جماعت بن جاناo

9. ‘Kill Yusuf (Joseph), or banish him to some (distant) land, so that your father’s attention may become exclusively yours. After that, you can (repent and) become righteous people.

9. (Now the only solution is:) ‘Kill Yusuf (Joseph), or banish him to some distant, unknown place. (Thus) your father’s attention will be focused purely on you, and after that you will become a group of righteous people (by turning towards Allah in repentance).’

9. Oqtuloo yoosufa awi itrahoohu ardan yakhlu lakum wajhu abeekum watakoonoo min baAAdihi qawman saliheena

9. (Den eneste løsningen nå er): Drep Josef, eller kast ham langt vekk på et fremmed ukjent sted; slik vil deres fars oppmerksomhet bli rettet kun mot dere, og (vend) etter dette (om i anger og) bli av de rettskafne.»

9. (अब येही हल है कि) तुम यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) को क़त्ल कर डालो या दूर किसी ग़ैर मालूम इलाक़े में फैंक आओ (इस तरह) तुम्हारे बाप की तवज्जोह ख़ालिसतन तुम्हारी तरफ हो जाएगी और उसके बाद तुम (तौबा करके) सालेहीन की जमाअ़त बन जाना।

৯. (এখন সমাধান এই যে,) তোমরা ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-কে হত্যা করো অথবা দূরে কোনো অপরিচিত স্থানে নির্বাসন দাও, (এভাবে) তোমাদের পিতার মনোনিবেশ বিশেষভাবে তোমাদের প্রতি নিবিষ্ট হবে। আর এরপর তোমরা (তওবা করে) সৎকর্মশীলদের অন্তর্ভুক্ত হয়ে যাবে।’

(Yusuf, 12 : 9)
Play Copy
قَالَ قَآئِلٌ مِّنۡہُمۡ لَا تَقۡتُلُوۡا یُوۡسُفَ وَ اَلۡقُوۡہُ فِیۡ غَیٰبَتِ الۡجُبِّ یَلۡتَقِطۡہُ بَعۡضُ السَّیَّارَۃِ اِنۡ کُنۡتُمۡ فٰعِلِیۡنَ ﴿۱۰﴾

10. ان میں سے ایک کہنے والے نے کہا: یوسف (علیہ السلام) کو قتل مت کرو اور اسے کسی تاریک کنویں کی گہرائی میں ڈال دو اسے کوئی راہ گیر مسافر اٹھا لے جائے گا اگر تم (کچھ) کرنے والے ہو (تو یہ کرو)o

10. One of them said: ‘Do not kill Yusuf (Joseph) but throw him into the depths of some well so that some caravan might pick him up if you are to do anything.’

10. A negotiator from amongst them said: ‘Do not kill Yusuf (Joseph), rather lower him down at the bottom of a deep, dark well. Some traveller will pick him up and carry him away. (So do this) if you are (at all) up to (something).’

10. Qala qailun minhum la taqtuloo yoosufa waalqoohu fee ghayabati aljubbi yaltaqithu baAAdu alssayyarati in kuntum faAAileena

10. En taler blant dem sa: «Ikke drep Josef, men kast ham heller i bunnen av en dyp, mørk brønn, en eller annen veifarende vil nok plukke ham opp, hvis dere vil gjøre noe (så gjør dette)!»

10. उनमें से एक कहने वाले ने कहा: तुम यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) को क़त्ल मत करो और उसे किसी तारीक कुंवें की गहराई में डाल दो उसे कोई राहगीर मुसाफिर उठा ले जाएगा अगर तुम (कुछ) करने वाले हो (तो ये करो) ।

১০. তাদের মধ্যে একজন আলোচক বললো, ‘ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-কে হত্যা করো না, বরং তাঁকে কোনো অন্ধকার কূপের গভীরে নিক্ষেপ করো। কোনো মুসাফির পথিক তাঁকে উঠিয়ে নিয়ে যাবে। যদি তোমরা (কিছু) করতেই চাও (তবে এটি করো)।’

(Yusuf, 12 : 10)
Play Copy
قَالُوۡا یٰۤاَبَانَا مَا لَکَ لَا تَاۡمَنَّا عَلٰی یُوۡسُفَ وَ اِنَّا لَہٗ لَنٰصِحُوۡنَ ﴿۱۱﴾

11. انہوں نے کہا: اے ہمارے باپ! آپ کو کیا ہوگیا ہے آپ یوسف (علیہ السلام) کے بارے میں ہم پر اعتبار نہیں کرتے حالانکہ ہم یقینی طور پر اس کے خیر خواہ ہیںo

11. They said: ‘Our father! Why do you not trust us with Yusuf (Joseph)? We are most surely his well-wishers.

11. They said: ‘O our father, what has happened to you that you do not trust us in the case of Yusuf (Joseph), whilst we are certainly his well-wishers?

11. Qaloo ya abana ma laka la tamanna AAala yoosufa wainna lahu lanasihoona

11. De sa: «Å, vår far! Hva er i veien med deg siden du ikke stoler på oss når det gjelder Josef, enda vi i sannhet er hans velgjørere?

11.उन्होंने कहा: ऐ हमारे बाप! आपको क्या हो गया है आप यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के बारे में हम पर ऐतिबार नहीं करते हालांकि हम यक़ीनी तौर पर उसके ख़ैर ख़्वाह हैं।

১১. তারা বললো, ‘হে আমাদের পিতা! আপনার কি হলো যে, আপনি ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর ব্যাপারে আমাদের উপর ভরসা করছেন না, যদিও আমরা তাঁর হিতাকাঙ্ক্ষী।

(Yusuf, 12 : 11)
Play Copy
قَالَ اِنِّیۡ لَیَحۡزُنُنِیۡۤ اَنۡ تَذۡہَبُوۡا بِہٖ وَ اَخَافُ اَنۡ یَّاۡکُلَہُ الذِّئۡبُ وَ اَنۡتُمۡ عَنۡہُ غٰفِلُوۡنَ ﴿۱۳﴾

13. انہوں نے کہا: بیشک مجھے یہ خیال مغموم کرتا ہے کہ تم اسے لے جاؤ اور میں (اس خیال سے بھی) خوف زدہ ہوں کہ اسے بھیڑیا کھا جائے اور تم اس (کی حفاظت) سے غافل رہوo

13. He said: ‘It saddens me that you should take him away, and I fear a wolf may eat him while you are careless of him.’

13. He said: ‘This idea indeed makes me sad that you take him along, and I am (also) afraid (of this idea) that some wolf may devour him, whilst you are careless of his (safeguard).’

13. Qala innee layahzununee an thathhaboo bihi waakhafu an yakulahu alththibu waantum AAanhu ghafiloona

13. Han sa: «Sannelig, denne tanken gjør meg trist at dere tar ham med dere, og jeg frykter (også av den tanken) at ulven skal spise ham mens dere er uoppmerksomme på han (hans beskyttelse).»

13. उन्होंने कहा: बेशक मुझे ये ख़याल मग़्मूम करता है कि तुम उसे ले जाओ और मैं (इस ख़याल से भी) ख़ौफ ज़दा हूं कि उसे भेड़िया खा जाए और तुम उस (की हिफाज़त) से ग़ाफिल रहो।

১৩. তিনি বললেন, ‘নিশ্চয়ই এ ধারণা আমাকে চিন্তিত করে যে, তোমরা তাঁকে নিয়ে যাবে আর আমি (এ ধারণাতেও) ভীত হই যে, তাঁকে নেকড়ে খেয়ে ফেলবে আর তোমরা তাঁর (রক্ষণাবেক্ষণ) থেকে উদাসীন থাকবে’।

(Yusuf, 12 : 13)
Play Copy
فَلَمَّا ذَہَبُوۡا بِہٖ وَ اَجۡمَعُوۡۤا اَنۡ یَّجۡعَلُوۡہُ فِیۡ غَیٰبَتِ الۡجُبِّ ۚ وَ اَوۡحَیۡنَاۤ اِلَیۡہِ لَتُنَبِّئَنَّہُمۡ بِاَمۡرِہِمۡ ہٰذَا وَ ہُمۡ لَا یَشۡعُرُوۡنَ ﴿۱۵﴾

15. پھر جب وہ اسے لے گئے اور سب اس پر متفق ہوگئے کہ اسے تاریک کنویں کی گہرائی میں ڈال دیں تب ہم نے اس کی طرف وحی بھیجی: (اے یوسف! پریشان نہ ہونا ایک وقت آئے گا) کہ تم یقینًا انہیں ان کا یہ کام جتلاؤ گے اور انہیں (تمہارے بلند رتبہ کا) شعور نہیں ہوگاo

15. So when they took him away and agreed to put him in the hidden depths of a well, We revealed to him: ‘(O Yusuf! One day,) you will surely tell them this affair of theirs, while they will not be aware (of your identity).’

15. Then, when they took him along and all agreed to throw him into some deep, dark well, We revealed to him: ‘(O Yusuf [Joseph], do not worry. A time will come when) you will certainly remind them of this affair of theirs, and they will not have the sense (of your exalted station).’

15. Falamma thahaboo bihi waajmaAAoo an yajAAaloohu fee ghayabati aljubbi waawhayna ilayhi latunabiannahum biamrihim hatha wahum la yashAAuroona

15. Da de så tok ham med seg og alle ble enige om å kaste ham ned i bunnen av en dyp, mørk brønn, da åpenbarte Vi for ham: «(Å, Josef! Frykt ikke, der vil komme en tid da) du visselig vil minne dem om denne gjerningen deres og de ikke vil ane noe (om din høye rang).»

15. फिर जब वोह उसे ले गए और सब इस पर मुत्तफिक़ हो गए कि उसे तारीक कुंएं की गहराई में डाल दें तब हमने उसकी तरफ वही भेजी (ऐ यूसुफ! परेशान न होना एक वक़्त आएगा) कि तुम यक़ीनन उन्हें उनका ये काम जतलाओगे और उन्हें (तुम्हारे बलन्द रुत्बे का) शुऊर नहीं होगा।

১৫. অতঃপর যখন তারা তাঁকে নিয়ে গেল এবং সবাই একমত হলো যে, তাঁকে অন্ধকার কূপের গভীরে নিক্ষেপ করবে, তখন আমরা তাঁর প্রতি ওহী প্রেরণ করলাম, ‘(হে ইউসুফ! উদ্ভিগ্ন হয়ো না, একটি সময় আসবে যখন) তুমি তাদেরকে তাদের এ বিষয়টির কথা স্মরণ করিয়ে দেবে, আর (তোমার উচ্চ মর্যাদা সম্পর্কে) তাদের কোনোও ধারণা থাকবে না।’

(Yusuf, 12 : 15)
Play Copy
قَالُوۡا یٰۤاَبَانَاۤ اِنَّا ذَہَبۡنَا نَسۡتَبِقُ وَ تَرَکۡنَا یُوۡسُفَ عِنۡدَ مَتَاعِنَا فَاَکَلَہُ الذِّئۡبُ ۚ وَ مَاۤ اَنۡتَ بِمُؤۡمِنٍ لَّنَا وَ لَوۡ کُنَّا صٰدِقِیۡنَ ﴿۱۷﴾

17. کہنے لگے: اے ہمارے باپ! ہم لوگ دوڑ میں مقابلہ کرنے چلے گئے اور ہم نے یوسف (علیہ السلام) کو اپنے سامان کے پاس چھوڑ دیا تو اسے بھیڑئیے نے کھا لیا، اور آپ (تو) ہماری بات کا یقین (بھی) نہیں کریں گے اگرچہ ہم سچے ہی ہوںo

17. They said: ‘Our father! We had gone racing with one another and left Yusuf (Joseph) with our belongings, and the wolf ate him. And you will not believe us though we are telling the truth.’

17. They said: ‘O our father, we went racing with one another and left Yusuf (Joseph) with our belongings. Then a wolf devoured him, but you will not believe us even though we are truthful.’

17. Qaloo ya abana inna thahabna nastabiqu watarakna yoosufa AAinda mataAAina faakalahu alththibu wama anta bimuminin lana walaw kunna sadiqeena

17. De sa: «Å, vår far! Vi gikk bort for å løpe om kapp, og vi lot Josef være igjen ved eiendelene våre; og så spiste ulven ham. Men du vil ikke engang tro på oss, selv om vi skulle være sannferdige.»

17. कहने लगे: ऐ हमारे बाप! हम लोग दौड़ में मुक़ाबला करने चले गए और हमने यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) को अपने सामान के पास छोड़ दिया तो उसे भेड़िये ने खा लिया, और आप (तो) हमारी बात का यक़ीन (भी) नहीं करेंगे अगर्चे हम सच्चे ही हों।

১৭. বলতে লাগলো, ‘হে আমাদের পিতা! আমরা পরস্পরে দৌঁড়-প্রতিযোগিতা করতে চলে গিয়েছিলাম আর ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-কে আমাদের সরঞ্জামের নিকট রেখে গিয়েছিলাম, অতঃপর তাঁকে নেকড়ে খেয়ে ফেলেছে। আর আপনি (তো) আমাদের কথা বিশ্বাস করবেন না, যদিও আমরা সত্যবাদী।’

(Yusuf, 12 : 17)
Play Copy
وَ جَآءُوۡ عَلٰی قَمِیۡصِہٖ بِدَمٍ کَذِبٍ ؕ قَالَ بَلۡ سَوَّلَتۡ لَکُمۡ اَنۡفُسُکُمۡ اَمۡرًا ؕ فَصَبۡرٌ جَمِیۡلٌ ؕ وَ اللّٰہُ الۡمُسۡتَعَانُ عَلٰی مَا تَصِفُوۡنَ ﴿۱۸﴾

18. اور وہ اس کے قمیض پر جھوٹا خون (بھی) لگا کر لے آئے، (یعقوب علیہ السلام نے) کہا: (حقیقت یہ نہیں ہے) بلکہ تمہارے (حاسد) نفسوں نے ایک (بہت بڑا) کام تمہارے لئے آسان اور خوشگوار بنا دیا (جو تم نے کر ڈالا)، پس (اس حادثہ پر) صبر ہی بہتر ہے، اور اللہ ہی سے مدد چاہتا ہوں اس پر جو کچھ تم بیان کر رہے ہوo

18. Then they produced his shirt (stained) with false blood. He said: ‘Rather your (sinful) souls have seduced you to this (evil) matter. Yet patience is graceful. And Allah is the One Whose help is sought against what you allege.’

18. And they produced Yusuf’s (Joseph’s) shirt, smeared (also) with false blood. (Ya‘qub [Jacob]) said: ‘(This is not the truth.) But your (jealous, ill-commanding) selves have made (a colossal) task easy and pleasant-looking for you (which you eventually did accomplish). So better it is to be steadfast (over this tragedy), and I seek only Allah’s help against whatever you are narrating.’

18. Wajaoo AAala qameesihi bidamin kathibin qala bal sawwalat lakum anfusukum amran fasabrun jameelun waAllahu almustaAAanu AAala ma tasifoona

18. Og de brakte falskt blod, som de smurte på skjorten hans. Jakob sa: «(Dette er ikke sannheten), tvert imot, deres (misunnelige) jeg har gjort en (stor) sak lett og tiltrekkende for dere (og dere har gjennomført den). Nå er tålmod bedre (over denne tragedien)! Og jeg søker hjelp av Allah alene mot det dere beskriver.»

18. और वोह उसके क़मीज़ पर झूटा ख़ून (भी) लगा कर ले आए (याक़ूब अ़लैहिस्सलाम ने) कहा: (हक़ीक़त ये नहीं है) बल्कि तुम्हारे (हासिद) नफ्सों ने एक (बहुत बड़ा) काम तुम्हारे लिए आसान और ख़ुश गवार बना दिया (जो तुमने कर डाला), पस (इस हादिसे पर) सब्र ही बेहतर है, और अल्लाह ही से मदद चाहता हूं इस पर जो कुछ तुम बयान कर रहे हो।

১৮. আর তারা তাঁর জামায় মিথ্যা রং লাগিয়ে নিয়ে এসেছিল। (ইয়াকুব আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘(এটি প্রকৃত সত্য নয়) বরং তোমাদের (হিংসুক) নাফস্ এ (গর্হিত) কাজ তোমাদের জন্যে সহজ ও মনোরম করে দিয়েছে (যা তোমরা সম্পাদন করেছো)। অতঃপর (এ ঘটনায়) ধৈর্য ধারণই উত্তম। আর এ ব্যাপারে আল্লাহ্‌রই নিকট সাহায্য চাই যা তোমরা বর্ণনা করছো।’

(Yusuf, 12 : 18)
Play Copy
وَ جَآءَتۡ سَیَّارَۃٌ فَاَرۡسَلُوۡا وَارِدَہُمۡ فَاَدۡلٰی دَلۡوَہٗ ؕ قَالَ یٰبُشۡرٰی ہٰذَا غُلٰمٌ ؕ وَ اَسَرُّوۡہُ بِضَاعَۃً ؕ وَ اللّٰہُ عَلِیۡمٌۢ بِمَا یَعۡمَلُوۡنَ ﴿۱۹﴾

19. اور (ادھر) راہ گیروں کا ایک قافلہ آپہنچا تو انہوں نے اپنا پانی بھرنے والا بھیجا سو اس نے اپنا ڈول (اس کنویں میں) لٹکایا، وہ بول اٹھا: خوشخبری ہو یہ ایک لڑکا ہے، اور انہوں نے اسے قیمتی سامانِ تجارت سمجھتے ہوئے چھپا لیا، اور اللہ ان کاموں کو جو وہ کر رہے تھے خوب جاننے والا ہےo

19. Then a caravan came along, and they sent their water carrier, who lowered his bucket (into the well). ‘Great news!’ He said, ‘There is a young boy!’ So they hid him as (a piece of) merchandise. And Allah was All-Knowing of what they were doing.

19. And (there) came a caravan of travellers. They sent their water-drawer. So he lowered his bucket (into the well) and he exclaimed: ‘Good news! Here is a boy!’ And they hid him, regarding him a valuable trade item. And Allah knows well the activities they were busy doing.

19. Wajaat sayyaratun faarsaloo waridahum faadla dalwahu qala ya bushra hatha ghulamun waasarroohu bidaAAatan waAllahu AAaleemun bima yaAAmaloona

19. Og det kom en veifarende karavane, og de sendte sin vannhenter; han senket ned bøtten sin (i brønnen) og utbrøt: «Gledelig nyhet! Det er en gutt her!», og de skjulte ham, idet de antok ham som en verdifull handelsvare. Men Allah var allvitende om alt det de bedrev.

19. और (उधर) राहगीरों का एक क़ाफला आ पहुंचा तो उन्होंने अपना पानी भरने वाला भेजा सो उसने अपना डोल (उस कुंएं में) लटकाया, वोह बोल उठा: खु़शख़बरी हो ये एक लड़का है, और उन्होंने उसे क़ीमती सामाने तिजारत समझते हुए छुपा लिया, और अल्लाह उन कामों को जो वोह कर रहे थे ख़ूब जानने वाला है।

১৯. আর (এদিকে) ভ্রমণকারীদের একটি দল এসে পৌঁছলো, তখন তারা তাদের পানি উত্তোলককে প্রেরণ করলো; সে তার বালতি (এ কূপে) নামিয়ে দিলো। সে বলে উঠলো, ‘সুসংবাদ, এ এক বালক!’ অতঃপর তারা তাঁকে মূল্যবান ব্যবসা-সামগ্রী মনে করে লুকিয়ে ফেললো। আর আল্লাহ্ এ কর্মকান্ড সম্পর্কে সম্যক অবগত যা তারা করছিল।

(Yusuf, 12 : 19)
Play Copy
وَ شَرَوۡہُ بِثَمَنٍۭ بَخۡسٍ دَرَاہِمَ مَعۡدُوۡدَۃٍ ۚ وَ کَانُوۡا فِیۡہِ مِنَ الزَّاہِدِیۡنَ ﴿٪۲۰﴾

20. اور یوسف (علیہ السلام) کے بھائیوں نے (جو موقع پر آگئے تھے اسے اپنا بھگوڑا غلام کہہ کر انہی کے ہاتھوں) بہت کم قیمت گنتی کے چند درہموں کے عوض بیچ ڈالا کیونکہ وہ راہ گیر اس (یوسف علیہ السلام کے خریدنے) کے بارے میں (پہلے ہی) بے رغبت تھے (پھر راہ گیروں نے اسے مصر لے جا کر بیچ دیا)o

20. And they (Joseph’s brothers) sold him (to the travellers) for a low price, just a few silver coins—because they were not interested in (buying) him.

20. And Yusuf’s (Joseph’s) brothers (who had returned to the site showed him as their deserter servant and) sold him (to the same caravan) for a low price—a few dirhams—because the travellers were (already) disinterested in (buying) him. (And later, the travellers took him to Egypt where they sold him.)

20. Washarawhu bithamanin bakhsin darahima maAAdoodatin wakanoo feehi mina alzzahideena

20. Og (Josefs brødre, som hadde ankommet til åstedet, lot som om han var deres slave på rømmen), de solgte ham for en ynkelig pris, noen få dirham, fordi de (veifarerne) var likegyldige til (å kjøpe) ham (senere tok de ham med seg til Egypt, hvor de solgte ham videre).

20. और यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के भाइयों ने (जो मौक़े पर आ गए थे उसे अपना भगोड़ा ग़ुलाम कह कर उन्ही के हाथों) बहुत कम क़ीमत गिन्ती के चन्द दिरहमों के इवज बेच डाला क्यों कि वोह राहगीर उस (यूसुफ अ़लैहिस्सलाम के ख़रीदने) के बारे में (पहले ही) बे रग़बत थे (फिर राहगीरों ने उसे मिस्र ले जाकर बेच दिया) ।

২০. আর ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর ভাইয়েরা (যারা ঘটনাস্থলে এসে গিয়েছিল, তাঁকে তাদের পলাতক গোলাম হিসেবে কাফেলার কাছে) স্বল্প মূল্যে - মাত্র কয়েক দিরহামের বিনিময়ে বিক্রি করে দিল, কেননা সেসব ভ্রমণকারীরা (ইউসুফ আলাইহিস সালামকে ক্রয়) এর ব্যাপারে (আগে থেকেই) অনাগ্রহী ছিল। (অতঃপর ভ্রমণকারীরা তাঁকে মিশরে নিয়ে বিক্রি করে দিল)।

(Yusuf, 12 : 20)
Play Copy
وَ قَالَ الَّذِی اشۡتَرٰىہُ مِنۡ مِّصۡرَ لِامۡرَاَتِہٖۤ اَکۡرِمِیۡ مَثۡوٰىہُ عَسٰۤی اَنۡ یَّنۡفَعَنَاۤ اَوۡ نَتَّخِذَہٗ وَلَدًا ؕ وَ کَذٰلِکَ مَکَّنَّا لِیُوۡسُفَ فِی الۡاَرۡضِ ۫ وَ لِنُعَلِّمَہٗ مِنۡ تَاۡوِیۡلِ الۡاَحَادِیۡثِ ؕ وَ اللّٰہُ غَالِبٌ عَلٰۤی اَمۡرِہٖ وَ لٰکِنَّ اَکۡثَرَ النَّاسِ لَا یَعۡلَمُوۡنَ ﴿۲۱﴾

21. اور مصر کے جس شخص نے اسے خریدا تھا (اس کا نام قطفیر تھا اور وہ بادشاہِ مصر ریان بن ولید کا وزیر خزانہ تھا اسے عرف عام میں عزیزِ مصر کہتے تھے) اس نے اپنی بیوی (زلیخا) سے کہا: اسے عزت و اکرام سے ٹھہراؤ! شاید یہ ہمیں نفع پہنچائے یا ہم اسے بیٹا بنا لیں، اور اس طرح ہم نے یوسف (علیہ السلام) کو زمین (مصر) میں استحکام بخشا اور یہ اس لئے کہ ہم اسے باتوں کے انجام تک پہنچنا (یعنی علمِ تعبیرِ رؤیا) سکھائیں، اور اللہ اپنے کام پر غالب ہے لیکن اکثر لوگ نہیں جانتےo

21. The man from Egypt (Potiphar, the chief minister of Egypt), who had bought him, said to his wife (Zulaykha): ‘Make his stay honourable. He could be useful to us, or we could adopt him as a son.’ That is how We established Yusuf (Joseph) in the land (of Egypt) so that We might teach him the interpretation of dreams. And Allah has (complete) control over His affairs, but most people do not know.

21. And the man in Egypt who purchased him (named Qatfir, the finance minister of the King of Egypt Riyan b. Walid, commonly known as ‘Aziz [of Egypt,]) said to his wife (Zulaykha): ‘Make his stay honourable. He may bring us profit, or we may adopt him as a son.’ Thus We established Yusuf (Joseph), and strengthened his position in the land (of Egypt), so that We might teach him how to infer from the events (i.e., the interpretation of dreams). And Allah is the Master of His work, but most people do not know.

21. Waqala allathee ishtarahu min misra liimraatihi akrimee mathwahu AAasa an yanfaAAana aw nattakhithahu waladan wakathalika makkanna liyoosufa fee alardi walinuAAallimahu min taweeli alahadeethi waAllahu ghalibun AAala amrihi walakinna akthara alnnasi la yaAAlamoona

21. Og mannen fra Egypt som kjøpte ham (het Potifar, og han var finansministeren til Egypts farao Rayyān bin Walīd, og han var kjent ved tittelen Egypts ‛Azīz [Egypts stormann]), sa til sin hustru (Zoleykhā): «La ham bo med ære! Muligens bringer han oss gagn, eller så adopterer vi ham som en sønn.» Og slik ga Vi Josef stabilitet (sikker stilling) i landet (Egypt), og det var for at Vi skulle lære ham å tyde begivenhetene (kunnskapen om å tyde drømmer). Og Allah har overmakt over Sitt verk, men folk flest vet ikke.

21. और मिस्र के जिस शख़्स ने उसे ख़रीदा था (उसका नाम क़त्फीर था और वोह बादशाहे मिस्र रय्यान बिन वलीद का वज़ीरे ख़ज़ाना था उसे उर्फे आम में अ़ज़ीज़े मिस्र कहते थे) उसने अपनी बीवी (जु़लैख़ा) से कहा: इसे इज़्ज़तो इकराम से ठहराओ! शायद ये हमें नफा पहुंचाए या हम उसे बेटा बना लें, और इस तरह हमने यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) को ज़मीने (मिस्र) में इस्तेह्काम बख़्शा और ये इसलिए कि हम उसे बातों के अंजाम तक पहुंचना (यानी इल्मे ताबीरे रूया) सिखाएं, और अल्लाह अपने काम पर ग़ालिब है लेकिन अक्सर लोग नहीं जानते।

২১. আর মিশরের যে ব্যক্তি তাঁকে ক্রয় করেছিল (তার নাম ছিল ক্বাতফীর। সে ছিল মিশরের বাদশাহ্ রিয়ান বিন ওয়ালিদের অর্থমন্ত্রী। তাকে সাধারণত আযিযে মিশর বলা হতো, সে) তার স্ত্রী (যুলাইখা)-কে বললো, ‘তাঁকে সম্মান ও মর্যাদার সাথে অবস্থান করতে দাও! হয়তো সে আমাদের কল্যাণ করবে অথবা আমরা তাঁকে পুত্র রূপেও গ্রহণ করতে পারি।’ আর এভাবে আমরা ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-কে (মিশরের) ভুমিতে সুপ্রতিষ্ঠিত করলাম, যাতে আমরা তাঁকে বাণীর পরিণাম বের করা (অর্থাৎ স্বপ্নের ব্যাখ্যার জ্ঞান) শিক্ষা দেই। আর আল্লাহ্ তাঁর কাজের উপর আধিপত্যশীল, কিন্তু অধিকাংশ লোক তা জানে না।

(Yusuf, 12 : 21)
Play Copy
وَ لَمَّا بَلَغَ اَشُدَّہٗۤ اٰتَیۡنٰہُ حُکۡمًا وَّ عِلۡمًا ؕ وَ کَذٰلِکَ نَجۡزِی الۡمُحۡسِنِیۡنَ ﴿۲۲﴾

22. اور جب وہ اپنے کمالِ شباب کو پہنچ گیا (تو) ہم نے اسے حکمِ (نبوت) اور علمِ (تعبیر) عطا فرمایا، اور اسی طرح ہم نیکوکاروں کو صلہ بخشا کرتے ہیںo

22. When he reached his age of maturity, We gave him wisdom and knowledge. And in this way do We reward the virtuously excellent.

22. And when he reached his full manhood, We endowed him with the judgment (of Prophethood) and the knowledge (of the interpretation of dreams). And this is how We bless the pious with reward.

22. Walamma balagha ashuddahu ataynahu hukman waAAilman wakathalika najzee almuhsineena

22. Og da han nådde sin manndoms fulle kraft, tildelte Vi ham (profetskapets) visdom og (drømmetydningens) kunnskap, og slik belønner Vi de dydige.

22. और जब वोह अपने कमाले शबाब को पहुंच गया (तो) हमने उसे हुक्मे (नुबुव्वत) और इल्मे (ताबीर) अ़ता फरमाया और इसी तरह हम नेकू कारों को सिला बख़्शा करते हैं।

২২. আর যখন তিনি তাঁর পূর্ণ যৌবনে পদার্পণ করলেন, (তখন) আমরা তাঁকে (নবুয়্যতের) প্রজ্ঞা এবং (স্বপ্নের ব্যাখ্যার) জ্ঞান দান করলাম। আর এভাবেই আমরা নেক্কারদেরকে প্রতিদান প্রদান করি।

(Yusuf, 12 : 22)
Play Copy
وَ رَاوَدَتۡہُ الَّتِیۡ ہُوَ فِیۡ بَیۡتِہَا عَنۡ نَّفۡسِہٖ وَ غَلَّقَتِ الۡاَبۡوَابَ وَ قَالَتۡ ہَیۡتَ لَکَ ؕ قَالَ مَعَاذَ اللّٰہِ اِنَّہٗ رَبِّیۡۤ اَحۡسَنَ مَثۡوَایَ ؕ اِنَّہٗ لَا یُفۡلِحُ الظّٰلِمُوۡنَ ﴿۲۳﴾

23. اور اس عورت (زلیخا) نے جس کے گھر وہ رہتے تھے آپ سے آپ کی ذات کی شدید خواہش کی اور اس نے دروازے (بھی) بند کر دیئے اور کہنے لگی: جلدی آجاؤ (میں تم سے کہتی ہوں)۔ یوسف (علیہ السلام) نے کہا: اللہ کی پناہ! بیشک وہ (جو تمہارا شوہر ہے) میرا مربّی ہے اس نے مجھے بڑی عزت سے رکھا ہے۔ بیشک ظالم لوگ فلاح نہیں پائیں گےo

23. And the lady (Zulaykha) in whose house he was living demanded him to surrender himself (to her desire). She locked the doors and said: ‘Come forward quickly!’ He said: ‘Allah be my refuge! Indeed, he (i.e. your husband) is my master. He has kept me in a very respectable manner. Indeed, the wrongdoers do not prosper.’

23. And the woman (Zulaykha), in whose house he was putting up, sought intensely to seduce him and she bolted the doors (as well) and said: ‘Come! Make haste! (I ask you.)’ Yusuf (Joseph) said: ‘I seek Allah’s refuge. Surely, he (your husband) is my master. He has kept me most honourably. Indeed, the wrongdoers will not prosper.’

23. Warawadathu allatee huwa fee baytiha AAan nafsihi waghallaqati alabwaba waqalat hayta laka qala maAAatha Allahi innahu rabbee ahsana mathwaya innahu la yuflihu alththalimoona

23. Og hun (Zoleykhā), som han bodde hos, forsøkte inderlig å friste ham; hun stengte (til og med) dørene, og hun sa: «(Jeg sier til deg!) Kom igjen, skynd deg!» Josef sa: «Allah verne meg! Sannelig, han (ektemannen din) er min herre, han har latt meg bo i ære. Sannelig, de ondsinnede vil aldri bli framgangsrike.»

23. और उस औरत (जु़लैख़ा) ने जिसके घर वोह रहते थे आपसे आपकी ज़ात की शदीद ख़्वाहिश की और उसने दरवाज़े (भी) बन्द कर दिए और कहने लगी: जल्दी आ जाओ (मैं तुमसे कहती हूं) । यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने कहा: अल्लाह की पनाह! बेशक वोह (जो तुम्हारा शौहर है) मेरा मुरब्बी है उसने मुझे बड़ी इज़्ज़त से रखा है। बेशक ज़ालिम लोग फलाह नहीं पाएंगे।

২৩. আর এই (যুলাইখা নাম্নী) নারী, যার ঘরে তিনি অবস্থান করতেন, তাঁকে তীব্রভাবে কামনা করলো। আর সে দরজা বন্ধ করে দিল এবং বলতে লাগলো, ‘(আমি তোমাকে বলছি,) তাড়াতাড়ি এসো’! ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘আল্লাহ্‌র আশ্রয় চাই! নিশ্চয়ই তিনি (যে তোমার স্বামী) আমার লালন-পালনকারী, তিনি আমাকে অত্যন্ত সম্মানজনক ভাবে রেখেছেন। প্রকৃতপক্ষে সীমালঙ্ঘনকারীরা সফলতা পাবে না।’

(Yusuf, 12 : 23)
Play Copy
وَ لَقَدۡ ہَمَّتۡ بِہٖ ۚ وَ ہَمَّ بِہَا لَوۡ لَاۤ اَنۡ رَّاٰ بُرۡہَانَ رَبِّہٖ ؕ کَذٰلِکَ لِنَصۡرِفَ عَنۡہُ السُّوۡٓءَ وَ الۡفَحۡشَآءَ ؕ اِنَّہٗ مِنۡ عِبَادِنَا الۡمُخۡلَصِیۡنَ ﴿۲۴﴾

24. (یوسف علیہ السلام نے انکار کر دیا) اور بیشک اس (زلیخا) نے (تو) ان کا ارادہ کر (ہی) لیا تھا، (شاید) وہ بھی اس کا قصد کر لیتے اگر انہوں نے اپنے رب کی روشن دلیل کو نہ دیکھا ہوتا۔٭ اس طرح (اس لئے کیا گیا) کہ ہم ان سے تکلیف اور بے حیائی (دونوں) کو دور رکھیں، بیشک وہ ہمارے چنے ہوئے (برگزیدہ) بندوں میں سے تھےo

٭ (یا انہوں نے بھی اس کو طاقت سے دور کرنے کا قصد کر لیا تھا۔ اگر وہ اپنے رب کی روشن دلیل کو نہ دیکھ لیتے تو اپنے دفاع میں سختی کر گزرتے اور ممکن ہے اس دوران ان کا قمیض آگے سے پھٹ جاتا جو بعد ازاں ان کے خلاف شہادت اور وجہ تکلیف بنتا، سو اﷲ کی نشانی نے انہیں سختی کرنے سے روک دیا۔)

24. She (Zulaykha) certainly lusted for him, and he also might have inclined towards her if he had not seen the manifest evidence of his Lord.* We did this to keep evil and indecency away from him. He was indeed one of Our chosen servants.

* It may also mean: ‘He might have inclined towards repelling her by force if he had not seen the manifest sign of his Lord.’ Had he reacted physically in his defence, it was likely that his shirt would have been torn from the front in the struggle, later causing him trouble by serving as evidence against him. So Allah’s sign stopped him from using force.

24. (Yusuf [Joseph] refused) but she (Zulaykha) had definitely made up her mind for him. And he too (might) have resolved had he not seen the clear sign of his Lord.* It was (made to happen) like that (in order that) We might keep both affliction and indecency away from him. Assuredly, he was of Our chosen (exalted) servants.

* Or he could have made up his mind to repel her by force. Had he not seen the manifest sign of his Lord, he would have used force in his defence, and it was likely that his shirt would have been torn from the front in the struggle, later causing him trouble by serving as evidence against him. So Allah’s sign stopped him from using force.

24. Walaqad hammat bihi wahamma biha lawla an raa burhana rabbihi kathalika linasrifa AAanhu alssooa waalfahshaa innahu min AAibadina almukhlaseena

24. (Josef nektet), men hun hadde uten tvil bestemt seg for ham, og (kanskje) hadde han også bestemt seg for henne hvis han ikke hadde sett sin Herres innlysende bevis*. Slik (ble det gjort) for at Vi skulle holde ham unna lidelse og uanstendighet. Sannelig, han var av Våre utvalgte (opphøyde) tjenere.

* Verset kan også bety at profeten Josef عليه السلام bestemte seg for å fjerne henne fra seg med styrke. Hvis han ikke hadde sett sin Herres innlysende bevis, kunne han ha brukt sin fysiske styrke for å verge seg mot dette. Da kunne skjorten hans ha blitt revet forfra, noe som ville ha vært et bevis mot ham og årsak til smerte, Allahs bevis hindret ham i å opptre fysisk strengt.

(यूसुफ अ़लैहिस्सलाम ने इन्कार कर दिया) और बेशक उस (ज़ुलैख़ा) ने (तो) उनका इरादा कर (ही) लिया था, (शायद) वोह भी उसका क़स्द कर लेते अगर उन्होंने अपने रब की रौशन दलील को न देखा होता। * इस तरह (इसलिए किया गया) कि हम उनसे तक्लीफ और बेहयाई (दोनों) को दूर रखें, बेशक वोह हमारे चुने हुए (बर्गुज़ीदा) बन्दों में से थे।

* (या उन्होंने भी उसको ताक़त से दूर करने का क़स्द कर लिया था। अगर वोह अपने रब की रौशन दलील को न देख लेते तो अपने दिफाअ़ में सख़्ती कर गुज़रते और मुम्किन है उस दौरान उनका क़मीज़ आगे से फट जाता जो बाद अज़ां उनके ख़िलाफ शहादत और वज्हे तक्लीफ बनता, सो अल्लाह की निशानी ने उन्हें सख़्ती करने से रोक दिया)

২৪. (ইউসুফ আলাইহিস সালাম অস্বীকৃতি জানালেন) আর নিশ্চিত সে (যুলাইখা তো) এর কামনাই করেছিল। (হয়তো) তিনিও এরূপ কামনা করতেন, যদি না তিনি তাঁর প্রতিপালকের সুস্পষ্ট নিদর্শন দেখতেন।* এভাবে (এ জন্যে করা হয়েছে), যাতে আমরা তাঁর থেকে কষ্ট ও অশ্লীলতা (উভয়টি) দূরীভুত করি। নিশ্চয়ই তিনি আমাদের নির্বাচিত (সম্মানিত) বান্দাদের মধ্যে গণ্য।

*অথবা তিনিও তাকে শক্তিমত্তা দিয়ে দূর করার ইচ্ছা করেছিলেন। যদি তিনি স্বীয় প্রতিপালকের সুস্পষ্ট নিদর্শন না দেখতেন, তবে তা প্রতিহত করায় জোর খাটাতে যেতেন এবং সম্ভাবনা ছিল যে, এর মধ্যে তাঁর জামা সামনের দিকে ছিড়ে যেতো, যা পরবর্তীতে তাঁর বিরুদ্ধে সাক্ষী এবং কষ্টের কারণ হয়ে দাঁড়াতো। সুতরাং আল্লাহর নিদর্শন তাঁর জোর খাটানো রুখে দিল।

(Yusuf, 12 : 24)
Play Copy
وَ اسۡتَبَقَا الۡبَابَ وَ قَدَّتۡ قَمِیۡصَہٗ مِنۡ دُبُرٍ وَّ اَلۡفَیَا سَیِّدَہَا لَدَا الۡبَابِ ؕ قَالَتۡ مَا جَزَآءُ مَنۡ اَرَادَ بِاَہۡلِکَ سُوۡٓءًا اِلَّاۤ اَنۡ یُّسۡجَنَ اَوۡ عَذَابٌ اَلِیۡمٌ ﴿۲۵﴾

25. اور دونوں دروازے کی طرف (آگے پیچھے) دوڑے اور اس (زلیخا) نے ان کا قمیض پیچھے سے پھاڑ ڈالا اور دونوں نے اس کے خاوند (عزیزِ مصر) کو دروازے کے قریب پا لیا وہ (فورًا) بول اٹھی کہ اس شخص کی سزا جو تمہاری بیوی کے ساتھ برائی کا ارادہ کرے اور کیا ہو سکتی ہے سوائے اس کے کہ وہ قید کر دیا جائے یا (اسے) درد ناک عذاب دیا جائے۔o

25. They raced to the door while she tore his shirt from behind. And they encountered her husband (the ‘Aziz of Egypt) at the door. She said: ‘What should be the punishment for someone who intends evil for your wife, except being imprisoned or a painful punishment?’

25. And they both ran (one behind the other) towards the door, and she (Zulaykha) tore his shirt from behind, and both found her husband (‘Aziz of Egypt) at the door. She (immediately) said: ‘What can be the punishment for him who intends to commit indecency with your wife, except that he should be put in prison, or (he) be given painful torment?’

25. Waistabaqa albaba waqaddat qameesahu min duburin waalfaya sayyidaha lada albabi qalat ma jazao man arada biahlika sooan illa an yusjana aw AAathabun aleemun

25. Og begge løp mot døren (hun jaget ham), og hun (Zoleykhā) rev skjorten hans bakfra, og begge fant ektemannen hennes (Egypts stormann) ved døren; hun sa (med en gang): «Hva bør straffen til den personen være som har til hensikt å gjøre din hustru noe forferdelig, annet enn at han blir fengslet eller får smertelig pine?»

25. और दोनों दरवाजे़ की तरफ (आगे पीछे) दौड़े और उस (ज़ुलैख़ा) ने उनका क़मीज़ पीछे से फाड़ डाला और दोनों ने उसके ख़ाविन्द (अ़ज़ीज़े मिस्र) को दरवाज़े के क़रीब पा लिया वोह (फौरन) बोल उठी कि उस शख़्स की सज़ा जो तुम्हारी बीवी के साथ बुराई का इरादा करे और क्या हो सकती है सिवाए इसके कि वोह क़ैद कर दिया जाए या (उसे) दर्दनाक अ़ज़ाब दिया जाए।

২৫. আর তারা উভয়ে দরজার দিকে (অগ্রে-পশ্চাতে) দৌঁড়াতে লাগলো এবং সে (যুলাইখা) তাঁর জামা পিছন দিকে ছিড়ে ফেললো। আর উভয়ে তার স্বামী (আযিযে মিশর)-কে দরোজার নিকট পেয়ে সে (ততক্ষণাৎ) বলে উঠলো, ‘যে তোমার স্ত্রীর সাথে অনিষ্টের ইচ্ছা করে, তাকে জেলখানায় বন্দী করা অথবা (তাকে) যন্ত্রণাদায়ক শাস্তি দেয়া ছাড়া তাঁর জন্যে আর কী দন্ড হতে পারে?’

(Yusuf, 12 : 25)
Play Copy
قَالَ ہِیَ رَاوَدَتۡنِیۡ عَنۡ نَّفۡسِیۡ وَ شَہِدَ شَاہِدٌ مِّنۡ اَہۡلِہَا ۚ اِنۡ کَانَ قَمِیۡصُہٗ قُدَّ مِنۡ قُبُلٍ فَصَدَقَتۡ وَ ہُوَ مِنَ الۡکٰذِبِیۡنَ ﴿۲۶﴾

26. یوسف (علیہ السلام) نے کہا: (نہیں بلکہ) اس نے خود مجھ سے مطلب براری کے لئے مجھے پھسلانا چاہا اور (اتنے میں خود) اس کے گھر والوں میں سے ایک گواہ نے (جو شیر خوار بچہ تھا) گواہی دی کہ اگر اس کا قمیض آگے سے پھٹا ہوا ہے تو یہ سچی ہے اور وہ جھوٹوں میں سے ہےo

26. He (Yusuf) said: ‘She is the one who demanded me to surrender myself (to her desire).’ Then a witness from her family testified, (saying:) ‘If his shirt is torn from the front, then she is telling the truth, and he is among the liars.

26. Yusuf (Joseph) said: ‘(No indeed! In truth) it was she herself who sought to seduce me for her purpose.’ And (in the meanwhile) one of her household (who was an infant) bore witness: ‘If his shirt is torn from the front, then she has spoken the truth and he is of the liars.

26. Qala hiya rawadatnee AAan nafsee washahida shahidun min ahliha in kana qameesuhu qudda min qubulin fasadaqat wahuwa mina alkathibeena

26. Josef sa: «(Nei, tvert imot!) Det var hun som forsøkte å friste meg for hensikten sin.» Og da (i det øyeblikket) vitnet et vitne (et spedbarn) fra hennes husholdning: «Hvis skjorten hans er revet forfra, da har hun talt sant, og han er av løgnerne.

26. यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने कहा: (नहीं बल्कि) उसने खु़द मुझसे मतलब बरआरी के लिए मुझे फु सलाना चाहा और (इतने में खु़द) उसके घर वालों में से एक गवाह ने (जो शीर ख़्वार बच्चा था) गवाही दी कि अगर उसका क़मीज़ आगे से फटा हुवा है तो ये सच्ची है और वोह झूटों में से है।

২৬. ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘(না বরং) সে নিজে আমার নিকট উদ্দেশ্য হাসিলের জন্যে আমাকে ফুসলাতে চেয়েছিল’। আর (ইতিমধ্যে স্বয়ং) তার গৃহের অধিবাসীদের মধ্য থেকে এক সাক্ষী (যে ছিল দুগ্ধপোষ্য শিশু) সাক্ষ্য দিল, ‘যদি তাঁর জামা সামনে ছেড়া থাকে তবে সে সত্যবাদী আর তিনি মিথ্যাবাদীদের মধ্যে গণ্য।

(Yusuf, 12 : 26)
Play Copy
فَلَمَّا رَاٰ قَمِیۡصَہٗ قُدَّ مِنۡ دُبُرٍ قَالَ اِنَّہٗ مِنۡ کَیۡدِکُنَّ ؕ اِنَّ کَیۡدَکُنَّ عَظِیۡمٌ ﴿۲۸﴾

28. پھر جب اس (عزیزِ مصر) نے ان کا قمیض دیکھا (کہ) وہ پیچھے سے پھٹا ہوا تھا تو اس نے کہا: بیشک یہ تم عورتوں کا فریب ہے۔ یقیناً تم عورتوں کا فریب بڑا (خطرناک) ہوتا ہےo

28. So, when he (the ‘Aziz of Egypt) saw his shirt torn from behind, he said: ‘Surely this is among the (cunning) schemes of you (women)! Your scheming is indeed very smart.

28. Then, when he (‘Aziz of Egypt) saw his shirt and found it torn from behind, he said: ‘This is the craft of you women. Certainly, your women-craft is highly (dangerous).

28. Falamma raa qameesahu qudda min duburin qala innahu min kaydikunna inna kaydakunna AAatheemun

28. Da han (Egypts stormann) så at skjorten hans var revet bakfra, sa han: «Sannelig, dette er dere kvinners listige påfunn! Sannelig, dere kvinners listige påfunn er svært farlige.

28. फिर जब उस (अ़ज़ीज़े मिस्र) ने उनका क़मीज़ देखा (कि) वोह पीछे से फटा हुवा था तो उसने कहा: बेशक ये तुम औरतों का फरेब है। यक़ीनन तुम औरतों का फरेब बड़ा (ख़तरनाक) होता है।

২৮. অতঃপর যখন সে (আযীযে মিশর) দেখল (যে) তাঁর জামা পিছন দিকে ছেড়া, তখন সে বললো, ‘নিশ্চয়ই এ তোমাদের নারীদের চক্রান্ত। অবশ্যই তোমাদের নারীদের চক্রান্ত ভীষণ (বিপদজনক) হয়ে থাকে।

(Yusuf, 12 : 28)
Play Copy
یُوۡسُفُ اَعۡرِضۡ عَنۡ ہٰذَا ٜ وَ اسۡتَغۡفِرِیۡ لِذَنۡۢبِکِ ۚۖ اِنَّکِ کُنۡتِ مِنَ الۡخٰطِئِیۡنَ ﴿٪۲۹﴾

29. اے یوسف! تم اس بات سے درگزر کرو اور (اے زلیخا!) تو اپنے گناہ کی معافی مانگ، بیشک تو ہی خطاکاروں میں سے تھیo

29. Yusuf (Joseph)! Just forget about this matter. And (O Zulaykha!) you seek forgiveness for your sin. Surely, you are among those at fault.’

29. O Yusuf (Joseph)! Ignore it and, (O Zulaykha,) ask forgiveness for your sin. Surely, it is you who are of the sinful.’

29. Yoosufu aAArid AAan hatha waistaghfiree lithanbiki innaki kunti mina alkhatieena

29. Josef! Overse dette, og (å, Zoleykhā) be om tilgivelse for din synd! Sannelig, du var av dem som begår feiltrinn.»

29. ऐ यूसुफ! तुम इस बात से दर गुज़र करो और (ऐ जु़लैख़ा!) तू अपने गुनाह की मुआफी मांग, बेशक तू ही ख़ताकारों में से थी।

২৯. হে ইউসুফ! তুমি এ বিষয়টি উপেক্ষা করো, আর (হে যুলাইখা!) তুমি তোমার গোনাহের জন্যে ক্ষমা প্রার্থনা করো। নিশ্চয়ই তুমিই অপরাধী।’

(Yusuf, 12 : 29)
Play Copy
وَ قَالَ نِسۡوَۃٌ فِی الۡمَدِیۡنَۃِ امۡرَاَتُ الۡعَزِیۡزِ تُرَاوِدُ فَتٰىہَا عَنۡ نَّفۡسِہٖ ۚ قَدۡ شَغَفَہَا حُبًّا ؕ اِنَّا لَنَرٰىہَا فِیۡ ضَلٰلٍ مُّبِیۡنٍ ﴿۳۰﴾

30. اور شہر میں (اُمراء کی) کچھ عورتوں نے کہنا (شروع) کر دیا کہ عزیز کی بیوی اپنے غلام کو اس سے مطلب براری کے لئے پھسلاتی ہے، اس (غلام) کی محبت اس کے دل میں گھر کر گئی ہے، بیشک ہم اسے کھلی گمراہی میں دیکھ رہی ہیںo

30. Some women of the town said: ‘The chief minister’s wife has demanded her slave-boy to surrender himself (to her desire). He has captivated her (heart) with (his) love. Indeed, we see her in clear error.’

30. And some women of (the elite class in) the city began to say: ‘The wife of ‘Aziz seeks to seduce her slave-boy for her purpose. The love for him (the slave) has gone deep into her heart. We surely see her in manifest error.’

30. Waqala niswatun fee almadeenati imraatu alAAazeezi turawidu fataha AAan nafsihi qad shaghafaha hubban inna lanaraha fee dalalin mubeenin

30. Og noen kvinner (av samfunnets eliteklasse) i byen begynte å si: «Stormannens hustru forsøker å friste sin unge slave for sin hensikt. (Den unge slavens) kjærlighet har slått rot i hennes hjerte. Sannelig, vi ser henne i soleklar villfarelse.»

30. और शहर में (उमरा की) कुछ औरतों ने कहना (शुरू) कर दिया कि अ़ज़ीज़ की बीवी अपने ग़ुलाम को उससे मतलब बरआरी के लिए फुसलाती है, उस (गु़लाम) की महब्बत उसके दिल में घर कर गई है, बेशक हम उसे खुली गुमराही में देख रही हैं।

৩০. আর শহরে (অভিজাতদের মধ্য থেকে) কিছু নারী বলতে শুরু করলো, ‘আযীযের স্ত্রী তার দাসকে তার উদ্দেশ্য হাসিলের জন্যে ফুসলিয়েছে। (এ দাস)-এর ভালোবাসা তার অন্তরের গভীরে চলে গিয়েছে। নিশ্চয়ই আমরা তাকে সুস্পষ্ট গোমরাহীতে দেখছি।’

(Yusuf, 12 : 30)
Play Copy
فَلَمَّا سَمِعَتۡ بِمَکۡرِہِنَّ اَرۡسَلَتۡ اِلَیۡہِنَّ وَ اَعۡتَدَتۡ لَہُنَّ مُتَّکَاً وَّ اٰتَتۡ کُلَّ وَاحِدَۃٍ مِّنۡہُنَّ سِکِّیۡنًا وَّ قَالَتِ اخۡرُجۡ عَلَیۡہِنَّ ۚ فَلَمَّا رَاَیۡنَہٗۤ اَکۡبَرۡنَہٗ وَ قَطَّعۡنَ اَیۡدِیَہُنَّ وَ قُلۡنَ حَاشَ لِلّٰہِ مَا ہٰذَا بَشَرًا ؕ اِنۡ ہٰذَاۤ اِلَّا مَلَکٌ کَرِیۡمٌ ﴿۳۱﴾

31. پس جب اس (زلیخا) نے ان کی مکارانہ باتیں سنیں (تو) انہیں بلوا بھیجا اور ان کے لئے مجلس آراستہ کی (پھر ان کے سامنے پھل رکھ دیئے) اور ان میں سے ہر ایک کو ایک ایک چھری دے دی اور (یوسف علیہ السلام سے) درخواست کی کہ ذرا ان کے سامنے سے (ہوکر) نکل جاؤ (تاکہ انہیں بھی میری کیفیت کا سبب معلوم ہو جائے)، سو جب انہوں نے یوسف (علیہ السلام کے حسنِ زیبا) کو دیکھا تو اس (کے جلوۂ جمال) کی بڑائی کرنے لگیں اور وہ (مدہوشی کے عالم میں پھل کاٹنے کے بجائے) اپنے ہاتھ کاٹ بیٹھیں اور (دیکھ لینے کے بعد بے ساختہ) بول اٹھیں: اللہ کی پناہ! یہ تو بشر نہیں ہے، یہ تو بس کوئی برگزیدہ فرشتہ (یعنی عالمِ بالا سے اترا ہوا نور کا پیکر) ہےo

31. So when she heard about their malicious whispers, she sent for them, and prepared a banquet for them, and gave each of them a knife and said (to Yusuf): ‘Come out before them.’ So when they saw him, they exalted him and cut their hands (instead of the fruit in awe of his beauty). They (spontaneously) said: ‘Allah be praised! This is not a human. This is but a noble angel!’

31. So when she (Zulaykha) heard their deceitful talk, she sent for them and arranged a meeting for them. (She placed fruit before them) and gave each one of them a knife and requested (Yusuf): ‘Walk out before them (so that they may realize the cause of my state of mind).’ So, when they glanced at Yusuf (Joseph and) saw (his dazzling beauty), they began to exalt (the charm of his ecstatic beauty) and (in a dazed state) cut their hands (instead of the fruits served to them). And (having seen him) they exclaimed (spontaneously): ‘God save us! This is not a human being; he must be some exalted angel (i.e., an embodiment of light descending from the transcendent realm of divinity)!’

31. Falamma samiAAat bimakrihinna arsalat ilayhinna waaAAtadat lahunna muttakaan waatat kulla wahidatin minhunna sikkeenan waqalati okhruj AAalayhinna falamma raaynahu akbarnahu waqattaAAna aydiyahunna waqulna hasha lillahi ma hatha basharan in hatha illa malakun kareemun

31. Da hun (Zoleykhā) fikk høre deres sladder, sendte hun dem invitasjon og ordnet en sammenkomst for dem, (så la hun frukt foran dem) og ga enhver av dem en kniv. Og så sa hun (til Josef): «Gå ut til dem (slik at de kan få ane noe om min tilstand)!» Da de fikk se Josef (Josefs blendende skjønnhet), begynte de å forherlige ham (stråleglansen av hans skjønnhet), og (helt ute av seg) kuttet (de) seg i hendene (istedenfor å kutte frukten), og så (etter å ha sett ham) utbrøt de: «Måtte Allah bevare oss vel! Dette er ikke et menneske, han må være en opphøyd engel (et legeme av lys nedsendt fra himmelriket).»

31. पस जब उस (जुलैख़ा) ने उनकी मक्काराना बातें सुनीं (तो) उन्हें बुलवा भेजा और उनके लिए मज्लिस आरास्ता की (फिर उनके सामने फल रख दिए) और उनमें से हर एक को एक एक छुरी दे दी और (यूसुफ अ़लैहिस्सलाम से) दरख़ास्त की कि ज़रा इनके सामने से (होकर) निकल जाओ (ताकि उन्हें भी मेरी कैफिय्यत का सबब मालूम हो जाए), सो जब उन्होंने यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम के हुस्ने जै़बा) को देखा तो उस (के जल्वए जमाल) की बड़ाई करने लगीं और वोह (मदहोशी के आलम में फल काटने की बजाए) अपने हाथ काट बैठीं और (देख लेने के बाद बेसाख़्ता) बोल उठीं: अल्लाह की पनाह! ये तो बशर नहीं है ये तो बस कोई बर्गुज़ीदा फरिश्ता (यानी आलमे बाला से उतरा हुवा नूर का पैकर) है।

৩১. অতঃপর যখন সে (যুলাইখা) তাদের চক্রান্তপূর্ণ কথা শুনলো, (তখন) সে তাদেরকে ডেকে পাঠালো এবং তাদের জন্যে মজলিস সাজালো। (অতঃপর তাদের সামনে ফল রেখে দিল) আর তাদের প্রত্যেককে একটি করে ছুরি প্রদান করলো এবং (ইউসুফ আলাইহিস সালামের কাছে) আরয করলো, ‘তাদের সম্মুখে বের হও (যাতে তারাও আমার অবস্থার কারণ অবগত হতে পারে)’। সুতরাং যখন তারা ইউসুফ (আলাইহিস সালামের নিটোল সৌন্দর্য)-কে অবলোকন করলো তখন তাঁর (বিচ্ছুরিত সৌন্দর্যের) মহত্ব বর্ণনা করতে লাগলো। আর তারা (মোহাবিষ্ট হয়ে ফল কাটার পরিবর্তে) নিজেদের হাত কেটে ফেললো এবং (তা খেয়াল করার পর স্বতস্ফূর্তভাবে) বলে উঠলো, ‘আল্লাহ্‌র পানাহ্ চাই! তিনি তো মানুষ নন। তিনি তো কোনো সম্মানিত ফেরেশতা (অর্থাৎ উর্ধ্বজগত থেকে নেমে আসা নূরের চেহারা)।’

(Yusuf, 12 : 31)
Play Copy
قَالَتۡ فَذٰلِکُنَّ الَّذِیۡ لُمۡتُنَّنِیۡ فِیۡہِ ؕ وَ لَقَدۡ رَاوَدۡتُّہٗ عَنۡ نَّفۡسِہٖ فَاسۡتَعۡصَمَ ؕ وَ لَئِنۡ لَّمۡ یَفۡعَلۡ مَاۤ اٰمُرُہٗ لَیُسۡجَنَنَّ وَ لَیَکُوۡنًا مِّنَ الصّٰغِرِیۡنَ ﴿۳۲﴾

32. (زلیخا کی تدبیر کامیاب ہوگئی تب) وہ بولی: یہی وہ (پیکرِ نور) ہے جس کے بارے میں تم مجھے ملامت کرتی تھیں اور بیشک میں نے ہی (اپنی خواہش کی شدت میں) اسے پھسلانے کی کوشش کی مگر وہ سراپا عصمت ہی رہا، اور اگر (اب بھی) اس نے وہ نہ کیا جو میں اسے کہتی ہوں تو وہ ضرور قید کیا جائے گا اور وہ یقینًا بے آبرو کیا جائے گاo

32. She said: ‘That’s the one you blamed me for. Certainly, I demanded him to surrender himself (to my desire), but he remained chaste. However, if he does not do what I tell him (to do), he shall be imprisoned, and he will be among the disgraceful.’

32. (Zulaykha’s trick worked.) She spoke (at this juncture): ‘It is this (embodiment of light) you have been reproaching me for. It is, no doubt, I who sought to seduce him (under violent urge), but he remained firmly upright and did not yield. And if (even now) he does not do what I bid him, he will surely be put into prison and will certainly be disgraced.’

32. Qalat fathalikunna allathee lumtunnanee feehi walaqad rawadtuhu AAan nafsihi faistAAsama walain lam yafAAal ma amuruhu layusjananna walayakoonan mina alssaghireena

32. (Zoleykhās plan lyktes), hun sa: «Dette er han (et legeme av lys) som dere pleide å bebreide meg for. Og uten tvil, det var jeg som forsøkte å friste ham (av min sterke lyst), men han forble kysk. Men hvis han nå ikke gjør det jeg sier, så vil han visselig havne i fengsel, og han vil visselig bli vanæret.»

32. (जु़लैख़ा की तद्‌बीर कामयाब हो गई तब) वोह बोली: ये ही वोह (पैकरे नूर) है जिसके बारे में तुम मुझे मलामत करती थीं और बेशक मैं ने ही (अपनी ख़्वाहिश की शिद्दत में) उसे फुसलाने की कोशिश की मगर वोह सरापा इस्मत ही रहा, और अगर (अब भी) उसने वोह न किया जो मैं उसे कहती हूं तो वोह ज़रूर क़ैद किया जाएगा और वोह यक़ीनन बे आबरू किया जाएगा।

৩২. (যুলাইখার কৌশল সফল হলে) সে বলে উঠলো, ‘তিনিই সেই (নূরের মুখচ্ছবি), যার ব্যাপারে তোমরা আমাকে তিরস্কার করতে। আর নিশ্চয়ই আমিই (আমার কামনার আধিক্যের কারণে) তাঁকে ফুঁসলানোর চেষ্টা করেছিলাম। কিন্তু তিনি আপাদমস্তক পবিত্রই থেকে গেলেন। আর যদি (এখনো) তিনি তা না করেন, যা আমি তাঁকে বলছি, তবে তাঁকে অবশ্যই বন্দী করা হবে এবং তাঁকে অপমানিত করা হবে।’

(Yusuf, 12 : 32)
Play Copy
قَالَ رَبِّ السِّجۡنُ اَحَبُّ اِلَیَّ مِمَّا یَدۡعُوۡنَنِیۡۤ اِلَیۡہِ ۚ وَ اِلَّا تَصۡرِفۡ عَنِّیۡ کَیۡدَہُنَّ اَصۡبُ اِلَیۡہِنَّ وَ اَکُنۡ مِّنَ الۡجٰہِلِیۡنَ ﴿۳۳﴾

33. (اب زنانِ مصر بھی زلیخا کی ہم نوا بن گئی تھیں) یوسف (علیہ السلام) نے (سب کی باتیں سن کر) عرض کیا: اے میرے رب! مجھے قید خانہ اس کام سے کہیں زیادہ محبوب ہے جس کی طرف یہ مجھے بلاتی ہیں، (پھر یوسف علیہ السلام تضرّع اور استغاثہ کی غرض سے بارگاہ الٰہی کی طرف متوجہ ہوئے جیسے اَنبیاء و مرسلین کی عادت ہے،) اور (عرض کیا:) اگر تو نے ان کے مکر کو مجھ سے نہ پھیرا تو (تیری مدد اور حفاظت کے بغیر) میں اُن کی (باتوں کی) طرف مائل ہو جاؤں گا اور میں نادانوں میں سے ہو جاؤں گاo

33. He said: ‘My Lord! Prison is dearer to me than what they call me to do.’ (Then he turned to Allah in humility, seeking His refuge, saying:) ‘If You do not turn their schemes away from me (then without Your protection), I might incline towards them and become among the ignorant.’

33. (By now the elite Egyptian women too had agreed to Zulaykha’s viewpoint. Hearing them,) Yusuf (Joseph) submitted: ‘O my Lord! The prison is far dearer to me than to what these women are inviting me. (Yusuf then, beseeching Allah as Prophets do, entreated:) If You do not turn away their craft from me, I may (without your protection and help) incline towards their (words) and become of the unwise.’

33. Qala rabbi alssijnu ahabbu ilayya mimma yadAAoonanee ilayhi wailla tasrif AAannee kaydahunna asbu ilayhinna waakun mina aljahileena

33. (Nå hadde eliteklassens kvinner fra Egypt også blitt enige med Zoleykhā); Josef (hørte deres prat og) sa ydmykt: «Herren min, fengselet er meg langt kjærere enn det de kaller meg til. Og hvis Du ikke vender bort deres renkespill fra meg, kan jeg bli tilbøyelig til å gå med på deres (renkespill) og vil ende opp med å bli av de uforstandige.»

33. (अब ज़नाने मिस्र भी ज़ुलैख़ा की हम नवा बन गई थीं) यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने (सबकी बातें सुनकर) अ़र्ज़ किया: ऐ मेरे रब! मुझे क़ैदखाना उस काम से कहीं ज़ियादा मह्‌बूब है जिसकी तरफ ये मुझे बुलाती हैं, *और (अ़र्ज़ किया:) अगर तूने उनके मक्र को मुझसे न फेरा तो (तेरी मदद और हिफाज़त के बग़ैर) मैं उनकी (बातों की) तरफ माइल हो जाऊंगा और मैं नादानों में से हो जाऊंगा। * (फिर यूसुफ अ़लैहिस्सलाम तज़र्रुअ़ और इस्तिग़ासा की ग़र्ज़ से बारगाहे इलाही की तरफ मुतवज्जह हुए जैसे अम्बिया व मुर्सलीन की आदत है,)

৩৩. (এখন মিশরের অভিজাত নারীরা যুলাইখার সম-দৃষ্টিভঙ্গির হয়ে গেল।) ইউসুফ (আলাইহিস সালাম সকলের কথা শুনে) আরয করলেন, ‘হে আমার প্রতিপালক! আমার কাছে জেলখানা উত্তম, যার দিকে তারা আমাকে আহ্বান করছে তার চেয়ে। আর যদি তুমি তাদের ছলনা থেকে আমাকে রক্ষা না করো তবে আমি তাদের (কথার) প্রতি আকৃষ্ট হয়ে পড়বো এবং অজ্ঞদের অন্তর্ভুক্ত হয়ে যাবো।’

(Yusuf, 12 : 33)
Play Copy
فَاسۡتَجَابَ لَہٗ رَبُّہٗ فَصَرَفَ عَنۡہُ کَیۡدَہُنَّ ؕ اِنَّہٗ ہُوَ السَّمِیۡعُ الۡعَلِیۡمُ ﴿۳۴﴾

34. سو ان کے رب نے ان کی دعا قبول فرما لی اور عورتوں کے مکر و فریب کو ان سے دور کر دیا۔ بیشک وہی خوب سننے والا خوب جاننے والا ہےo

34. So his Lord responded to him and turned away their scheme from him. Indeed, He is the All-Hearing, the All-Knowing.

34. So, his Lord granted him the prayer and removed the women-craft from him. Surely, He is the One Who is All-Hearing, All-Knowing.

34. Faistajaba lahu rabbuhu fasarafa AAanhu kaydahunna innahu huwa alssameeAAu alAAaleemu

34. Herren hans bønnhørte skuddbønnen hans og fjernet kvinnenes renkespill fra ham. Sannelig, Han er den Allhørende, den Allvitende.

34. सो उनके रब ने उनकी दुआ क़बूल फरमा ली और औरतों के मक्रो फरेब को उनसे दूर कर दिया। बेशक वोही ख़ूब सुनने वाला ख़ूब जानने वाला है।

৩৪. সুতরাং তাঁর প্রতিপালক তাঁর দুয়া কবুল করলেন এবং নারীদের ছলনা ও প্রতারণা থেকে তাঁকে রক্ষা করলেন। নিশ্চয়ই তিনি সর্বশ্রোতা, সর্বজ্ঞ।

(Yusuf, 12 : 34)
Play Copy
ثُمَّ بَدَا لَہُمۡ مِّنۡۢ بَعۡدِ مَا رَاَوُا الۡاٰیٰتِ لَیَسۡجُنُنَّہٗ حَتّٰی حِیۡنٍ ﴿٪۳۵﴾

35. پھر انہیں (یوسف علیہ السلام کی پاک بازی کی) نشانیاں دیکھ لینے کے بعد بھی یہی مناسب معلوم ہوا کہ اسے ایک مدت تک قید کر دیں (تاکہ عوام میں اس واقعہ کا چرچا ختم ہو جائے)o

35. Then it occurred to them, even after they had seen the signs (of his innocence), that they should imprison him for some time.

35. Then even after seeing the signs of (Yusuf’s [Joseph’s] decency and righteousness), they deemed it appropriate to imprison him for a time (so that the gossip of the episode amongst the people might die down).

35. Thumma bada lahum min baAAdi ma raawoo alayati layasjununnahu hatta heenin

35. Deretter fant de det, selv etter å ha sett Josefs uskyld, bedre å fengsle ham for en tid (for at den hendelsens sladderhistorie skulle ta slutt i byen).

35. फिर उन्हें (यूसुफ अ़लैहिस्सलाम की पाकबाज़ी की) निशानियां देख लेने के बाद भी येही मुनासिब मालूम हुवा कि उसे एक मुद्दत तक क़ैद कर दें (ताकि अ़वाम में इस वाक़िए का चर्चा ख़त्म हो जाए) ।

৩৫. অতঃপর (ইউসুফ আলাইহিস সালামের পূতঃপবিত্রতার) নিদর্শনসমূহ দেখার পরও তাঁকে একটি সময় পর্যন্ত বন্দী করে রাখা তাদের নিকট উপযুক্ত মনে হলো। (যাতে জনসাধারণের মাঝে তাঁর আলোচনা বন্ধ হয়ে যায়)।

(Yusuf, 12 : 35)
Play Copy
وَ دَخَلَ مَعَہُ السِّجۡنَ فَتَیٰنِ ؕ قَالَ اَحَدُہُمَاۤ اِنِّیۡۤ اَرٰىنِیۡۤ اَعۡصِرُ خَمۡرًا ۚ وَ قَالَ الۡاٰخَرُ اِنِّیۡۤ اَرٰىنِیۡۤ اَحۡمِلُ فَوۡقَ رَاۡسِیۡ خُبۡزًا تَاۡکُلُ الطَّیۡرُ مِنۡہُ ؕ نَبِّئۡنَا بِتَاۡوِیۡلِہٖ ۚ اِنَّا نَرٰىکَ مِنَ الۡمُحۡسِنِیۡنَ ﴿۳۶﴾

36. اور ان کے ساتھ دو جوان بھی قید خانہ میں داخل ہوئے۔ ان میں سے ایک نے کہا: میں نے اپنے آپ کو (خواب میں) دیکھا ہے کہ میں (انگور سے) شراب نچوڑ رہا ہوں، اور دوسرے نے کہا: میں نے اپنے آپ کو (خواب میں) دیکھا ہے کہ میں اپنے سر پر روٹیاں اٹھائے ہوئے ہوں، اس میں سے پرندے کھا رہے ہیں۔ (اے یوسف!) ہمیں اس کی تعبیر بتائیے، بیشک ہم آپ کو نیک لوگوں میں سے دیکھ رہے ہیںo

36. And two young men entered the prison with him. One of them said: ‘I saw myself (in a dream) pressing wine (from grapes).’ The other said: ‘I saw myself carrying bread on my head, of which the birds were eating.’ ‘(Joseph!) Inform us of its interpretation,’ (they said:) ‘Surely, we see you among the virtuously excellent.’

36. And with him, two young men also entered the prison. One of them said: ‘I have seen myself (in a dream) pressing wine (from grapes).’ And the other said: ‘I have seen myself (in a dream) that I am carrying bread on my head, with birds picking at it. O Yusuf (Joseph)! Tell us its interpretation. Surely, we see you as one of the spiritually excellent.’

36. Wadakhala maAAahu alssijna fatayani qala ahaduhuma innee aranee aAAsiru khamran waqala alakharu innee aranee ahmilu fawqa rasee khubzan takulu alttayru minhu nabbina bitaweelihi inna naraka mina almuhsineena

36. Og to unge menn gikk inn i fengselet sammen med ham. Den ene av dem sa: «Jeg så meg selv presse vin fra druene (i drømmen)», og den andre sa: «Jeg så meg selv bære brød på hodet mitt som fuglene spiste av (i drømmen). (Å, Josef!) Underrett oss hva det betyr, sannelig, vi ser at du er av de dydige.»

36. और उनके साथ दो जवान भी क़ैद ख़ाने में दाख़िल हुए। उनमें से एक ने कहा: मैं ने अपने आपको (ख़्वाब में) देखा है कि मैं (अंगूर से) शराब निचोड़ रहा हूं और दूसरे ने कहा: मैंने अपने आपको (ख़्वाब में) देखा है कि मैं अपने सर पर रोटियां उठाए हुए हूं, उसमें से परिन्दे खा रहे हैं। (ऐ यूसुफ!) हमें इसकी ताबीर बताइए, बेशक हम आपको नेक लोगों में से देख रहे हैं।

৩৬. আর তাঁর সাথে দু’জন যুবকও জেলখানায় প্রবেশ করলো। তাদের মধ্য থেকে একজন বললো, ‘আমি (স্বপ্নে) দেখলাম যে, আমি (আঙ্গুর দ্বারা) মদ নিংড়াচ্ছি’। আর অন্যজন বললো, ‘আমি (স্বপ্নে) দেখলাম যে, আমি আমার মাথার উপর রুটি বহন করছি, তা থেকে পাখি ঠুকরাচ্ছে। (হে ইউসুফ!) আমাদেরকে এর ব্যাখ্যা বলে দিন। নিশ্চয়ই আমরা আপনাকে সৎকর্মপরায়ণ দেখছি।’

(Yusuf, 12 : 36)
Play Copy
قَالَ لَا یَاۡتِیۡکُمَا طَعَامٌ تُرۡزَقٰنِہٖۤ اِلَّا نَبَّاۡتُکُمَا بِتَاۡوِیۡلِہٖ قَبۡلَ اَنۡ یَّاۡتِیَکُمَا ؕ ذٰلِکُمَا مِمَّا عَلَّمَنِیۡ رَبِّیۡ ؕ اِنِّیۡ تَرَکۡتُ مِلَّۃَ قَوۡمٍ لَّا یُؤۡمِنُوۡنَ بِاللّٰہِ وَ ہُمۡ بِالۡاٰخِرَۃِ ہُمۡ کٰفِرُوۡنَ ﴿۳۷﴾

37. یوسف (علیہ السلام) نے کہا: جو کھانا (روز) تمہیں کھلایا جاتا ہے وہ تمہارے پاس آنے بھی نہ پائے گا کہ میں تم دونوں کو اس کی تعبیر تمہارے پاس اس کے آنے سے قبل بتا دوں گا، یہ (تعبیر) ان علوم میں سے ہے جو میرے رب نے مجھے سکھائے ہیں۔ بیشک میں نے اس قوم کا مذہب (شروع ہی سے) چھوڑ رکھا ہے جو اللہ پر ایمان نہیں لاتے اور وہ آخرت کے بھی منکر ہیںo

37. He said: ‘Not a single meal served to you will reach you, but I will inform you about its (detailed) description before it comes to you. That is among the things my Lord has taught me. Indeed, I have renounced the faith of (those) people who do not believe in Allah and are (also) disbelievers in the Hereafter.

37. Yusuf (Joseph) said: ‘The food which is served to you (daily) will not have yet come to you when I shall inform both of you about its interpretation before its coming to you. This (interpretation) is of those branches of knowledge that my Lord has taught me. Verily, I have rejected (from the very beginning) the religion of the people who do not believe in Allah, and they deny the Hereafter as well.

37. Qala la yateekuma taAAamun turzaqanihi illa nabbatukuma bitaweelihi qabla an yatiyakuma thalikuma mimma AAallamanee rabbee innee taraktu millata qawmin la yuminoona biAllahi wahum bialakhirati hum kafiroona

37. Josef sa: «Den maten som dere blir forsynt med (daglig), vil ikke nå dere, og jeg vil underrette dere begge om drømmenes betydning før den (maten) når dere. Dette (drømmetydningen) er fra den kunnskapen som min Herre har lært meg. Sannelig, jeg har gitt slipp på det folkets religion (fra begynnelsen) som ikke tror på Allah, og de fornekter det hinsidige også.

37. यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने कहा: जो खाना (रोज़) तुम्हें खिलाया जाता है वोह तुम्हारे पास आने भी न पाएगा कि मैं तुम दोनों को उसकी ताबीर तुम्हारे पास उसके आने से क़ब्ल बता दूंगा, ये (ताबीर) उन उलूम में से है जो मेरे रब ने मुझे सिखाए हैं। बेशक मैंने उस क़ौम का मज़हब (शुरू ही से) छोड़ रखा है जो अल्लाह पर ईमान नहीं लाते और वोह आख़िरत के भी मुन्किर हैं।

৩৭. ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘যে খাবার (প্রতিদিন) তোমাদেরকে খাওয়ানো হয় তা তোমাদের নিকট আসেওনি, তোমাদের নিকট তা আগমনের পূর্বেই আমি তোমাদের উভয়কে এর ব্যাখ্যা বলে দিব। এ (ব্যাখ্যা) এমন জ্ঞান যা আমার প্রতিপালক আমাকে শিখিয়েছেন। নিশ্চয়ই আমি সে সম্প্রদায়ের ধর্ম (প্রথম থেকেই) পরিহার করে এসেছি যারা আল্লাহতে বিশ্বাস স্থাপন করে না এবং পরকালেও অবিশ্বাসী।

(Yusuf, 12 : 37)
Play Copy
وَ اتَّبَعۡتُ مِلَّۃَ اٰبَآءِیۡۤ اِبۡرٰہِیۡمَ وَ اِسۡحٰقَ وَ یَعۡقُوۡبَ ؕ مَا کَانَ لَنَاۤ اَنۡ نُّشۡرِکَ بِاللّٰہِ مِنۡ شَیۡءٍ ؕ ذٰلِکَ مِنۡ فَضۡلِ اللّٰہِ عَلَیۡنَا وَ عَلَی النَّاسِ وَ لٰکِنَّ اَکۡثَرَ النَّاسِ لَا یَشۡکُرُوۡنَ ﴿۳۸﴾

38. اور میں نے تو اپنے باپ دادا، ابراہیم اور اسحاق اور یعقوب (علیھم السلام) کے دین کی پیروی کر رکھی ہے، ہمیں کوئی حق نہیں کہ ہم کسی چیز کو بھی اللہ کے ساتھ شریک ٹھہرائیں، یہ (توحید) ہم پر اور لوگوں پر اللہ کا (خاص) فضل ہے لیکن اکثر لوگ شکر ادا نہیں کرتےo

38. Instead, I follow the faith of my fathers, Ibrahim (Abraham), Ishaq (Isaac) and Ya‘qub (Jacob). And it is not for us to ascribe any partners to Allah. That is by Allah’s grace upon us and upon all humankind, but most people do not give thanks.

38. And I follow the Din (Religion) of my father and forefathers: Ibrahim (Abraham), Ishaq (Isaac) and Ya‘qub (Jacob). And we have no right to associate anything as a partner with Allah. This (belief in the Oneness of Allah) is a (special) bounty of Allah upon us and the people, but most people do not give thanks.

38. WaittabaAAtu millata abaee ibraheema waishaqa wayaAAqooba ma kana lana an nushrika biAllahi min shayin thalika min fadli Allahi AAalayna waAAala alnnasi walakinna akthara alnnasi la yashkuroona

38. Og jeg følger mine fedres levemåte (religion), Abrahams og Isaks og Jakobs. Vi har ingen rett til å likestille noe som helst med Allah. Denne (troen på Allahs Enhet) er Allahs velvilje mot oss og mot menneskeheten, men folk flest viser ikke takknemlighet.

38. और मैंने तो अपने बाप-दादा, इब्राहीम और इस्हाक़ और याक़ूब (अ़लैहिमुस्सलाम) के दीन की पैरवी कर रखी है, हमें कोई हक़्क़ नहीं कि हम किसी चीज़ को भी अल्लाह के साथ शरीक ठहराएं, ये (तौहीद) हम पर और लोगों पर अल्लाह का (ख़ास) फज़्ल है लेकिन अक्सर लोग शुक्र अदा नहीं करते।

৩৮. আর আমি তো আমার পিতৃপুরুষ ইবরাহীম, ইসহাক এবং ইয়াকুব (আলাইহিমুস সালাম)-এঁর ধর্মের অনুসরণ করি। আমাদের কোনো অধিকার নেই যে, আমরা কোনো কিছুকেও আল্লাহ্‌র সাথে অংশীদার সাব্যস্ত করি। এ (একত্ববাদ) আমাদের প্রতি এবং মানুষের প্রতি আল্লাহ্‌র (বিশেষ) অনুগ্রহ। কিন্তু অধিকাংশ মানুষ কৃতজ্ঞতা প্রকাশ করে না।

(Yusuf, 12 : 38)
Play Copy
مَا تَعۡبُدُوۡنَ مِنۡ دُوۡنِہٖۤ اِلَّاۤ اَسۡمَآءً سَمَّیۡتُمُوۡہَاۤ اَنۡتُمۡ وَ اٰبَآؤُکُمۡ مَّاۤ اَنۡزَلَ اللّٰہُ بِہَا مِنۡ سُلۡطٰنٍ ؕ اِنِ الۡحُکۡمُ اِلَّا لِلّٰہِ ؕ اَمَرَ اَلَّا تَعۡبُدُوۡۤا اِلَّاۤ اِیَّاہُ ؕ ذٰلِکَ الدِّیۡنُ الۡقَیِّمُ وَ لٰکِنَّ اَکۡثَرَ النَّاسِ لَا یَعۡلَمُوۡنَ ﴿۴۰﴾

40. تم (حقیقت میں) اللہ کے سوا کسی کی عبادت نہیں کرتے ہو مگر چند ناموں کی جو خود تم نے اور تمہارے باپ دادا نے (اپنے پاس سے) رکھ لئے ہیں، اللہ نے ان کی کوئی سند نہیں اتاری۔ حکم کا اختیار صرف اللہ کو ہے، اسی نے حکم فرمایا ہے کہ تم اس کے سوا کسی کی عبادت نہ کرو، یہی سیدھا راستہ (درست دین) ہے لیکن اکثر لوگ نہیں جانتےo

40. All those (whom) you worship besides Him are only names you and your fathers have coined; Allah has not sent down any authority for them. Authority belongs to Allah alone. He has commanded that you shall worship none but Him. That is the right religion. But most people do not know.

40. (In fact) you worship none besides Allah except a few names which you and your forefathers have forged (on your own). Allah has not sent down any authority for them. Judgment rests with Allah alone. He alone has commanded that you worship none but Him. This is the straight path (true Din [Religion]), but most people do not know.

40. Ma taAAbudoona min doonihi illa asmaan sammaytumooha antum waabaokum ma anzala Allahu biha min sultanin ini alhukmu illa lillahi amara alla taAAbudoo illa iyyahu thalika alddeenu alqayyimu walakinna akthara alnnasi la yaAAlamoona

40. (I sannhet!) Dere tilber ikke utenom Allah noe annet enn få navn, som dere og fedrene deres selv har gitt (på egen hånd). Allah har ikke sendt ned noen autorisasjon for dem. Dommens autoritet er det kun Allah som har! Han har befalt å tilbe ingen unntatt Ham, dette er den eneste rette veien (rette levemåten), men folk flest vet ikke.

40. तुम (हक़ीक़त में) अल्लाह के सिवा किसी की इबादत नहीं करते हो मगर चन्द नामों की जो खु़द तुमने और तुम्हारे बाप-दादा ने (अपने पास से) रख लिए हैं अल्लाह ने उनकी कोइ सनद नहीं उतारी। हुक्म का इख़्तियार सिर्फ़ अल्लाह को है, उसी ने हुक्म फरमाया है कि तुम उसके सिवा किसी की इबादत न करो, येही सीधा रास्ता (दुरुस्त दीन) है लेकिन अक्सर लोग नहीं जानते।

৪০. তোমরা (প্রকৃতপক্ষে) আল্লাহকে বাদ দিয়ে কতিপয় নামের ইবাদত করো, যা তোমরা নিজেরা এবং তোমাদের পিতৃপুরুষেরা (নিজ থেকে) রেখেছো। আল্লাহ্ এগুলোর কোনো কর্তৃত্ব অবতীর্ণ করেননি। নির্দেশ কেবল আল্লাহ্‌রই। তিনিই নির্দেশ দিয়েছেন যে, তাঁকে ছাড়া কারো ইবাদত করো না। এটিই সরল পথ (সঠিক ধর্ম)। কিন্তু অধিকাংশ লোক জানে না।

(Yusuf, 12 : 40)
Play Copy
یٰصَاحِبَیِ السِّجۡنِ اَمَّاۤ اَحَدُ کُمَا فَیَسۡقِیۡ رَبَّہٗ خَمۡرًا ۚ وَ اَمَّا الۡاٰخَرُ فَیُصۡلَبُ فَتَاۡکُلُ الطَّیۡرُ مِنۡ رَّاۡسِہٖ ؕ قُضِیَ الۡاَمۡرُ الَّذِیۡ فِیۡہِ تَسۡتَفۡتِیٰنِ ﴿ؕ۴۱﴾

41. اے میرے قید خانہ کے دونوں ساتھیو! تم میں سے ایک (کے خواب کی تعبیر یہ ہے کہ وہ) اپنے مربّی (یعنی بادشاہ) کو شراب پلایا کرے گا، اور رہا دوسرا (جس نے سر پر روٹیاں دیکھی ہیں) تو وہ پھانسی دیا جائے گا پھر پرندے اس کے سر سے (گوشت نوچ کر) کھائیں گے، (قطعی) فیصلہ کر دیا گیا جس کے بارے میں تم دریافت کرتے ہوo

41. O my fellow prisoners! As for one of you, he will serve wine to his master (i.e. the king of Egypt). As for the other, he will be crucified, and the birds will eat from his head. The matter about which you inquired has been (already) decided.’

41. O my two companions of the prison! (The interpretation of the dream of) one of you (is that he) will serve wine to his master (the king), and as for the other, (who has seen bread on his head,) he will be crucified and then birds will pick at his head. The (final) judgment has been given about which you have asked.’

41. Ya sahibayi alssijni amma ahadukuma fayasqee rabbahu khamran waamma alakharu fayuslabu fatakulu alttayru min rasihi qudiya alamru allathee feehi tastaftiyani

41. Å, mine fengselsfeller! (Tydningen av drømmen til) den ene av dere to (er): Han vil skjenke sin herre (faraoen) vin. Når det gjelder den andre (som så at han bar brød på hodet): Han vil bli korsfestet, og fuglene vil spise av hodet hans. (En endelig) avgjørelse er blitt tatt om det dere spør om.»

41. ऐ मेरे कै़दखाने के दोनों साथियो! तुम में से एक (के ख़्वाब की ताबीर ये है कि वोह) अपने मुरब्बी (यानी बादशाह) को शराब पिलाया करेगा और रहा दूसरा (जिसने सर पर रोटियां देखी हैं) तो वोह फांसी दिया जाएगा फिर परिन्दे उसके सर से (गोश्त नोच कर) खाएंगे, (क़त्‌ई) फैसला कर दिया गया जिसके बारे में तुम दर्याफ्त करते हो।

৪১. হে আমার কারা সঙ্গীদ্বয়! তোমাদের মধ্য থেকে একজন (এর স্বপ্নের ব্যাখ্যা হলো এই যে, সে) তার প্রভুকে (অর্থাৎ বাদশাহকে) মদ পান করাবে। আর দ্বিতীয়জন, (যে মাথার উপর রুটি বহন করতে দেখেছে) তাকে ফাঁসি দেয়া হবে; অতঃপর পাখি তার মাথা থেকে (মাংস ছিড়ে) খাবে। (অকাট্য) সিদ্ধান্ত হয়ে গেছে, যে ব্যাপারে তোমরা জিজ্ঞেস করছিলে।’

(Yusuf, 12 : 41)
Play Copy
وَ قَالَ لِلَّذِیۡ ظَنَّ اَنَّہٗ نَاجٍ مِّنۡہُمَا اذۡکُرۡنِیۡ عِنۡدَ رَبِّکَ ۫ فَاَنۡسٰہُ الشَّیۡطٰنُ ذِکۡرَ رَبِّہٖ فَلَبِثَ فِی السِّجۡنِ بِضۡعَ سِنِیۡنَ ﴿ؕ٪۴۲﴾

42. اور یوسف (علیہ السلام) نے اس شخص سے کہا جسے ان دونوں میں سے رہائی پانے والا سمجھا کہ اپنے بادشاہ کے پاس میرا ذکر کر دینا (شاید اسے یاد آجائے کہ ایک اور بے گناہ بھی قید میں ہے) مگر شیطان نے اسے اپنے بادشاہ کے پاس (وہ) ذکر کرنا بھلا دیا نتیجۃً یوسف (علیہ السلام) کئی سال تک قید خانہ میں ٹھہرے رہےo

42. He told the one he thought would be released from among the two: ‘Mention me to your master.’ But Satan made him forget to mention him to his master. So, he remained in prison for several years.

42. And Yusuf (Joseph) said to the one whom he believed to be released: ‘Mention me to your king (he may thus recall that another innocent one is also lying in imprisonment).’ But Satan made him forget to mention (him) to his king, and consequently, Yusuf (Joseph) remained in prison for several years.’

42. Waqala lillathee thanna annahu najin minhuma othkurnee AAinda rabbika faansahu alshshaytanu thikra rabbihi falabitha fee alssijni bidAAa sineena

42. Og Josef sa til den ene av de to, som han mente skulle bli befridd: «Nevn meg for din herre (faraoen, muligens kommer han på at det er en uskyldig mann til i fengselet).» Men Satan fikk ham til å glemme å nevne (Josef) for sin herre (faraoen), og det førte til at Josef ble værende i fengselet i flere år.

42. और यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने उस शख़्स से कहा जिसे उन दोनों में से रिहाई पाने वाला समझा कि अपने बादशाह के पास मेरा ज़िक्र कर देना (शायद उसे याद आ जाए कि एक और बेगुनाह भी क़ैद में है) मगर शैतान ने उसे अपने बादशाह के पास (वोह) ज़िक्र करना भुला दिया नतीजतन यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) कई साल तक क़ैदख़ाने में ठहरे रहे।

৪২. আর ইউসুফ (আলাইহিস সালাম), এ দু’জনের মধ্যে যে মুক্তি পাবে বলে মনে করলেন তাকে বললেন, ‘তোমার বাদশাহর নিকট আমার কথা স্মরণ করো। (হয়তো তার স্মরণ হবে যে, আরো একজন নিষ্পাপ ব্যক্তি জেলখানায় রয়ে গেছে)।’ কিন্তু শয়তান তাকে তার বাদশাহর নিকট (তাঁর কথা) উল্লেখ করার বিষয়টি ভুলিয়ে দিল। ফলে ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) কয়েক বছর পর্যন্ত জেলখানায় অবস্থান করলেন।

(Yusuf, 12 : 42)
Play Copy
وَ قَالَ الۡمَلِکُ اِنِّیۡۤ اَرٰی سَبۡعَ بَقَرٰتٍ سِمَانٍ یَّاۡکُلُہُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٌ وَّ سَبۡعَ سُنۡۢبُلٰتٍ خُضۡرٍ وَّ اُخَرَ یٰبِسٰتٍ ؕ یٰۤاَیُّہَا الۡمَلَاُ اَفۡتُوۡنِیۡ فِیۡ رُءۡیَایَ اِنۡ کُنۡتُمۡ لِلرُّءۡیَا تَعۡبُرُوۡنَ ﴿۴۳﴾

43. اور (ایک روز) بادشاہ نے کہا: میں نے (خواب میں) سات موٹی تازی گائیں دیکھی ہیں، انہیں سات دبلی پتلی گائیں کھا رہی ہیں اور سات سبز خوشے (دیکھے) ہیں اور دوسرے (سات ہی) خشک، اے درباریو! مجھے میرے خواب کا جواب بیان کرو اگر تم خواب کی تعبیر جانتے ہوo

43. And (one day) the king said: ‘I saw (in a dream) seven fat cows, and that seven skinny ones were eating them. Moreover, (I saw) seven green ears (of corn) and (seven) others (that were) dry. O chiefs (of my council)! Give me your opinion on my dream if you can interpret dreams.’

43. And (one day) the king said: ‘I have beheld (in a dream) seven fat cows whom seven lean cows are devouring, and (I have beheld) seven green ears of corn and (seven) others dry. O courtiers! Explain to me the implication of my dream if you know the interpretation of dreams.’

43. Waqala almaliku innee ara sabAAa baqaratin simanin yakuluhunna sabAAun AAijafun wasabAAa sunbulatin khudrin waokhara yabisatin ya ayyuha almalao aftoonee fee ruyaya in kuntum lilrruya taAAburoona

43. Og kongen (faraoen) sa (en dag): «Jeg så (i drømmen min) syv fete kyr, de ble spist opp av syv magre kyr, og (jeg så) syv grønne kornaks og andre (syv) tørre. Å, dere hoffmenn! Framlegg svaret på drømmen min hvis dere kan tyde drømmer.»

43. और (एक रोज़) बादशाह ने कहा: मैंने (ख़्वाब में) सात मोटी ताज़ी गायें देखी हैं, उन्हें सात दुब्ली पतली गायें खा रही हैं और सात सब्ज़ ख़ूशे (देखे) हैं और दूसरे (सात ही) खु़श्क, ऐ दरबारियो! मुझे मेरे ख़्वाब का जवाब बयान करो अगर तुम ख़्वाब की ताबीर जानते हो।

৪৩. আর (একদিন) বাদশাহ্ বললেন, ‘আমি (স্বপ্নে) সাতটি মোটা-তাজা গাভী দেখেছি, এগুলোকে সাতটি শুকনা-পাতলা গাভী খেয়ে ফেলছে। আর সাতটি সবুজ শীষ (দেখেছি) এবং অপরাপর (সাতটি) শুকনো। হে পরিষদবর্গ! তোমরা আমাকে আমার স্বপ্ন সম্পর্কে অভিমত দাও যদি তোমরা স্বপ্নের ব্যাখ্যা জানো।’

(Yusuf, 12 : 43)
Play Copy
وَ قَالَ الَّذِیۡ نَجَا مِنۡہُمَا وَ ادَّکَرَ بَعۡدَ اُمَّۃٍ اَنَا اُنَبِّئُکُمۡ بِتَاۡوِیۡلِہٖ فَاَرۡسِلُوۡنِ ﴿۴۵﴾

45. اور وہ شخص جو ان دونوں میں سے رہائی پا چکا تھا بولا، اور (اب) اسے ایک مدت کے بعد (یوسف علیہ السلام کے ساتھ کیا ہوا وعدہ) یاد آگیا: میں تمہیں اس کی تعبیر بتاؤں گا سو تم مجھے (یوسف علیہ السلام کے پاس) بھیجوo

45. Said one of the two (prisoners) who was released, remembering (Joseph’s words) after a long time: ‘I will inform you of its interpretation, so let me go (to meet Joseph in prison).’

45. And one of the two prisoners, who had been released and (now) after a long time remembered (his promise to Yusuf [Joseph]), said: ‘I shall tell you its interpretation; so send me (to Yusuf [Joseph]).’

45. Waqala allathee naja minhuma waiddakara baAAda ommatin ana onabbiokum bitaweelihi faarsilooni

45. Og den ene av de to (fangene) som var blitt løslatt, sa, og han kom på (det løftet han hadde gitt Josef), etter lang tid: «Jeg skal underrette dere om tydningen av den – send meg (til Josef).»

45. और वोह शख़्स जो उन दोनों में से रिहाई पा चुका था बोला: और (अब) उसे एक मुद्दत के बाद (यूसुफ अ़लैहिस्सलाम के साथ किया हुवा वादा) याद आ गया मैं तुम्हें इसकी ताबीर बताऊंगा सो तुम मुझे (यूसुफ अ़लैहिस्सलाम के पास) भेजो।

৪৫. আর ওই দু’জনের মধ্যে যে ব্যক্তি মুক্তি পেয়েছিল (এখন) দীর্ঘ সময়ের পর (ইউসুফ আলাইহিস সালামের সাথে কৃত অঙ্গীকার) তার স্মরণে এলো। সে বললো, ‘আমি তোমাদেরকে এর ব্যাখ্যা বলে দেবো, কাজেই তোমরা আমাকে (ইউসুফ আলাইহিস সালামের নিকট) প্রেরণ করো।’

(Yusuf, 12 : 45)
Play Copy
یُوۡسُفُ اَیُّہَا الصِّدِّیۡقُ اَفۡتِنَا فِیۡ سَبۡعِ بَقَرٰتٍ سِمَانٍ یَّاۡکُلُہُنَّ سَبۡعٌ عِجَافٌ وَّ سَبۡعِ سُنۡۢبُلٰتٍ خُضۡرٍ وَّ اُخَرَ یٰبِسٰتٍ ۙ لَّعَلِّیۡۤ اَرۡجِعُ اِلَی النَّاسِ لَعَلَّہُمۡ یَعۡلَمُوۡنَ ﴿۴۶﴾

46. (وہ قید خانہ میں پہنچ کر کہنے لگا:) اے یوسف، اے صدقِ مجسّم! آپ ہمیں (اس خواب کی) تعبیر بتا دیں کہ سات فربہ گائیں ہیں جنہیں سات دبلی گائیں کھا رہی ہیں اور سات سبز خوشے ہیں اور دوسرے سات خشک؛ تاکہ میں (یہ تعبیر لے کر) واپس لوگوں کے پاس جاؤں شاید انہیں (آپ کی قدر و منزلت) معلوم ہو جائےo

46. (Reaching the prison, he said:) ‘Yusuf (Joseph)! O truthful one! Interpret for us (the dream of) seven fat cows that seven skinny ones are eating them. Also, seven green ears of corn and (seven) others dry so that I may return to the people. Perhaps they may know (the truth of the matter).’

46. (Reaching the prison, he said:) ‘O Yusuf (Joseph), the embodiment of truth, explain to us the interpretation (of this dream) that there are seven fat cows whom seven lean ones are devouring and there are seven green ears of corn and seven others which are dry, so that I may return to the people (taking the interpretation) and that they may realize (your value and dignity).’

46. Yoosufu ayyuha alssiddeequ aftina fee sabAAi baqaratin simanin yakuluhunna sabAAun AAijafun wasabAAi sunbulatin khudrin waokhara yabisatin laAAallee arjiAAu ila alnnasi laAAallahum yaAAlamoona

46. (Da han kom til fengselet, sa han): «Josef, du den sannferdige! Klargjør for oss tydningen (av denne drømmen): Det er syv fete kyr som blir spist opp av syv magre kyr, og det er syv grønne kornaks og andre (syv) tørre, slik at jeg kan vende tilbake til folket; muligens blir de kjent (med din rang).»

46. (वोह क़ैदखाने में पहुंच कर कहने लगा:) ऐ यूसुफ, ऐ सिद्‌क़े मुजस्सम! आप हमें (इस ख़्वाब की) ताबीर बता दें कि सात फरबा गायें हैं जिन्हें सात दुबली गायें खा रही हैं और सात सब्ज़ ख़ूशे हैं और दूसरे सात खु़श्क ताकि मैं (ये ताबीर ले कर) वापस लोगों के पास जाऊं शायद उन्हें (आपकी क़द्रो मन्ज़िलत) मालूम हो जाए।

৪৬. (জেলখানায় পৌঁছে সে বলতে লাগলো) ‘হে ইউসুফ, হে সত্যের বাস্তবরূপ আপনি আমাদেরকে (এ স্বপ্নের) ব্যাখ্যা বলে দিন; সাতটি মোটা-তাজা গাভীকে সাতটি শুকনো-পাতলা গাভী খেয়ে ফেলছে, আর সাতটি সবুজ শীষ এবং অপর সাতটি শুকনো; যাতে আমি (এ ব্যাখ্যা নিয়ে) লোকদের কাছে ফিরে যেতে পারি, হয়তো তারা (আপনার সম্মান ও মর্যাদা) বুঝতে পারবে।’

(Yusuf, 12 : 46)
Play Copy
قَالَ تَزۡرَعُوۡنَ سَبۡعَ سِنِیۡنَ دَاَبًا ۚ فَمَا حَصَدۡتُّمۡ فَذَرُوۡہُ فِیۡ سُنۡۢبُلِہٖۤ اِلَّا قَلِیۡلًا مِّمَّا تَاۡکُلُوۡنَ ﴿۴۷﴾

47. یوسف (علیہ السلام) نے کہا: تم لوگ دائمی عادت کے مطابق مسلسل سات برس تک کاشت کرو گے سو جو کھیتی تم کاٹا کرو گے اسے اس کے خوشوں (ہی) میں (ذخیرہ کے طور پر) رکھتے رہنا مگر تھوڑا سا (نکال لینا) جسے تم (ہر سال) کھا لوo

47. He said: ‘You shall sow for seven consecutive years as usual. Then leave whatever (grain) you reap in its ear (as storage), apart from the little you eat.

47. Yusuf (Joseph) said: ‘You will cultivate as usual, consecutively for seven years. So whatever you reap, keep it (in storage), leaving the grains in their ears except a small quantity (to thresh) for your (yearly) consumption.

47. Qala tazraAAoona sabAAa sineena daaban fama hasadtum fatharoohu fee sunbulihi illa qaleelan mimma takuloona

47. Josef sa: «Dere vil dyrke i syv år som dere alltid har gjort; den avlingen dere høster, skal dere oppbevare (i et lager) ved å la kornet være i aksene, unntatt en liten mengde av det, som dere kan spise (hvert år).

47. यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने कहा: तुम लोग दाइमी आदत के मुताबिक़ मुसल्सल सात बरस तक काश्त करोगे सो जो खेती तुम काटा करोगे उसे उसके ख़ूशों (ही) में (ज़ख़ीरे के तौर पर) रखते रहना मगर थोड़ा सा (निकाल लेना) जिसे तुम (हर साल) खा लो।

৪৭. ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘তোমরা যথারীতি ধারাবাহিক সাত বছর পর্যন্ত চাষাবাদ করবে, অতঃপর যে শষ্য তোমরা কাটবে সেগুলোকে তার শীষের মধ্যেই (সংরক্ষিত আকারে) রেখে দেবে, সামান্য কিছু ব্যতীত যা তোমরা (প্রতি বছর) ভক্ষণ করো।

(Yusuf, 12 : 47)
Play Copy
ثُمَّ یَاۡتِیۡ مِنۡۢ بَعۡدِ ذٰلِکَ سَبۡعٌ شِدَادٌ یَّاۡکُلۡنَ مَا قَدَّمۡتُمۡ لَہُنَّ اِلَّا قَلِیۡلًا مِّمَّا تُحۡصِنُوۡنَ ﴿۴۸﴾

48. پھر اس کے بعد سات (سال) بہت سخت (خشک سالی کے) آئیں گے وہ اس (ذخیرہ) کو کھا جائیں گے جو تم ان کے لئے پہلے جمع کرتے رہے تھے مگر تھوڑا سا (بچ جائے گا) جو تم محفوظ کر لوگےo

48. Then after that, there shall come seven hard (years of drought) which will consume whatever you have stored in advance for them, except a little which you have preserved (for seed).

48. Then after this, there will come seven hard years (of drought) which will consume that (store) which you will have laid up for these years except a small quantity (which will fall surplus and) which you will keep in reserve.

48. Thumma yatee min baAAdi thalika sabAAun shidadun yakulna ma qaddamtum lahunna illa qaleelan mimma tuhsinoona

48. Etter det vil det komme syv svært harde uår; de vil spise opp det dere har (lagret opp) fra før for disse årene, men en liten mengde (vil være igjen), som dere vil bevare.

48. फिर उसके बाद सात (साल) बहुत सख़्त (खु़श्क साली के) आएंगे वोह उस (ज़ख़ीरे) को खा जाएंगे जो तुम उनके लिए पहले जमा करते रहे थे मगर थोड़ा सा (बच जाएगा) जो तुम महफूज़ कर लोगे।

৪৮. অতএব এরপর সাত বছর খুবই কঠিন (দূর্ভিক্ষের বছর) আসবে, যেসব (শষ্য) তোমরা এ বছরগুলোতে পূর্বে জমা করে রেখেছিলে তা নিঃশেষ করে ফেলবে, তবে সামান্য (বেঁচে যাবে) যা তোমরা সংরক্ষণ করবে।

(Yusuf, 12 : 48)
Play Copy
ثُمَّ یَاۡتِیۡ مِنۡۢ بَعۡدِ ذٰلِکَ عَامٌ فِیۡہِ یُغَاثُ النَّاسُ وَ فِیۡہِ یَعۡصِرُوۡنَ ﴿٪۴۹﴾

49. پھر اس کے بعد ایک سال ایسا آئے گا جس میں لوگوں کو (خوب) بارش دی جائے گی اور (اس سال اس قدر پھل ہوں گے کہ) لوگ اس میں (پھلوں کا) رس نچوڑیں گےo

49. Then, after that, there will come a year in which people will be granted relief (i.e. abundant rain), and people will press (wines, oils and juices).’

49. Then, following this, will come a year during which people will be blessed with (plenty of) rain, and (the yield of fruits will be such as) they will press juices (of fruits that year).’

49. Thumma yatee min baAAdi thalika AAamun feehi yughathu alnnasu wafeehi yaAAsiroona

49. Men deretter vil det komme et slikt år der folket vil få (rikelig med) regn, og i det (året) vil (det vokse såpass mye frukt at) folk (vil) presse saft (av det årets frukt).»

49. फिर उसके बाद एक साल ऐसा आएगा जिसमें लोगों को (ख़ूब) बारिश दी जाएगी और (उस साल इस क़दर फल होंगे कि) लोग उसमें (फलों का) रस निचोड़ेंगे।

৪৯. অতঃপর পরবর্তী একটি বছর আসবে যাতে লোকদেরকে (প্রচুর) বৃষ্টি দিয়ে অনুগ্রহ করা হবে। আর (সে বছর এমন ফল উৎপন্ন হবে যে,) মানুষ তাতে (ফলের) রস নিংড়াবে।’

(Yusuf, 12 : 49)
Play Copy
وَ قَالَ الۡمَلِکُ ائۡتُوۡنِیۡ بِہٖ ۚ فَلَمَّا جَآءَہُ الرَّسُوۡلُ قَالَ ارۡجِعۡ اِلٰی رَبِّکَ فَسۡـَٔلۡہُ مَا بَالُ النِّسۡوَۃِ الّٰتِیۡ قَطَّعۡنَ اَیۡدِیَہُنَّ ؕ اِنَّ رَبِّیۡ بِکَیۡدِہِنَّ عَلِیۡمٌ ﴿۵۰﴾

50. اور (یہ تعبیر سنتے ہی) بادشاہ نے کہا: یوسف (علیہ السلام) کو (فورًا) میرے پاس لے آؤ، پس جب یوسف (علیہ السلام) کے پاس قاصد آیا تو انہوں نے کہا: اپنے بادشاہ کے پاس لوٹ جا اور اس سے (یہ) پوچھ (کہ) ان عورتوں کا (اب) کیا حال ہے جنہوں نے اپنے ہاتھ کاٹ ڈالے تھے؟ بیشک میرا رب ان کے مکر و فریب کو خوب جاننے والا ہےo

50. The king said (hearing this interpretation): ‘Bring him to me.’ So when the envoy (of the king) came to him, he said: ‘Go back to your master and ask him: What happened to those women who cut their hands? My Lord is indeed All-Knowing of their scheme.’

50. And (hearing this interpretation) the king said: ‘Bring Yusuf (Joseph) to me (immediately).’ So when the messenger reached Yusuf (Joseph), he said to him: ‘Go back to your king and ask him: What is the state of those women (now) who cut their hands? Surely, my Lord knows their craft well.’

50. Waqala almaliku itoonee bihi falamma jaahu alrrasoolu qala irjiAA ila rabbika faisalhu ma balu alnniswati allatee qattaAAna aydiyahunna inna rabbee bikaydihinna AAaleemun

50. Og kongen (faraoen) sa (idet han hørte denne tydningen): «Bring Josef til meg (med en eneste gang)!» Da budbringeren nådde Josef, sa Josef: «Vend tilbake til herren (faraoen) din, og spør ham om hvordan det er med de kvinnene som kuttet seg i hendene? Sannelig, Herren min er allvitende om deres renkespill.»

50. और (ये ताबीर सुनते ही) बादशाह ने कहा: यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) को (फौरन) मेरे पास ले आओ, पस जब यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के पास क़ासिद आया तो उन्होंने कहा: अपने बादशाह के पास लौट जा और उससे (ये) पूछ (कि) उन औरतों का (अब) क्या हाल है जिन्होंने अपने हाथ काट डाले थे? बेशक मेरा रब उनके मक्रो फरेब को ख़ूब जानने वाला है।

৫০. আর (এ ব্যাখ্যা শুনেই) বাদশাহ্ বলে উঠলো, ‘ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-কে (এখনি) আমার নিকট নিয়ে এসো’। অতঃপর ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর নিকট দূত এলে তিনি বললেন, ‘তোমার বাদশাহর কাছে ফিরে যাও এবং তাকে জিজ্ঞেস করো (যে,) সে সকল নারীদের (এখন) কী অবস্থা, যারা তাদের হাত কেটে ফেলেছিল? নিশ্চয়ই আমার প্রতিপালক তাদের ছলনা ও প্রতারণা সম্পর্কে সম্যক অবগত।’

(Yusuf, 12 : 50)
Play Copy
قَالَ مَا خَطۡبُکُنَّ اِذۡ رَاوَدۡتُّنَّ یُوۡسُفَ عَنۡ نَّفۡسِہٖ ؕ قُلۡنَ حَاشَ لِلّٰہِ مَا عَلِمۡنَا عَلَیۡہِ مِنۡ سُوۡٓءٍ ؕ قَالَتِ امۡرَاَتُ الۡعَزِیۡزِ الۡـٰٔنَ حَصۡحَصَ الۡحَقُّ ۫ اَنَا رَاوَدۡتُّہٗ عَنۡ نَّفۡسِہٖ وَ اِنَّہٗ لَمِنَ الصّٰدِقِیۡنَ ﴿۵۱﴾

51. بادشاہ نے (زلیخا سمیت عورتوں کو بلا کر) پوچھا: تم پر کیا بیتا تھا جب تم (سب) نے یوسف (علیہ السلام) کو ان کی راست روی سے بہکانا چاہا تھا (بتاؤ وہ معاملہ کیا تھا)؟ وہ سب (بہ یک زبان) بولیں: اللہ کی پناہ! ہم نے (تو) یوسف (علیہ السلام) میں کوئی برائی نہیں پائی۔ عزیزِ مصر کی بیوی (زلیخا بھی) بول اٹھی: اب تو حق آشکار ہو چکا ہے (حقیقت یہ ہے کہ) میں نے ہی انہیں اپنی مطلب براری کے لئے پھسلانا چاہا تھا اور بیشک وہی سچے ہیںo

51. The king said (to the women, including Zulaykha): ‘What was your business when you sought Yusuf (Joseph) to surrender himself?’ They said: ‘Allah forbid! We know nothing bad about him.’ The chief minister’s wife (Zulaykha) said: ‘Now the truth has become evident. I sought him to surrender himself (to my desire), and he is most surely among the truthful.’

51. The king (called all the women including Zulaykha and) asked: ‘What happened to you when you (all) attempted to seduce Yusuf (Joseph) to turn him away from righteousness? (Explain what that affair was.) They all (unanimously) uttered: ‘Allah save us! We have not noticed any evil in Yusuf (Joseph).’ The wife of ‘Aziz (of Egypt, Zulaykha, too) spoke: ‘The truth has now become evident. (The fact is that) it was I who sought to seduce him for my purpose, and it is surely he who is truthful.’

51. Qala ma khatbukunna ith rawadtunna yoosufa AAan nafsihi qulna hasha lillahi ma AAalimna AAalayhi min sooin qalati imraatu alAAazeezi alana hashasa alhaqqu ana rawadtuhu AAan nafsihi wainnahu lamina alssadiqeena

51. Kongen (faraoen) spurte (Zoleykhā og de andre kvinnene): «Hva overgikk dere da dere forsøkte å friste Josef vekk fra hans kyskhet (forklar hva saken var)?» De svarte (i kor): «Måtte Allah bevare oss vel! Vi har ikke funnet noen umoral i Josef.» Egypts stormanns hustru (Zoleykhā) sa også: «Nå har sannheten blitt evident, (sannheten er at) jeg forsøkte å friste ham for hensikten min, og det er han som i sannhet er av de sannferdige.»

51. बादशाह ने (ज़ुलैख़ा समेत औरतों को बुला कर) पूछा तुम पर क्या बीता था जब तुम (सब) ने यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) को उनकी रास्त रवी से बहकाना चाहा था (बताओ वोह मुआमला क्या था?) वोह सब (ब-यक ज़बान) बोलीं अल्लाह की पनाह! हमने (तो) यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) में कोई बुराई नहीं पाई। अ़ज़ीज़े मिस्र की बीवी (ज़ुलैख़ा भी) बोल उठी: अब तो हक़्क़ आश्कार हो चुका है (हक़ीक़त ये है कि) मैंने ही उन्हें अपनी मतलब बरआरी के लिए फुसलाना चाहा था और बेशक वोही सच्चे हैं।

৫১. বাদশাহ্ (যুলাইখাসহ সকল নারীদেরকে ডেকে) বললেন, ‘তোমাদের কী ঘটেছিল, যখন তোমরা (সকলে) ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-কে তাঁর সঠিক পথ থেকে বিচ্যুৎ করতে চেয়েছিলে (বলো সে বিষয়টি কী ছিল)?’ তারা সকলে (এক বাক্যে) বললো, ‘আল্লাহ্‌র আশ্রয় চাই! আমরা (তো) ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর মাঝে মন্দ কিছু পাইনি।’ আযীযে মিশরের স্ত্রী (যুলাইখাও) বলে উঠলো, ‘এখন তো সত্য প্রকাশিত হয়ে গিয়েছে। (প্রকৃত সত্য এ যে,) আমিই তাঁকে আমার উদ্দেশ্য হাসিলের জন্যে ফুঁসলাতে চেয়েছিলাম। আর নিশ্চয় তিনিই সত্যবাদীদের অন্তর্ভুক্ত।’

(Yusuf, 12 : 51)
Play Copy
ذٰلِکَ لِیَعۡلَمَ اَنِّیۡ لَمۡ اَخُنۡہُ بِالۡغَیۡبِ وَ اَنَّ اللّٰہَ لَا یَہۡدِیۡ کَیۡدَ الۡخَآئِنِیۡنَ ﴿۵۲﴾

52. (یوسف علیہ السلام نے کہا: میں نے) یہ اس لئے (کیا ہے) کہ وہ (عزیزِ مصر جو میرا محسن و مربّی تھا) جان لے کہ میں نے اس کی غیابت میں (پشت پیچھے) اس کی کوئی خیانت نہیں کی اور بیشک اللہ خیانت کرنے والوں کے مکر و فریب کو کامیاب نہیں ہونے دیتاo

52. (Joseph said:) ‘This was (the purpose of the inquiry) so that he (the ‘Aziz of Egypt) should know that I did not betray him in his absence. And indeed, Allah does not guide the scheming of the treacherous.

52. (Yusuf [Joseph]) said: ‘I have done this) so that he (‘Aziz of Egypt, who has been my master and benefactor,) may know that I have not betrayed his trust in his absence, and surely Allah lets not the plots of those who betray trusts prove successful.

52. Thalika liyaAAlama annee lam akhunhu bialghaybi waanna Allaha la yahdee kayda alkhaineena

52. (Josef sa): «(Jeg har gjort dette) for at han (Egypts stormann, som var min herre og velgjører) skal vite at jeg aldri gjorde noe svikefullt i hans fravær (bak hans rygg). Og sannelig, Allah lar ikke de svikefulles renker bli vellykket.

52. (यूसुफ अ़लैहिस्सलाम ने कहा: मैंने) ये इसलिए (किया है) कि वोह (अ़ज़ीज़े मिस्र जो मेरा मोह्‌सिनो मुरब्बी था) जान ले कि मैंने उसकी ग़ियाबत में (पुश्त पीछे) उसकी कोई ख़ियानत नहीं की और बेशक अल्लाह ख़ियानत करने वालों के मक्रो फरेब को कामयाब नहीं होने देता।

৫২. (ইউসুফ আলাইহিস সালাম বললেন, ‘আমি) এটি এ জন্যে (করেছি) যে, সে (আযীযে মিশর যে আমার প্রতি অনুগ্রহকারী ও লালনকারী ছিল) জানুক যে, আমি তার অনুপস্থিতিতে (পশ্চাতে) তার প্রতি বিশ্বাসঘাতকতা করিনি। আর নিশ্চয়ই আল্লাহ্ বিশ্বাসঘাতকদের চক্রান্ত ও প্রতারণা সফল হতে দেন না।’

(Yusuf, 12 : 52)
Play Copy
وَ مَاۤ اُبَرِّیٴُ نَفۡسِیۡ ۚ اِنَّ النَّفۡسَ لَاَمَّارَۃٌۢ بِالسُّوۡٓءِ اِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّیۡ ؕ اِنَّ رَبِّیۡ غَفُوۡرٌ رَّحِیۡمٌ ﴿۵۳﴾

53. اور میں اپنے نفس کی برات (کا دعوٰی) نہیں کرتا، بیشک نفس تو برائی کا بہت ہی حکم دینے والا ہے سوائے اس کے جس پر میرا رب رحم فرما دے۔ بیشک میرا رب بڑا بخشنے والا نہایت مہربان ہےo

53. And I do not absolve myself, for the (lower) self strongly commands to evil, except to whom my Lord shows mercy. Indeed, my Lord is Most-Forgiving, All-Merciful.’

53. And I do not (claim) absolution of my self. Certainly, the self commands much evil except the one on whom my Lord bestows mercy. Surely, my Lord is All-Forgiving, Ever-Merciful.’

53. Wama obarrio nafsee inna alnnafsa laammaratun bialssooi illa ma rahima rabbee inna rabbee ghafoorun raheemun

53. Og jeg hevder ikke at mitt indre er skyldfritt! Sannelig, det indre (eget jeg) befaler svært ofte det onde, unntatt den som Herren min viser nåde. Sannelig, Herren min er mest tilgivende, evig nåderik.»

53.और मैं अपने नफ्स की बराअत (का दावा) नहीं करता, बेशक नफ्स तो बुराई का बहुत ही हुक्म देने वाला है सिवाए उसके जिस पर मेरा रब रहम फरमा दे। बेशक मेरा रब बड़ा बख़्शने वाला निहायत मेहरबान है।

৫৩. ‘আর আমি আমার নিজেকে নিষ্কলুষ (দাবী) করছি না। অবশ্যই নাফস্ অধিক পরিমাণে খারাপ কাজে প্রলুব্ধ করে, তবে সে ব্যক্তি ছাড়া যার প্রতি আমার প্রতিপালক অনুগ্রহ করেন। নিশ্চয়ই আমার প্রতিপালক মহাক্ষমাশীল ও অসীম দয়ালু।’

(Yusuf, 12 : 53)
Play Copy
وَ قَالَ الۡمَلِکُ ائۡتُوۡنِیۡ بِہٖۤ اَسۡتَخۡلِصۡہُ لِنَفۡسِیۡ ۚ فَلَمَّا کَلَّمَہٗ قَالَ اِنَّکَ الۡیَوۡمَ لَدَیۡنَا مَکِیۡنٌ اَمِیۡنٌ ﴿۵۴﴾

54. اور بادشاہ نے کہا: انہیں میرے پاس لے آؤ کہ میں انہیں اپنے لئے (مشیرِ) خاص کر لوں، سو جب بادشاہ نے آپ سے (بالمشافہ) گفتگو کی (تو نہایت متاثر ہوا اور) کہنے لگا: (اے یوسف!) بیشک آپ آج سے ہمارے ہاں مقتدر (اور) معتمد ہیں (یعنی آپ کو اقتدار میں شریک کر لیا گیا ہے)o

54. And the king said: ‘Bring him to me. I will select him exclusively for myself.’ Then, once he had spoken to him, he said: ‘Indeed, from this day on, you will have a high position of honour and trust with us.’

54. And the king said: ‘Bring him to me so that I may appoint him specifically (as an adviser) to me.’ So, when the king had a (one-to-one) dialogue with him, he (felt highly impressed and) said: ‘(O Yusuf [Joseph],) surely from today onward you are a man of authority and trust with us (i.e., you are inducted into the governance of the state).’

54. Waqala almaliku itoonee bihi astakhlishu linafsee falamma kallamahu qala innaka alyawma ladayna makeenun ameenun

54. Og kongen (faraoen) sa: «Bring ham til meg, så jeg kan utnevne ham spesielt som min (rådgiver).» Da kongen (faraoen) samtalte med ham, (ble han svært imponert og) sa: «(Å, Josef!) Sannelig, fra og med i dag har du myndighet og tillit hos oss (du er blitt tatt inn i landets regjering).»

54. और बादशाह ने कहा: उन्हें मेरे पास ले आओ कि मैं उन्हें अपने लिए (मुशीरे) ख़ास कर लूं, सो जब बादशाह ने आपसे (बिल मुशाफा) गफ्तगू की (तो निहायत मु-त-अस्सिर हुवा और) कहने लगा: (ऐ यूसुफ!) बेशक आप आज से हमारे हां मुक़्तदिर (और) मो’तमद हैं (यानी आपको इक़्तिदार में शरीक कर लिया गया है) ।

৫৪. আর বাদশাহ্ বললো, ‘তাঁকে আমার কাছে নিয়ে এসো। আমি তাঁকে আমার একান্ত (পরামর্শক) নিযুক্ত করবো।’ অতঃপর যখন বাদশাহ্ তাঁর সাথে (সরাসরি) কথা বললো, (তখন সে খুব প্রভাবান্বিত হলো এবং) তখন বললো, ‘(হে ইউসুফ!) নিশ্চয়ই আপনি আজ থেকে আমাদের নিকট ক্ষমতাবান (এবং) বিশ্বস্ত (অর্থাৎ আপনাকে শাসন ক্ষমতায় অংশীদার করা হলো)।’

(Yusuf, 12 : 54)
Play Copy
قَالَ اجۡعَلۡنِیۡ عَلٰی خَزَآئِنِ الۡاَرۡضِ ۚ اِنِّیۡ حَفِیۡظٌ عَلِیۡمٌ ﴿۵۵﴾

55. یوسف (علیہ السلام) نے فرمایا: (اگر تم نے واقعی مجھ سے کوئی خاص کام لینا ہے تو) مجھے سرزمینِ (مصر) کے خزانوں پر (وزیر اور امین) مقرر کر دو، بیشک میں (ان کی) خوب حفاظت کرنے والا (اور اقتصادی امور کا) خوب جاننے والا ہوںo

55. He said: ‘Make me incharge of the treasures of the country. Surely, I am protective (of economic resources) and knowledgeable (in financial management).’

55. Yusuf (Joseph) said: ‘(If you really want me to accomplish a special assignment, then) appoint me as (a minister and trustee of) the treasures in the land (of Egypt). Indeed, I am well versed in resource management and resource protection and an expert (in financial management).’

55. Qala ijAAalnee AAala khazaini alardi innee hafeethun AAaleemun

55. Josef sa: «(Hvis du virkelig skal ha utført en spesiell oppgave av meg, så) ansett meg (som (en minister for og tillitsmann) over skattene i landet (Egypt). Sannelig, jeg er påpasselig og vet mye (om økonomisk forvaltning).»

55. यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया: (अगर तुमने वाक़ई मुझ से कोई ख़ास काम लेना है तो) मुझे सरज़मीने (मिस्र) के ख़ज़ानों पर (वज़ीर और अमीन) मुक़र्रर कर दो, बेशक मैं (उनकी) ख़ूब हिफाज़त करने वाला (और इक़्तिसादी उमूर का) ख़ूब जानने वाला हूं।

৫৫. ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘(যদি আপনি প্রকৃতই আমার দ্বারা কোনো বিশেষ কাজ করিয়ে নিতে চান তবে) আমাকে (মিশর) ভুমির কোষাগারের দায়িত্বে (মন্ত্রী ও বিশ্বস্ত ব্যক্তি হিসেবে) নিযুক্ত করুন। নিশ্চয়ই আমি (এর) খুব ভালো রক্ষণাবেক্ষণকারী (এবং অর্থনৈতিক বিষয়ে) খুবই দক্ষ।’

(Yusuf, 12 : 55)
Play Copy
وَ کَذٰلِکَ مَکَّنَّا لِیُوۡسُفَ فِی الۡاَرۡضِ ۚ یَتَبَوَّاُ مِنۡہَا حَیۡثُ یَشَآءُ ؕ نُصِیۡبُ بِرَحۡمَتِنَا مَنۡ نَّشَآءُ وَ لَا نُضِیۡعُ اَجۡرَ الۡمُحۡسِنِیۡنَ ﴿۵۶﴾

56. اور اس طرح ہم نے یوسف (علیہ السلام) کو ملک (مصر) میں اقتدار بخشا (تاکہ) اس میں جہاں چاہیں رہیں۔ ہم جسے چاہتے ہیں اپنی رحمت سے سرفراز فرماتے ہیں اور نیکوکاروں کا اجر ضائع نہیں کرتےo

56. That is how We established Yusuf (Joseph) in the land that he may settle wherever he wished. We confer Our mercy upon whomsoever We please. And We do not waste the reward of the virtuously excellent.

56. This is how We bestowed upon Yusuf (Joseph) the rule over the land (of Egypt so that) he could live therein wherever he desired. We honour with Our mercy whom We will, and We waste not the reward of the pious.

56. Wakathalika makanna liyoosufa fee alardi yatabawwao minha haythu yashao nuseebu birahmatina man nashao wala nudeeAAu ajra almuhsineena

56. Slik ga Vi Josef myndighet i landet (Egypt), slik at han kunne bosette seg i det hvor han enn ville. Vi forfremmer hvem Vi enn vil med Vår nåde, og Vi lar aldri de dydiges lønn gå tapt.

56. और इस तरह हमने यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) को मुल्के (मिस्र) में इक़्तिदार बख़्शा (ताकि) उसमें जहां चाहें रहें। हम जिसे चाहते हैं अपनी रहमत से सरफराज़ फरमाते हैं और नेकूकारों का अज्र ज़ाए’ नहीं करते।

৫৬. আর এভাবে আমরা ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-কে (মিশর) ভুমিতে ক্ষমতাবান করলাম, (যাতে) তিনি যেখানে ইচ্ছে বসবাস করতে পারেন। আমরা যাকে চাই তাকে আমাদের অনুগ্রহ দ্বারা সম্মানিত করি এবং আমরা নেক্কারদের প্রতিদান নষ্ট করি না।

(Yusuf, 12 : 56)
Play Copy
وَ جَآءَ اِخۡوَۃُ یُوۡسُفَ فَدَخَلُوۡا عَلَیۡہِ فَعَرَفَہُمۡ وَ ہُمۡ لَہٗ مُنۡکِرُوۡنَ ﴿۵۸﴾

58. اور (قحط کے زمانہ میں) یوسف (علیہ السلام) کے بھائی (غلہ لینے کے لئے مصر) آئے تو ان کے پاس حاضر ہوئے پس یوسف (علیہ السلام) نے انہیں پہچان لیا اور وہ انہیں نہ پہچان سکےo

58. (During the days of famine) Yusuf’s brothers came (to Egypt) and entered his presence. And he recognised them; however, they did not recognise him.

58. (During the days of famine) Yusuf’s (Joseph’s) brothers came (to Egypt to procure grain) and came to him. So Yusuf (Joseph) recognized them, but they could not recognize him.

58. Wajaa ikhwatu yoosufa fadakhaloo AAalayhi faAAarafahum wahum lahu munkiroona

58. Og så (under uårets tid) kom Josefs brødre (til Egypt for å skaffe seg korn), og de møtte opp hos ham. Josef kjente dem igjen, men de kjente ikke ham igjen.

58. और (केहत के ज़माने में) यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के भाई (ग़ल्ला लेने के लिए मिस्र) आए तो उनके पास हाज़िर हुए पस यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने उन्हें पहचान लिया और वोह उन्हें न पहचान सके।

৫৮. আর (দুর্ভিক্ষের বছরে) ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর ভাইয়েরা (শস্য নেয়ার জন্যে মিশরে) আগমন করলো এবং তাঁর নিকট উপস্থিত হলো। অতঃপর ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) তাদেরকে চিনে ফেললেন, কিন্তু তারা তাঁকে চিনতে পারলো না।

(Yusuf, 12 : 58)
Play Copy
وَ لَمَّا جَہَّزَہُمۡ بِجَہَازِہِمۡ قَالَ ائۡتُوۡنِیۡ بِاَخٍ لَّکُمۡ مِّنۡ اَبِیۡکُمۡ ۚ اَلَا تَرَوۡنَ اَنِّیۡۤ اُوۡفِی الۡکَیۡلَ وَ اَنَا خَیۡرُ الۡمُنۡزِلِیۡنَ ﴿۵۹﴾

59. اور جب یوسف (علیہ السلام) نے ان کا سامان (زاد و متاع) انہیں مہیا کر دیا (تو) فرمایا: اپنے پدری بھائی (بنیامین) کو میرے پاس لے آؤ، کیا تم نہیں دیکھتے کہ میں (کس قدر) پورا ناپتا ہوں اور میں بہترین مہمان نواز (بھی) ہوںo

59. When he had provided them with their supplies, he said: ‘Bring me your (half) brother from your father. Do you not see that I give full measure, and I am the best of hosts?

59. And when Yusuf (Joseph) had furnished them with their provisions (supplies and material), he said: ‘Bring me (Benjamin) your brother on the father’s side. Do you not see (how) full I measure and I am the best host (too)?

59. Walamma jahhazahum bijahazihim qala itoonee biakhin lakum min abeekum ala tarawna annee oofee alkayla waana khayru almunzileena

59. Og da Josef hadde utstyrt dem med deres forsyninger (og materiell), sa han: «Bring meg deres bror fra farssiden (Benjamin), ser dere da ikke at jeg gir fullt mål, og at jeg er den beste verten?

59. और जब यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने उनका सामान (ज़ादो मताअ़) उन्हें मुहय्या कर दिया (तो) फरमाया: अपने पिदरी भाई (बिन यामीन) को मेरे पास ले आओ, क्या तुम नहीं देखते कि मैं (किस क़दर) पूरा नापता हूं और मैं बेहतरीन मेहमान नवाज़ (भी) हूं।

৫৯. আর যখন ইউসুফ (আলাইহি সালাম) তাদেরকে তাদের সরঞ্জাম (পাথেয় ও উপকরণ) সাজিয়ে দিলেন (তখন) বললেন, ‘তোমাদের বৈমাত্রেয় ভ্রাতা (বিনইয়ামীন)-কে আমার নিকট নিয়ে এসো। তোমরা কি দেখছো না যে, আমি পরিমাপ (কী পরিমাণ) পূর্ণ করে দেই? আর আমি মেহমানের উত্তম আপ্যায়নকারী(ও)।

(Yusuf, 12 : 59)
Play Copy
فَاِنۡ لَّمۡ تَاۡتُوۡنِیۡ بِہٖ فَلَا کَیۡلَ لَکُمۡ عِنۡدِیۡ وَ لَا تَقۡرَبُوۡنِ ﴿۶۰﴾

60. پس اگر تم اسے میرے پاس نہ لائے تو (آئندہ) تمہارے لئے میرے پاس (غلہ کا) کوئی پیمانہ نہ ہوگا اور نہ (ہی) تم میرے قریب آسکو گےo

60. But if you do not bring him to me, there shall be no ration for you with me (in the future), nor shall you approach me (ever again).’

60. So if you do not bring him to me, then (in the future) there will not be any measure (of grain) with me for you, nor will you be able to approach me.’

60. Fain lam tatoonee bihi fala kayla lakum AAindee wala taqrabooni

60. Hvis dere ikke bringer ham til meg, så vil det ikke være noen tilmåling (tilmålt del av korn) hos meg for dere, og ei heller vil dere kunne komme nær meg.»

60. पस अगर तुम उसे मेरे पास न लाए तो (आइन्दा) तुम्हारे लिए मेरे पास (ग़ल्ले का) कोई पैमाना न होगा और न (ही) तुम मेरे क़रीब आ सकोगे।

৬০. সুতরাং যদি তোমরা তাকে আমার নিকট নিয়ে না আসো, তবে (আগামীতে) না তোমাদের জন্যে আমার নিকট কোনো রসদ (শস্য) থাকবে, আর না তোমরা আমার নিকটবর্তী হতে পারবে।’

(Yusuf, 12 : 60)
Play Copy
وَ قَالَ لِفِتۡیٰنِہِ اجۡعَلُوۡا بِضَاعَتَہُمۡ فِیۡ رِحَالِہِمۡ لَعَلَّہُمۡ یَعۡرِفُوۡنَہَاۤ اِذَا انۡقَلَبُوۡۤا اِلٰۤی اَہۡلِہِمۡ لَعَلَّہُمۡ یَرۡجِعُوۡنَ ﴿۶۲﴾

62. اور یوسف (علیہ السلام) نے اپنے غلاموں سے فرمایا: ان کی رقم (جو انہوں نے غلہ کے عوض اد اکی تھی واپس) ان کی بوریوں میں رکھ دو تاکہ جب وہ اپنے گھر والوں کی طرف لوٹیں تو اسے پہچان لیں (کہ یہ رقم تو واپس آگئی ہے) شاید وہ (اسی سبب سے) لوٹ کر آجائیںo

62. He said to his servants: ‘Put their money (or traded goods back) into their saddlebags; perhaps they will recognise them when they return to their family. Hopefully, they will come back (again).’

62. And Yusuf (Joseph) said to his servants: ‘Put their money (which they paid for grain back) into their sacks so that when they return to their family, they may identify it (that the money is back). It is likely that they may come again (for the very same reason).’

62. Waqala lifityanihi ijAAaloo bidaAAatahum fee rihalihim laAAallahum yaAArifoonaha itha inqalaboo ila ahlihim laAAallahum yarjiAAoona

62. Og Josef sa til sine tjenere: «Legg summen (som de betalte for kornet, tilbake) i sekkene deres, slik at når de vender tilbake til sin familie, så gjenkjenner de den (at summen ble med hjem igjen); kanskje det vil få dem til å komme tilbake (i samme hensikt).»

62. और यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने अपने ग़ुलामों से फरमाया: उनकी रक़म (जो उन्होंने ग़ल्ले के एवज़ अदा की थी वापस) उनकी बोरियों में रख दो ताकि जब वोह अपने घर वालों की तरफ लौटें तो उसे पहचान लें (कि ये रक़म तो वापस आ गई है) शायद वोह (उसी सबब से) लौट कर आ जाएं।

৬২. আর ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) তাঁর ভৃত্যগণকে বললেন, ‘তাদের পণ্যমূল্য (যা তারা শস্যের বিনিময়ে আদায় করেছিল তা) তাদের বস্তায় রেখে দাও, যখন তারা নিজেদের স্বজনদের নিকট প্রত্যাবর্তন করবে তখন যেন এগুলো শনাক্ত করতে পারে (যে, তাদের পণ্যমূল্য তো ফিরিয়ে দেয়া হয়েছে), হয়তো তারা (এ কারণেই) আবার ফিরে আসবে।’

(Yusuf, 12 : 62)
Play Copy
فَلَمَّا رَجَعُوۡۤا اِلٰۤی اَبِیۡہِمۡ قَالُوۡا یٰۤاَبَانَا مُنِعَ مِنَّا الۡکَیۡلُ فَاَرۡسِلۡ مَعَنَاۤ اَخَانَا نَکۡتَلۡ وَ اِنَّا لَہٗ لَحٰفِظُوۡنَ ﴿۶۳﴾

63. سو جب وہ اپنے والد کی طرف لوٹے (تو) کہنے لگے: اے ہمارے باپ! (آئندہ کے لئے) ہم پر غلہ بند کر دیا گیا ہے (سوائے اس کے کہ بنیامین ہمارے ساتھ جائے) پس ہمارے بھائی (بنیامین) کو ہمارے ساتھ بھیج دیں (تاکہ) ہم (مزید) غلہ لے آئیں اور ہم یقیناً اس کے محافظ ہوں گےo

63. So, when they returned to their father, they said: ‘Our father! We have been denied the (further) measure of corn. Send our brother along with us so we can obtain the measure (again). And we shall most surely be his (careful) guardians.’

63. So when they returned to their father, they said: ‘O our father, (further provision of) grain for us has been banned (except that Benjamin accompanies us). So send our brother (Benjamin) with us (in order that) we may fetch (more) grain, and we shall certainly be his guards.’

63. Falamma rajaAAoo ila abeehim qaloo ya abana muniAAa minna alkaylu faarsil maAAana akhana naktal wainna lahu lahafithoona

63. Da de kom tilbake til faren sin, sa de: «Å, vår far! Tilmåling (av korn) er blitt nektet oss (i kommende tid så sant ikke Benjamin blir med oss)! Send med oss broren vår (Benjamin), (slik at) vi kan få tilmålt (mer) korn, og vi vil i sannhet være hans voktere.»

63. सो जब वोह अपने वालिद की तरफ लौटे (तो) कहने लगे: ऐ हमारे बाप! (आइन्दा के लिए) हम पर ग़ल्ला बन्द कर दिया गया है (सिवाए इसके कि बिन यामीन हमारे साथ जाए) पस हमारे भाई (बिन यामीन) को हमारे साथ भेज दें (ताकि) हम (मज़ीद) ग़ल्ला ले आएं और हम यक़ीनन उसके मुहाफिज़ होंगे।

৬৩. সুতরাং যখন তারা তাদের পিতার নিকট ফিরে আসলো, (তখন) তারা বললো, ‘হে আমাদের পিতা! (বিনইয়ামীন আমাদের সাথে গমন না করলে ভবিষ্যতে) আমাদের জন্যে শস্য নিষেধ করা হয়েছে। কাজেই আমাদের ভাই (বিনইয়ামীন)-কে আমাদের সাথে প্রেরণ করুন (যাতে) আমরা (আরো) শস্য পেতে পারি। আর আমরা অবশ্যই তার রক্ষণাবেক্ষণ করবো।’

(Yusuf, 12 : 63)
Play Copy
قَالَ ہَلۡ اٰمَنُکُمۡ عَلَیۡہِ اِلَّا کَمَاۤ اَمِنۡتُکُمۡ عَلٰۤی اَخِیۡہِ مِنۡ قَبۡلُ ؕ فَاللّٰہُ خَیۡرٌ حٰفِظًا ۪ وَّ ہُوَ اَرۡحَمُ الرّٰحِمِیۡنَ ﴿۶۴﴾

64. یعقوب (علیہ السلام) نے فرمایا: کیا میں اس کے بارے میں (بھی) تم پر اسی طرح اعتماد کر لوں جیسے اس سے قبل میں نے اس کے بھائی (یوسف علیہ السلام) کے بارے میں تم پر اعتماد کر لیا تھا؟ تو اللہ ہی بہتر حفاظت فرمانے والا ہے اور وہی سب مہربانوں سے زیادہ مہربان ہےo

64. He said: ‘Should I entrust you with him, just as I entrusted you with his brother (Joseph)? Yet Allah is the Best Protector. And He is the Most Merciful of the merciful.’

64. Ya‘qub (Jacob) said: ‘Shall I trust you with him (as well) the same way as before this I trusted you with his brother (Yusuf—Joseph)? Then Allah alone is the Best Protector, and He alone is the Most Merciful of all the merciful.’

64. Qala hal amanukum AAalayhi illa kama amintukum AAala akheehi min qablu faAllahu khayrun hafithan wahuwa arhamu alrrahimeena

64. Jakob sa: «Skal jeg stole på dere angående ham (også) på samme måte som jeg stolte på dere tidligere om broren hans (Josef)? Allah er den beste Vokteren, og Han er den mest Barmhjertige av alle som er barmhjertige.»

64. याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया: क्या मैं इसके बारे में (भी) तुम पर उसी तरह ऐतिमाद कर लूं जैसे इससे क़ब्ल मैं ने इसके भाई (यूसुफ अ़लैहिस्सलाम) के बारे में तुम पर ऐतिमाद कर लिया था? तो अल्लाह ही बेहतर हिफाज़त फरमाने वाला है और वोही सब मेहरबानों से ज़ियादा मेहरबान है।

৬৪. ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘আমি কি তার ব্যাপারে(ও) তোমাদের উপর সেরূপ ভরসা করবো যেরূপ ভরসা ইতিপূর্বে তার ভাই (ইউসুফ আলাইহিস সালাম)-এঁর ব্যাপারে তোমাদের উপর করেছিলাম? তবে আল্লাহ্ই উত্তম রক্ষণাবেক্ষণকারী। আর তিনিই সকল দয়ালুর চেয়ে শ্রেষ্ঠ দয়ালু।’

(Yusuf, 12 : 64)
Play Copy
وَ لَمَّا فَتَحُوۡا مَتَاعَہُمۡ وَجَدُوۡا بِضَاعَتَہُمۡ رُدَّتۡ اِلَیۡہِمۡ ؕ قَالُوۡا یٰۤاَبَانَا مَا نَبۡغِیۡ ؕ ہٰذِہٖ بِضَاعَتُنَا رُدَّتۡ اِلَیۡنَا ۚ وَ نَمِیۡرُ اَہۡلَنَا وَ نَحۡفَظُ اَخَانَا وَ نَزۡدَادُ کَیۡلَ بَعِیۡرٍ ؕ ذٰلِکَ کَیۡلٌ یَّسِیۡرٌ ﴿۶۵﴾

65. جب انہوں نے اپنا سامان کھولا (تو اس میں) اپنی رقم پائی (جو) انہیں لوٹا دی گئی تھی، وہ کہنے لگے: اے ہمارے والد گرامی! ہمیں اور کیا چاہئے؟ یہ ہماری رقم (بھی) ہماری طرف لوٹا دی گئی ہے اور (اب تو) ہم اپنے گھر والوں کے لئے (ضرور ہی) غلہ لائیں گے اور ہم اپنے بھائی کی حفاظت کریں گے اور ایک اونٹ کا بوجھ اور زیادہ لائیں گے، اور یہ (غلہ جو ہم پہلے لائے ہیں) تھوڑی مقدار (میں) ہےo

65. When they opened their baggage, they found their money had been returned to them. They said: ‘Our father! What (more) do we want? This is our money returned to us! Now, we will get (more) provisions for our family and take good care of our brother. And we will add another camel load of ration. That (additional) ration would be easy (to get).*

* It may also mean: ‘The load we have already bought is little.’

65. And when they opened their packs, (therein) they found their money (which) had been returned to them. They said: ‘O our respectable father, what else do we want? Here is our money (too) that has been returned to us, and we shall (now be obliged to) fetch grain for our family. And we shall take good care of our brother, and shall bring the load of a camel in addition. This grain (that we have already brought) is a small quantity.’

65. Walamma fatahoo mataAAahum wajadoo bidaAAatahum ruddat ilayhim qaloo ya abana ma nabghee hathihi bidaAAatuna ruddat ilayna wanameeru ahlana wanahfathu akhana wanazdadu kayla baAAeerin thalika kaylun yaseerun

65. Og da de åpnet sin oppakning, fant de summen sin (i den), som ble returnert til dem. De sa: «Å, vår far! Hva mer kan vi ønske oss? Denne summen vår har også blitt oss returnert, og nå vil vi (visselig) hente korn for familien vår, og vi vil vokte over broren vår og hente en kamellast i tillegg. Dette kornet (som vi har brakt med oss denne gangen), er en liten tilmåling.»

65. जब उन्होंने अपना सामान खोला (तो उसमें) अपनी रक़म पाई (जो) उन्हें लौटा दी गई थी, वोह कहने लगे: ऐ हमारे वालिदे गिरामी! हमें और क्या चाहिए? ये हमारी रक़म (भी) हमारी तरफ लौटा दी गई है और (अब तो) हम अपने घर वालों के लिए (ज़रूर ही) ग़ल्ला लाएंगे और हम अपने भाई की हिफाज़त करेंगे और एक ऊंट का बोझ और ज़ियादा लाएंगे, और ये (ग़ल्ला जो हम पहले लाए हैं) थोड़ी मिक़्दार (में) है।

৬৫. যখন তারা নিজেদের সামগ্রী খুললো, (তখন তাতে) তাদের পণ্যমূল্য দেখতে পেল (যা) তাদেরকে ফিরিয়ে দেয়া হয়েছিল। তারা বলতে লাগলো, ‘হে আমাদের সম্মানিত পিতা! আমরা আর কী চাই? আমাদের পণ্যমূল্যও আমাদেরকে ফেরত দেয়া হয়েছে। আর (এখন তো) আমরা আমাদের পরিবারের জন্যে (অবশ্যই) শস্য আনয়ন করবো। আর আমরা আমাদের ভাইকে রক্ষণাবেক্ষণ করবো এবং আরো এক উট-বোঝাই পণ্য অতিরিক্ত নিয়ে আসবো। আর এ (শস্য যা আমরা ইতিপূর্বে এনেছি) পরিমাণে সামান্য।’

(Yusuf, 12 : 65)
Play Copy
قَالَ لَنۡ اُرۡسِلَہٗ مَعَکُمۡ حَتّٰی تُؤۡتُوۡنِ مَوۡثِقًا مِّنَ اللّٰہِ لَتَاۡتُنَّنِیۡ بِہٖۤ اِلَّاۤ اَنۡ یُّحَاطَ بِکُمۡ ۚ فَلَمَّاۤ اٰتَوۡہُ مَوۡثِقَہُمۡ قَالَ اللّٰہُ عَلٰی مَا نَقُوۡلُ وَکِیۡلٌ ﴿۶۶﴾

66. یعقوب (علیہ السلام) نے فرمایا: میں اسے ہرگز تمہارے ساتھ نہیں بھیجوں گا یہاں تک کہ تم اللہ کی قسم کھا کر مجھے پختہ وعدہ دو کہ تم اسے ضرور میرے پاس (واپس) لے آؤ گے سوائے اس کے کہ تم (سب) کو (کہیں) گھیر لیا جائے (یا ہلاک کر دیا جائے)، پھر جب انہوں نے یعقوب (علیہ السلام) کو اپنا پختہ عہد دے دیا تو یعقوب (علیہ السلام) نے فرمایا: جو کچھ ہم کہہ رہے ہیں اس پر اللہ نگہبان ہےo

66. He said: ‘I will not send him along with you until you give me a solemn pledge in Allah’s Name that you will surely bring him back to me unless you are surrounded (to the point of death). When they had given him their solemn pledge, he said: ‘Allah is Guardian over what we say.’

66. Ya‘qub (Jacob) said: ‘I shall not send him with you at all until you give me a firm promise by swearing a solemn oath by Allah that you shall certainly bring him (back) to me unless you (all) are beset (somewhere or slain). Then, when they gave Ya‘qub (Jacob) the firm promise, he said: ‘Allah is the Guardian to watch over what we are saying.’

66. Qala lan orsilahu maAAakum hatta tutooni mawthiqan mina Allahi latatunnanee bihi illa an yuhata bikum falamma atawhu mawthiqahum qala Allahu AAala ma naqoolu wakeelun

66. Jakob sa: «Aldri kommer jeg til å sende ham med dere før dere gir meg et høytidelig løfte ved å sverge ved Allahs navn på at dere visselig vil bringe ham (tilbake hjem igjen) til meg, med mindre dere blir omringet (eller drept)!» Da de ga Jakob sitt høytidelige løfte, sa Jakob: «Allah holder øye med alt det vi sier i dette øyeblikket som en formynder!»

66. याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया: मैं इसे हर्गिज़ तुम्हारे साथ नहीं भेजूंगा यहां तक कि तुम अल्लाह की क़सम खा कर मुझे पुख़्ता वादा दो कि तुम इसे ज़रूर मेरे पास (वापस) ले आओगे सिवाए इसके कि तुम (सब को कहीं) घेर लिया जाए (या हलाक कर दिया जाए), फिर जब उन्होंने याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) को अपना पुख़्ता अ़हद दे दिया तो याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया जो कुछ हम कह रहे हैं उस पर अल्लाह निगहबान है।

৬৬. ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘আমি তাকে কখনো তোমাদের সাথে পাঠাবো না যতক্ষণ পর্যন্ত না তোমরা আল্লাহ্‌র নামে আমাকে দৃঢ় অঙ্গীকার প্রদান করো যে, তোমরা অবশ্যই তাকে আমার নিকট (ফিরিয়ে) নিয়ে আসবে, অবশ্য যদি না তোমরা (সকলে) একান্তই অসহায় হয়ে পড়ো (অথবা তোমাদেরকে ধ্বংস করে দেয়া হয়)।’ অতঃপর যখন তারা ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম)-কে তাদের দৃঢ় অঙ্গীকার প্রদান করলো, তখন ইয়াকুব (আলাইহি সালাম) বললেন, ‘যা কিছু আমরা বলছি, তার উপর আল্লাহ্ অভিভাবক।’

(Yusuf, 12 : 66)
Play Copy
وَ قَالَ یٰبَنِیَّ لَا تَدۡخُلُوۡا مِنۡۢ بَابٍ وَّاحِدٍ وَّ ادۡخُلُوۡا مِنۡ اَبۡوَابٍ مُّتَفَرِّقَۃٍ ؕ وَ مَاۤ اُغۡنِیۡ عَنۡکُمۡ مِّنَ اللّٰہِ مِنۡ شَیۡءٍ ؕ اِنِ الۡحُکۡمُ اِلَّا لِلّٰہِ ؕ عَلَیۡہِ تَوَکَّلۡتُ ۚ وَ عَلَیۡہِ فَلۡیَتَوَکَّلِ الۡمُتَوَکِّلُوۡنَ ﴿۶۷﴾

67. اور فرمایا: اے میرے بیٹو! (شہر میں) ایک دروازے سے داخل نہ ہونا بلکہ مختلف دروازوں سے (تقسیم ہو کر) داخل ہونا، اور میں تمہیں اللہ (کے اَمر) سے کچھ نہیں بچا سکتا کہ حکم (تقدیر) صرف اللہ ہی کے لئے ہے۔ میں نے اسی پر بھروسہ کیا ہے اور بھروسہ کرنے والوں کو اسی پر بھروسہ کرنا چاہئےo

67. And he said: ‘My sons! Do not enter together through one gate; rather, enter from different gates, though I cannot render you any help against (the will of) Allah. Ultimate authority belongs to Allah alone. In Him, I have put my trust. And in Him, should all trusting (people) put their trust.’

67. And he said: ‘O my sons, do not enter (the city) all of you by one gate, but enter (dispersed) through different gates. And I cannot save you by any means from Allah’s (decree) because judgment (i.e., destiny) rests with Allah alone. In Him have I put my trust, and all those who trust must trust in Him alone.’

67. Waqala ya baniyya la tadkhuloo min babin wahidin waodkhuloo min abwabin mutafarriqatin wama oghnee AAankum mina Allahi min shayin ini alhukmu illa lillahi AAalayhi tawakkaltu waAAalayhi falyatawakkali almutawakkiloona

67. Og Jakob sa: «Å, mine sønner! Ikke gå inn i byen fra én (og samme) port, men gå inn fra forskjellige porter (oppdelt). Og jeg kan ikke berge dere mot Allah (Allahs vilje) i det hele tatt, for (skjebnens) avgjørelse tilhører Allah alene. Til Ham har jeg satt min lit, og de som forlater seg på noen, må forlate seg på Ham alene.»

67. और फरमाया: ऐ मेरे बेटो! (शहर में) एक दरवाजे़ से दाख़िल न होना बल्कि मुख़्तलिफ दरवाज़ों से (तक़्सीम होकर) दाख़िल होना, और मैं तुम्हें अल्लाह (के अम्र) से कुछ नहीं बचा सकता के हुक्मे (तक़्दीर) सिर्फ अल्लाह ही के लिए है। मैंने उसी पर भरोसा किया है और भरोसा करने वालों को उसी पर भरोसा करना चाहिए।

৬৭. আর তিনি বললেন, ‘হে আমার পুত্রগণ! এক দরোজা দিয়ে (শহরে) প্রবেশ করো না, বরং ভিন্ন ভিন্ন দরোজা দিয়ে (বিচ্ছিন্নভাবে) প্রবেশ করো। আর আমি তোমাদেরকে আল্লাহ্ (-এঁর ফরমান) থেকে কোনো উপায়েই বাঁচাতে পারবো না। কেননা, (ভাগ্যলিপির) সিদ্ধান্ত কেবল আল্লাহ্‌র কর্তৃকই। আমি এর উপরই ভরসা করেছি, আর ভরসাকারীদের এর উপরই ভরসা করা উচিত।’

(Yusuf, 12 : 67)
Play Copy
وَ لَمَّا دَخَلُوۡا مِنۡ حَیۡثُ اَمَرَہُمۡ اَبُوۡہُمۡ ؕ مَا کَانَ یُغۡنِیۡ عَنۡہُمۡ مِّنَ اللّٰہِ مِنۡ شَیۡءٍ اِلَّا حَاجَۃً فِیۡ نَفۡسِ یَعۡقُوۡبَ قَضٰہَا ؕ وَ اِنَّہٗ لَذُوۡ عِلۡمٍ لِّمَا عَلَّمۡنٰہُ وَ لٰکِنَّ اَکۡثَرَ النَّاسِ لَا یَعۡلَمُوۡنَ ﴿٪۶۸﴾

68. اور جب وہ (مصر میں) داخل ہوئے جس طرح ان کے باپ نے انہیں حکم دیا تھا، وہ (حکم) انہیں اللہ (کی تقدیر) سے کچھ نہیں بچا سکتا تھا مگر یہ یعقوب (علیہ السلام) کے دل کی ایک خواہش تھی جسے اس نے پورا کیا، اور (اس خواہش و تدبیر کو لغو بھی نہ سمجھنا، تمہیں کیا خبر!) بیشک یعقوب (علیہ السلام) صاحبِ علم تھے اس وجہ سے کہ ہم نے انہیں علمِ (خاص) سے نوازا تھا مگر اکثر لوگ (ان حقیقتوں کو) نہیں جانتےo

68. And when they entered as their father had commanded them, it could not render them any help against (the will of) Allah; however, it fulfilled a wish in Ya‘qub’s heart. Indeed, he possessed the knowledge of what We had taught him. But most people do not know.

68. And when they entered (Egypt) in compliance with what their father had commanded, that command could not save them from Allah’s (decree), but it was Ya‘qub’s (Jacob’s) heartfelt desire which he fulfilled and (also take not this desire or strategy as meaningless—for you know it not). Surely, Ya‘qub (Jacob) possessed knowledge as We had blessed (him) with (special) knowledge, but most people do not know (these realities).

68. Walamma dakhaloo min haythu amarahum aboohum ma kana yughnee AAanhum mina Allahi min shayin illa hajatan fee nafsi yaAAqooba qadaha wainnahu lathoo AAilmin lima AAallamnahu walakinna akthara alnnasi la yaAAlamoona

68. Og da de gikk inn (i Egypt) slik som faren deres hadde beordret dem; den (ordren) kunne ikke berge dem fra Allah (Allahs vilje) i det hele tatt, men det var et ønske som Jakob hadde i sitt hjerte, som han oppfylte, og (ta aldri dette ønsket som meningsløst, for hva vet dere!), i sannhet, Jakob eide viten, for Vi skjenket ham (spesiell) viten, men folk flest vet ikke (om disse realitetene).

68. और जब वोह (मिस्र में) दाख़िल हुए जिस तरह उनके बाप ने उन्हें हुक्म दिया था, वोह (हुक्म) उन्हें अल्लाह (की तक़्दीर) से कुछ नहीं बचा सकता था मगर ये याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) के दिल की एक ख़्वाहिश थी जिसे उसने पूरा किया, और (उस ख़्वाहिशो तद्‌बीर को लग़्व भी न समझना तुम्हें क्या ख़बर) बेशक याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) साहिबे इल्म थे इस वजह से कि हमने उन्हें इल्मे (ख़ास) से नवाज़ा था मगर अक्सर लोग (इन हक़ीकतों को) नहीं जानते।

৬৮. আর যখন তারা (মিশরে) প্রবেশ করলো, যেভাবে তাদের পিতা তাদেরকে নির্দেশ দিয়েছিলেন সেভাবে, এ (নির্দেশ) তাদেরকে আল্লাহ্ (-এঁর ভাগ্যলিপি) থেকে কোনো উপায়েই বাঁচাতে পারলো না। তবে এটি ছিল ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম)-এঁর অন্তরের একটি ইচ্ছা মাত্র যা তিনি পূর্ণ করেছেন। আর (এ ইচ্ছা বা এ কৌশলকে অনর্থকও মনে করো না, তোমাদের নিকট কী সংবাদ আছে!) নিশ্চয়ই ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম) জ্ঞানের অধিকারী ছিলেন, কারণ, আমরা তাঁকে (বিশেষ) জ্ঞান দিয়ে অনুগ্রহ করেছিলাম। কিন্তু অধিকাংশ লোক (এ প্রকৃত বিষয়াদি) জানে না।

(Yusuf, 12 : 68)
Play Copy
وَ لَمَّا دَخَلُوۡا عَلٰی یُوۡسُفَ اٰوٰۤی اِلَیۡہِ اَخَاہُ قَالَ اِنِّیۡۤ اَنَا اَخُوۡکَ فَلَا تَبۡتَئِسۡ بِمَا کَانُوۡا یَعۡمَلُوۡنَ ﴿۶۹﴾

69. اور جب وہ یوسف (علیہ السلام) کے پاس حاضر ہوئے تو یوسف (علیہ السلام) نے اپنے بھائی (بنیامین) کو اپنے پاس جگہ دی (اسے آہستہ سے) کہا: بیشک میں ہی تیرا بھائی (یوسف) ہوں پس تو غمزدہ نہ ہو ان کاموں پر جو یہ کرتے رہے ہیںo

69. And when they entered the presence of Yusuf (Joseph), he drew his (younger) brother (Benjamin) close to him (and) said (to him quietly): ‘Indeed, I am your brother (Yusuf), therefore do not grieve for what they have been doing.’

69. And when they came to Yusuf (Joseph), he offered his brother (Benjamin) a seat close to him (and) said (to him quietly): ‘Verily, I am your brother (Yusuf [Joseph]) so feel not aggrieved at what they have been doing.’

69. Walamma dakhaloo AAala yoosufa awa ilayhi akhahu qala innee ana akhooka fala tabtais bima kanoo yaAAmaloona

69. Og da de møtte opp hos Josef, ga Josef broren sin plass hos seg og sa (rolig til ham): «Sannelig, jeg er din bror (Josef)! Vær ikke trist over det disse har holdt på med.»

69. और जब वोह यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के पास हाज़िर हुए तो यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने अपने भाई (बिन यामीन) को अपने पास जगह दी (उसे आहिस्ता से) कहा: बेशक मैं ही तेरा भाई (यूसुफ) हूं पस तू ग़म ज़दा न हो उन कामों पर जो ये करते रहे हैं।

৬৯. আর যখন তারা ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর নিকট হাযির হলো, তখন ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) তাঁর ভাই (বিনইয়ামীন)-কে নিজের কাছে স্থান দিলেন। (তাকে শান্তভাবে) বললেন, ‘আমিই তোমার ভাই (ইউসুফ)। সুতরাং তারা যা করছে এর জন্যে চিন্তিত হয়ো না।’

(Yusuf, 12 : 69)
Play Copy
فَلَمَّا جَہَّزَہُمۡ بِجَہَازِہِمۡ جَعَلَ السِّقَایَۃَ فِیۡ رَحۡلِ اَخِیۡہِ ثُمَّ اَذَّنَ مُؤَذِّنٌ اَیَّتُہَا الۡعِیۡرُ اِنَّکُمۡ لَسٰرِقُوۡنَ ﴿۷۰﴾

70. پھر جب (یوسف علیہ السلام نے) ان کا سامان انہیں مہیا کر دیا تو (شاہی) پیالہ اپنے بھائی (بنیامین) کی بوری میں رکھ دیا بعد ازاں پکارنے والے نے آواز دی: اے قافلہ والو! (ٹھہرو) یقیناً تم لوگ ہی چور (معلوم ہوتے) ہوo

70. So when he had furnished them with their provisions, he placed the (king’s) drinking cup in his brother’s saddlebag. Then a herald called out: ‘O you men of the caravan! You are surely thieves.’

70. So when (Yusuf [Joseph]) had provided them with their material, he placed (the king’s) goblet into his brother’s (Benjamin’s) sack. Later a herald called out: ‘O you men of caravan, (halt;) surely, you (seem to be) thieves.’

70. Falamma jahhazahum bijahazihim jaAAala alssiqayata fee rahli akheehi thumma aththana muaththinun ayyatuha alAAeeru innakum lasariqoona

70. Da Josef utstyrte dem med forsyningene deres, la han (det kongelige) begeret i sin brors (Benjamins) sekk. Deretter ropte en herold: «Å, dere i karavanen (vent nå litt)! Sannelig, dere er (virker som) tyver!»

70. फिर जब (यूसुफ अ़लैहिस्सलाम ने) उनका सामान उन्हें मुहय्या कर दिया तो (शाही) प्याला अपने भाई (बिन यामीन) की बोरी में रख दिया बाद अज़ां पुकारने वाले ने आवाज़ दी: ऐ क़ाफिले वालो! (ठहरो) यक़ीनन तुम लोग ही चोर (मालूम होते) हो।

৭০. অতঃপর যখন (ইউসুফ আলাইহিস সালাম) তাদেরকে তাদের সামগ্রী সাজিয়ে দিলেন তখন (রাজকীয়) পানপাত্র তাঁর ভাই (বিনইয়ামীন)-এর বস্তায় রেখে দিলেন। অতঃপর এক আহ্বানকারী চিৎকার করে উঠলো, ‘হে যাত্রীদল! (থামো! মনে হয়) তোমরা নিশ্চয়ই চোর।’

(Yusuf, 12 : 70)
Play Copy
قَالُوۡا نَفۡقِدُ صُوَاعَ الۡمَلِکِ وَ لِمَنۡ جَآءَ بِہٖ حِمۡلُ بَعِیۡرٍ وَّ اَنَا بِہٖ زَعِیۡمٌ ﴿۷۲﴾

72. وہ (درباری ملازم) بولے: ہمیں بادشاہ کا پیالہ نہیں مل رہا اور جو کوئی اسے (ڈھونڈ کر) لے آئے اس کے لئے ایک اونٹ کا غلہ (انعام) ہے اور میں اس کا ذمہ دار ہوںo

72. They (the officials of the king’s court) said: ‘We are missing the king’s goblet. Whoever brings it shall have a camel load (of corn).’ (The steward said:) ‘I shall be its guarantor.’

72. They (the servants of the king’s court) said: ‘We are missing the royal goblet, and the man who brings it (after searching) will get a camel’s load of grain as reward and I pledge myself for it.’

72. Qaloo nafqidu suwaAAa almaliki waliman jaa bihi himlu baAAeerin waana bihi zaAAeemun

72. De (det kongelige tjenerskapet) sa: «Vi finner ikke kongens beger, og den som bringer det, vil få en kamellast (i belønning), og det har jeg ansvaret for.»

72. वोह (दरबारी मुलाज़िम) बोले: हमें बादशाह का प्याला नहीं मिल रहा और जो कोई उसे (ढूंढ कर) ले आए उसके लिए एक ऊंट का ग़ल्ला (इन्आम) है और मैं इसका ज़िम्मेदार हूं।

৭২. তারা (রাজ কর্মচারীরা) বললো, ‘আমাদের বাদশাহর পানপাত্র খুঁজে পাচ্ছি না। যে এটি (খুঁজে) নিয়ে আসবে, তার জন্যে (পুরস্কার) রয়েছে এক উট-বোঝাই শস্য। আর আমি এর জিম্মাদার।’

(Yusuf, 12 : 72)
Play Copy
قَالُوۡا تَاللّٰہِ لَقَدۡ عَلِمۡتُمۡ مَّا جِئۡنَا لِنُفۡسِدَ فِی الۡاَرۡضِ وَ مَا کُنَّا سٰرِقِیۡنَ ﴿۷۳﴾

73. وہ کہنے لگے: اللہ کی قسم! بیشک تم جان گئے ہو (گے) ہم اس لئے نہیں آئے تھے کہ (جرم کا ارتکاب کر کے) زمین میں فساد بپا کریں اور نہ ہی ہم چور ہیںo

73. They said: ‘By Allah! You certainly know that we did not come to cause corruption in the land, and we are not thieves.’

73. They said: ‘By Allah, indeed you know well we have not come (here to commit some crime) and create mischief in the land, nor are we thieves.’

73. Qaloo taAllahi laqad AAalimtum ma jina linufsida fee alardi wama kunna sariqeena

73. De sa: «Ved Allah! Sannelig, dere vet svært vel at vi ikke kom hit for å (begå noen forbrytelse og) anstifte ufred i landet, og vi er heller ikke tyver!»

73. वोह कहने लगे! अल्लाह की क़सम बेशक तुम जान गए हो (गे) हम इसलिए नहीं आए थे कि (जुर्म का इर्तिकाब करके) ज़मीन में फसाद बपा करें और न ही हम चोर हैं।

৭৩. তারা বলতে লাগলো, ‘আল্লাহ্‌র শপথ! নিশ্চয়ই তোমরা জানো আমরা এ দেশে (অপরাধ করে) বিপর্যয় সৃষ্টি করতে আসিনি, আর আমরা চোরও নই।’

(Yusuf, 12 : 73)
Play Copy
قَالُوۡا جَزَآؤُہٗ مَنۡ وُّجِدَ فِیۡ رَحۡلِہٖ فَہُوَ جَزَآؤُہٗ ؕ کَذٰلِکَ نَجۡزِی الظّٰلِمِیۡنَ ﴿۷۵﴾

75. انہوں نے کہا: اس کی سزا یہ ہے کہ جس کے سامان میں سے وہ (پیالہ) برآمد ہو وہ خود ہی اس کا بدلہ ہے (یعنی اسی کو اس کے بدلہ میں رکھ لیا جائے)، ہم ظالموں کو اسی طرح سزا دیتے ہیںo

75. They said: ‘Its penalty will be that in whoever’s saddlebag it is found, he shall give himself as its requital. That is how We punish the wrongdoers.’

75. They said: ‘Its penalty will be that the one from whose sack (the goblet) is found, he himself will be its penalty (i.e., he should be held in retribution). That is how we punish the wrongdoers.’

75. Qaloo jazaohu man wujida fee rahlihi fahuwa jazaohu kathalika najzee alththalimeena

75. Brødrene sa: «Straffen til den dere finner begeret i sekken til, hans straff bør være han selv (at han holdes igjen i gjengjeldelse), det er slik vi straffer de ondsinnede!»

75. उन्होंने कहा: उसकी सज़ा ये है कि जिसके सामान में से वोह (प्याला) बर आमद हो वोह खु़द ही उसका बदला है (यानी उसी को उसके बदले में रख लिया जाए), हम ज़ालिमों को इसी तरह सज़ा देते हैं।

৭৫. তারা বললো, ‘এর শাস্তি এই যে, যার বস্তা থেকে এটি (অর্থাৎ পানপাত্রটি) পাওয়া যাবে, সে নিজেই এর প্রতিদান (অর্থাৎ তাকেই এর বিনিময় হিসেবে রেখে দেয়া হবে)। আমরা যালিমদের এভাবে শাস্তি দেই।’

(Yusuf, 12 : 75)
Play Copy
فَبَدَاَ بِاَوۡعِیَتِہِمۡ قَبۡلَ وِعَآءِ اَخِیۡہِ ثُمَّ اسۡتَخۡرَجَہَا مِنۡ وِّعَآءِ اَخِیۡہِ ؕ کَذٰلِکَ کِدۡنَا لِیُوۡسُفَ ؕ مَا کَانَ لِیَاۡخُذَ اَخَاہُ فِیۡ دِیۡنِ الۡمَلِکِ اِلَّاۤ اَنۡ یَّشَآءَ اللّٰہُ ؕ نَرۡفَعُ دَرَجٰتٍ مَّنۡ نَّشَآءُ ؕ وَ فَوۡقَ کُلِّ ذِیۡ عِلۡمٍ عَلِیۡمٌ ﴿۷۶﴾

76. پس یوسف (علیہ السلام) نے اپنے بھائی کی بوری سے پہلے ان کی بوریوں کی تلاشی شروع کی پھر (بالآخر) اس (پیالے) کو اپنے (سگے) بھائی (بنیامین) کی بوری سے نکال لیا۔ یوں ہم نے یوسف (علیہ السلام) کو تدبیر بتائی۔ وہ اپنے بھائی کو بادشاہِ (مصر) کے قانون کی رو سے (اسیر بنا کر) نہیں رکھ سکتے تھے مگر یہ کہ (جیسے) اللہ چاہے۔ ہم جس کے چاہتے ہیں درجات بلند کر دیتے ہیں، اور ہر صاحبِ علم سے اوپر (بھی) ایک علم والا ہوتا ہےo

76. Then he (Yusuf) began with their bags before (opening) his brother’s bag. Then he took that (goblet) out of his brother’s bag. In this way, We devised a plan for Yusuf. He could not have held his brother under the king’s law unless Allah had so willed. We elevate in degrees whomever We please. And above every man of knowledge is one who knows better.*

* It may also mean: ‘Above every man of knowledge, there is the One Who is All-Knowing.’

76. So Yusuf (Joseph) began to search their sacks before his brother’s. Then (at last) he took (the goblet) out of his (real) brother’s (Benjamin’s) sack. That is how We revealed to Yusuf (Joseph) the plan. He could not have held his brother (as a captive) under the law of the king (of Egypt) except (as) Allah wills. We exalt in ranks whom We like. And above every possessor of knowledge is (also) One possessing greater knowledge.

76. Fabadaa biawAAiyatihim qabla wiAAai akheehi thumma istakhrajaha min wiAAai akheehi kathalika kidna liyoosufa ma kana liyakhutha akhahu fee deeni almaliki illa an yashaa Allahu narfaAAu darajatin man nashao wafawqa kulli thee AAilmin AAaleemun

76. Josef begynte å lete i sekkene deres før i sin brors, og til slutt dro han fram begeret fra sin brors (Benjamins) sekk. Det var denne planen Vi hadde avslørt for Josef. Han kunne ikke ha holdt igjen broren sin (som fange) ifølge kongens (faraos) lov med mindre Allah hadde villet det. Vi eleverer i rangen hvem Vi enn vil. Og over enhver besitter av viten er det en som besitter mer viten.

76. पस यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने अपने भाई की बोरी से पहले उनकी बोरियों की तलाशी शुरू की फिर (बिल आख़िर) उस (प्याले) को अपने (सगे) भाई (बिन यामीन) की बोरी से निकाल लिया। यूं हमने यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) को तद्‌बीर बताई। वोह अपने भाई को बादशाहे (मिस्र) के क़ानून की रू से (असीर बना कर) नहीं रख सकते थे मगर ये कि (जैसे) अल्लाह चाहे। हम जिसके चाहते हैं दर्जात बलन्द कर देते हैं, और हर साहिबे इल्म से ऊपर (भी) एक इल्म वाला होता है।

৭৬. সুতরাং ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) তাঁর ভাইয়ের বস্তার পরিবর্তে তাদের বস্তায় খোঁজা শুরু করলেন। পরে তিনি এটি (অর্থাৎ পানপাত্রটি) তাঁর (সহোদর) ভাই (বিনইয়ামীন)-এর বস্তা থেকে বের করলেন। এভাবে আমরা ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-কে কৌশল শিখিয়ে দিয়েছিলাম। আল্লাহ্‌র (এরূপ) ইচ্ছা ব্যতীত (মিশরের) বাদশাহর বিধান অনুযায়ী তিনি তাঁর ভাইকে (বন্দী হিসেবে) রাখতে পারতেন না। আমরা যাকে ইচ্ছা মর্যাদায় সমুন্নত করি। আর প্রত্যেক জ্ঞানবান ব্যক্তির উপর(ই) আছেন অধিকতর জ্ঞানবান।

(Yusuf, 12 : 76)
Play Copy
قَالُوۡۤا اِنۡ یَّسۡرِقۡ فَقَدۡ سَرَقَ اَخٌ لَّہٗ مِنۡ قَبۡلُ ۚ فَاَسَرَّہَا یُوۡسُفُ فِیۡ نَفۡسِہٖ وَ لَمۡ یُبۡدِہَا لَہُمۡ ۚ قَالَ اَنۡتُمۡ شَرٌّ مَّکَانًا ۚ وَ اللّٰہُ اَعۡلَمُ بِمَا تَصِفُوۡنَ ﴿۷۷﴾

77. انہوں نے کہا: اگر اس نے چوری کی ہے (تو کوئی تعجب نہیں) بیشک اس کا بھائی (یوسف) بھی اس سے پہلے چوری کر چکا ہے، سو یوسف (علیہ السلام) نے یہ بات اپنے دل میں (چھپائی) رکھی اور اسے ان پر ظاہر نہ کیا، (دل میں ہی) کہا: تمہارا حال نہایت برا ہے، اور اللہ خوب جانتا ہے جو کچھ تم بیان کر رہے ہوo

77. They said: ‘If he has stolen, (it comes as no surprise as) his full brother has also stolen before.’ So Yusuf (Joseph) kept his secret hidden in his heart and did not disclose it to them. He said (in his heart): ‘You are (still) in a worse state. And Allah knows best what you allege.’

77. They said: ‘If he has committed theft (then there is nothing to wonder at). Indeed, his brother (Yusuf [Joseph]) has also committed theft before. So Yusuf (Joseph) kept it (hidden) in his heart and did not reveal it to them and said (only to himself): ‘Yours is the worst case and Allah knows well whatever you are saying.’

77. Qaloo in yasriq faqad saraqa akhun lahu min qablu faasarraha yoosufu fee nafsihi walam yubdiha lahum qala antum sharrun makanan waAllahu aAAlamu bima tasifoona

77. Brødrene sa: «Hvis han har stjålet, (så er det ikke noe å undre seg over)! Sannelig, broren hans (Josef) har også stjålet før.» Josef holdt disse ordene skjult i hjertet sitt og viste ingenting overfor dem. Josef sa (inni seg): «Deres tilfelle er det verste, og Allah er allvitende om det dere uttrykker.»

77. उन्होंने कहा: अगर उसने चोरी की है (तो कोई तअ़ज्जुब नहीं) बेशक उसका भाई (यूसुफ) भी इससे पहले चोरी कर चुका है, सो यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने ये बात अपने दिल में (छुपाए) रखी और उसे उन पर ज़ाहिर न किया, (दिल में ही) कहा: तुम्हारा हाल निहायत बुरा है, और अल्लाह ख़ूब जानता है जो कुछ तुम बयान कर रहे हो।

৭৭. তারা বললো, ‘যদি সে করে থাকে (তবে তা কোনো আশ্চর্যের বিষয় নয়) তার সহোদর (ইউসুফ)ও তো পূর্বে চুরি করেছিল’। সুতরাং ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) এ বিষয়টি স্বীয় অন্তরে (সুপ্ত) রাখলেন এবং তাদের সামনে তা প্রকাশ করলেন না। (মনে মনেই) বললেন, ‘তোমাদের অবস্থা তো হীনতর। আর আল্লাহ্ সম্যক অবগত যা কিছু তোমরা বর্ণনা করছো।’

(Yusuf, 12 : 77)
Play Copy
قَالُوۡا یٰۤاَیُّہَا الۡعَزِیۡزُ اِنَّ لَہٗۤ اَبًا شَیۡخًا کَبِیۡرًا فَخُذۡ اَحَدَنَا مَکَانَہٗ ۚ اِنَّا نَرٰىکَ مِنَ الۡمُحۡسِنِیۡنَ ﴿۷۸﴾

78. وہ بولے: اے عزیزِ مصر! اس کے والد بڑے معمر بزرگ ہیں، آپ اس کی جگہ ہم میں سے کسی کو پکڑ لیں، بیشک ہم آپ کو احسان کرنے والوں میں پاتے ہیںo

78. They said: ‘Respectable governor! Indeed, he has a venerable, aged father. Could you take one of us in his place? Indeed, we see you are a gracious person.’

78. They said: ‘O ‘Aziz (of Egypt), his father is an aged, elderly person. So detain any one of us in his stead. Surely, we have seen that you are of the generous (and benevolent) people.’

78. Qaloo ya ayyuha alAAazeezu inna lahu aban shaykhan kabeeran fakhuth ahadana makanahu inna naraka mina almuhsineena

78. Brødrene sa: «Å, du (Egypts) stormann! Faren hans er en veldig gammel mann; ta derfor en av oss i hans sted. Sannelig, vi ser at du er av de velvillige.»

78. वोह बोले: ऐ अ़ज़ीज़े मिस्र! इसके वालिद बड़े मुअ़म्मर बुज़ुर्ग हैं, आप इसकी जगह हम में से किसी को पकड़ लें, बेशक हम आपको एह्‌सान करने वालों में पाते हैं।

৭৮. তারা বললো, ‘হে আযীযে মিশর! তার পিতা অতিশয় বয়স্ক বৃদ্ধ, আপনি তার স্থলে আমাদের মধ্য থেকে কাউকে আটকে রাখুন। নিশ্চয়ই আমরা আপনাকে দেখছি মহানুভব ব্যক্তিদের একজন।’

(Yusuf, 12 : 78)
Play Copy
قَالَ مَعَاذَ اللّٰہِ اَنۡ نَّاۡخُذَ اِلَّا مَنۡ وَّجَدۡنَا مَتَاعَنَا عِنۡدَہٗۤ ۙ اِنَّاۤ اِذًا لَّظٰلِمُوۡنَ ﴿٪۷۹﴾

79. یوسف (علیہ السلام) نے کہا: اللہ کی پناہ کہ ہم نے جس کے پاس اپنا سامان پایا اس کے سوا کسی (اور) کو پکڑ لیں تب تو ہم ظالموں میں سے ہو جائیں گےo

79. He said: ‘Allah forbid that we should take other than the one in whose possession we found our property! For then, we should surely be wrongdoers.’

79. Yusuf (Joseph) said: ‘Allah save us from detaining someone (other) than him with whom we have found our item! Then we shall become of the unjust.’

79. Qala maAAatha Allahi an nakhutha illa man wajadna mataAAana AAindahu inna ithan lathalimoona

79. Josef sa: «Allah verne oss mot at vi skulle ta noen andre enn han vi fant vår eiendel hos! Da ville vi i sannhet være av de ondsinnede!»

79. यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने कहा: अल्लाह की पनाह कि हमने जिसके पास अपना सामान पाया उसके सिवा किसी (और) को पकड़ लें तब तो हम ज़ालिमों में से हो जाएंगे।

৭৯. ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘আল্লাহ্‌র আশ্রয় চাই, আমরা যার কাছে আমাদের সামগ্রী পেয়েছি তাকে ছাড়া (অন্য) কাউকে যদি আটকে রাখি, তবে তো আমরা যালিমদের মধ্যে গণ্য হবো’।

(Yusuf, 12 : 79)
Play Copy
فَلَمَّا اسۡتَیۡـَٔسُوۡا مِنۡہُ خَلَصُوۡا نَجِیًّا ؕ قَالَ کَبِیۡرُہُمۡ اَلَمۡ تَعۡلَمُوۡۤا اَنَّ اَبَاکُمۡ قَدۡ اَخَذَ عَلَیۡکُمۡ مَّوۡثِقًا مِّنَ اللّٰہِ وَ مِنۡ قَبۡلُ مَا فَرَّطۡتُّمۡ فِیۡ یُوۡسُفَ ۚ فَلَنۡ اَبۡرَحَ الۡاَرۡضَ حَتّٰی یَاۡذَنَ لِیۡۤ اَبِیۡۤ اَوۡ یَحۡکُمَ اللّٰہُ لِیۡ ۚ وَ ہُوَ خَیۡرُ الۡحٰکِمِیۡنَ ﴿۸۰﴾

80. پھر جب وہ یوسف (علیہ السلام) سے مایوس ہوگئے تو علیحدگی میں (باہم) سرگوشی کرنے لگے، ان کے بڑے (بھائی) نے کہا: کیا تم نہیں جانتے کہ تمہارے باپ نے تم سے اللہ کی قسم اٹھوا کر پختہ وعدہ لیا تھا اور اس سے پہلے تم یوسف کے حق میں جو زیادتیاں کر چکے ہو (تمہیں وہ بھی معلوم ہیں)، سو میں اس سرزمین سے ہرگز نہیں جاؤں گا جب تک مجھے میرا باپ اجازت (نہ) دے یا میرے لئے اللہ کوئی فیصلہ فرما دے، اور وہ سب سے بہتر فیصلہ فرمانے والا ہےo

80. So when they lost hope of (convincing) him, they withdrew to consult in private. The eldest of them said: ‘Do you not know that your father has taken a solemn pledge from you in Allah’s Name, and previously you have been negligent in your duty towards Yusuf (Joseph)? Therefore, I will not leave this land until my father grants me permission or Allah decides for me (something else). And He is the best of judges.

80. So, when they lost hope about Yusuf (Joseph), they counselled (amongst themselves) in isolation. The eldest (brother) amongst them said: ‘Do you not know that your father took a firm covenant from you in the Name of Allah, and before that (you also know) you committed excesses with respect to Yusuf (Joseph)? So I shall not leave this land at all until my father accords me permission, or Allah gives some judgment in my case, and He is the Best of those who judge.

80. Falamma istayasoo minhu khalasoo najiyyan qala kabeeruhum alam taAAlamoo anna abakum qad akhatha AAalaykum mawthiqan mina Allahi wamin qablu ma farrattum fee yoosufa falan abraha alarda hatta yathana lee abee aw yahkuma Allahu lee wahuwa khayru alhakimeena

80. Da de hadde mistet håpet av Josefs (beslutning), trakk de seg til side for å rådslå (med hverandre). Den eldste (broren) av dem sa: «Vet dere ikke at faren deres krevde et høytidelig løfte fra dere ved at dere sverget ved Allah, og (dere vet også) før dette hva dere har gjort av urett når det gjaldt Josef? Jeg vil aldri forlate dette landet før min far tillater meg det eller Allah treffer en avgjørelse om meg. Han er den beste av alle dommere!

80. फिर जब वोह यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) से मायूस हो गए तो अलाहिदगी में (बाहम) सरगोशी करने लगे, उनके बड़े (भाई) ने कहा: क्या तुम नहीं जानते कि तुम्हारे बाप ने तुमसे अल्लाह की क़सम उठवा कर पुख़्ता वादा लिया था और इससे पहले तुम यूसुफ के हक़्क़ में जो ज़ियादतियां कर चुके हो (तुम्हें वोह भी मालूम हैं) सो मैं इस सरज़मीन से हर्गिज़ नहीं जाऊंगा जब तक मुझे मेरा बाप इजाज़त (न) दे या मेरे लिए अल्लाह कोई फैसला फरमा दे, और वोह सब से बेहतर फैसला फरमाने वाला है।

৮০. অতঃপর যখন তারা ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর নিকট হতে নিরাশ হলো, তখন নির্জনে (পরস্পর) পরামর্শ করতে লাগলো। তাদের মধ্যে বয়োজ্যেষ্ঠ (এক ভাই) বললো, ‘তোমরা কি জানো না যে, তোমাদের পিতা তোমাদের নিকট থেকে আল্লাহ্‌র নামে দৃঢ় অঙ্গীকার নিয়েছিলেন। আর ইতোপূর্বে তোমরা ইউসুফের ব্যাপারে যে বাড়াবাড়ি করেছিলে (তোমরা তাও জানো)। সুতরাং আমি কখনো এ ভুমি ত্যাগ করবো না, যতক্ষণ পর্যন্ত না আমাকে আমার পিতা অনুমতি দিবেন অথবা আমার জন্যে আল্লাহ্ কোনো ফায়সালা প্রদান করবেন। আর তিনি সবচেয়ে উত্তম ফায়সালাকারী।

(Yusuf, 12 : 80)
Play Copy
اِرۡجِعُوۡۤا اِلٰۤی اَبِیۡکُمۡ فَقُوۡلُوۡا یٰۤاَبَانَاۤ اِنَّ ابۡنَکَ سَرَقَ ۚ وَ مَا شَہِدۡنَاۤ اِلَّا بِمَا عَلِمۡنَا وَ مَا کُنَّا لِلۡغَیۡبِ حٰفِظِیۡنَ ﴿۸۱﴾

81. تم اپنے باپ کی طرف لوٹ جاؤ پھر (جا کر) کہو: اے ہمارے باپ! بیشک آپ کے بیٹے نے چوری کی ہے (اس لئے وہ گرفتار کر لیا گیا) اور ہم نے فقط اسی بات کی گواہی دی تھی جس کا ہمیں علم تھا اور ہم غیب کے نگہبان نہ تھےo

81. Go back to your father and say: ‘Our father! Indeed, your son has committed theft, and we did not testify except what we knew. And we could not guard against the unforeseen.

81. Go you back to your father and say: O our father, your son has surely committed theft (and consequently he has been held). And we bore witness only to what we knew. And we were no guardians of the unseen.

81. IrjiAAoo ila abeekum faqooloo ya abana inna ibnaka saraqa wama shahidna illa bima AAalimna wama kunna lilghaybi hafitheena

81. Vend tilbake til faren deres og si: 'Å, vår far! Sannelig, sønnen din har stjålet (derfor har han blitt pågrepet), og vi bevitnet kun det vi hadde viten om, og vi var ikke voktere av det usette.

81. तुम अपने बाप की तरफ लौट जाओ फिर (जा कर) कहो: ऐ हमारे बाप! बेशक आपके बेटे ने चोरी की है (इसलिए वोह गिरफ्तार कर लिया गया) और हमने फक़त उसी बात की गवाही दी थी जिसका हमें इल्म था और हम गै़ब के निगहबान न थे।

৮১. তোমরা তোমাদের পিতার কাছে ফিরে যাও। অতঃপর (গিয়ে) বলো ঃ হে আমাদের পিতা! নিশ্চয়ই আপনার পুত্র চুরি করেছে (তাই তাকে গ্রেফতার করা হয়েছে)। আর আমরা কেবল এ বিষয়েরই সাক্ষ্য দিয়েছিলাম, যা আমরা জানতাম। আর আমরা অদৃশ্য বিষয়ের রক্ষণাবেক্ষণকারী ছিলাম না।

(Yusuf, 12 : 81)
Play Copy
وَ سۡـَٔلِ الۡقَرۡیَۃَ الَّتِیۡ کُنَّا فِیۡہَا وَ الۡعِیۡرَ الَّتِیۡۤ اَقۡبَلۡنَا فِیۡہَا ؕ وَ اِنَّا لَصٰدِقُوۡنَ ﴿۸۲﴾

82. اور (اگر آپ کو اعتبار نہ آئے تو) اس بستی (والوں) سے پوچھ لیں جس میں ہم تھے اور اس قافلہ (والوں) سے (معلوم کر لیں) جس میں ہم آئے ہیں، اور بیشک ہم (اپنے قول میں) یقیناً سچے ہیںo

82. So ask (the people of) the town where we were and the caravan with which we travelled. Indeed, we are truthful.’’

82. And (if you do not believe us, then) you may enquire of (the people of) the town where we have been, and (find out) from the caravan we have travelled with, and we are certainly truthful (in what we are saying).’

82. Waisali alqaryata allatee kunna feeha waalAAeera allatee aqbalna feeha wainna lasadiqoona

82. Og (hvis ikke du tror på oss, så) spør (folk) i den byen som vi var i, og i den karavanen som vi kom med. Og sannelig, vi er visselig sannferdige (i vårt ord).'»

82.और (अगर आपको ऐतिबार न आए तो) उस बस्ती (वालों) से पूछ लें जिस में हम थे और उस क़ाफिले (वालों) से (मालूम कर लें) जिसमें हम आए हैं, और बेशक हम (अपने क़ौल में) यक़ीनन सच्चे हैं।

৮২. আর (যদি আপনার বিশ্বাস না হয় তবে) এ জনপদের (অধিবাসীদের) নিকট জিজ্ঞেস করুন, যেখানে আমরা ছিলাম। আর এ যাত্রীদল থেকে (জেনে নিন) যার সাথে আমরা এসেছি। আর আমরা (আমাদের বক্তব্যের ব্যাপারে) নিশ্চয়ই সত্যবাদী।’

(Yusuf, 12 : 82)
Play Copy
قَالَ بَلۡ سَوَّلَتۡ لَکُمۡ اَنۡفُسُکُمۡ اَمۡرًا ؕ فَصَبۡرٌ جَمِیۡلٌ ؕ عَسَی اللّٰہُ اَنۡ یَّاۡتِـیَنِیۡ بِہِمۡ جَمِیۡعًا ؕ اِنَّہٗ ہُوَ الۡعَلِیۡمُ الۡحَکِیۡمُ ﴿۸۳﴾

83. یعقوب (علیہ السلام) نے فرمایا: (ایسا نہیں) بلکہ تمہارے نفسوں نے یہ بات تمہارے لئے مرغوب بنا دی ہے، اب صبر (ہی) اچھا ہے، قریب ہے کہ اللہ ان سب کو میرے پاس لے آئے، بیشک وہ بڑا علم والا بڑی حکمت والا ہےo

83. He (Jacob) said: ‘Rather your (sinful) souls have seduced you to this (evil) matter. Yet patience is graceful. I trust that Allah will bring them (back) to me altogether. Indeed He is the All-Knowing, the All-Wise.’

83. Ya‘qub (Jacob) said: ‘(It is not so.) In fact, your (ill-commanding) selves have made this affair attractive for you. Now (only) patience is the finest (option). It is likely that Allah brings to me all of them. He is indeed All-Knowing, Most Wise.’

83. Qala bal sawwalat lakum anfusukum amran fasabrun jameelun AAasa Allahu an yatiyanee bihim jameeAAan innahu huwa alAAaleemu alhakeemu

83. Jakob sa: «(Nei, slik er det ikke!) Tvert imot, deres eget jeg har gjort denne saken attraktiv for dere! Nå er tålmodighet det beste, forestående er det at Allah bringer dem alle sammen tilbake til meg. Sannelig, Han er den Allvitende, den mest Vise.»

83. याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया: (ऐसा नहीं) बल्कि तुम्हारे नफ्सों ने ये बात तुम्हारे लिए मरग़ूब बना दी है, अब सब्र (ही) अच्छा है, क़रीब है कि अल्लाह उन सब को मेरे पास ले आए, बेशक वोह बड़ा इल्म वाला बड़ी हिक्मत वाला है।

৮৩. ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘(তা নয়) বরং তোমাদের মন্দ সত্তা এ বিষয়টি তোমাদের জন্যে আকর্ষণীয় করে দিয়েছে। এখন ধৈর্য ধারণই উত্তম। হয়তো আল্লাহ্ এদের সকলকে আমার কাছে নিয়ে আসবেন। নিশ্চয়ই তিনি সর্বজ্ঞ, অত্যন্ত প্রজ্ঞাবান।’

(Yusuf, 12 : 83)
Play Copy
وَ تَوَلّٰی عَنۡہُمۡ وَ قَالَ یٰۤاَسَفٰی عَلٰی یُوۡسُفَ وَ ابۡیَضَّتۡ عَیۡنٰہُ مِنَ الۡحُزۡنِ فَہُوَ کَظِیۡمٌ ﴿۸۴﴾

84. اور یعقوب (علیہ السلام) نے ان سے منہ پھیر لیا اور کہا: ہائے افسوس! یوسف (علیہ السلام کی جدائی) پر اور ان کی آنکھیں غم سے سفید ہوگئیں سو وہ غم کو ضبط کئے ہوئے تھےo

84. Then he turned away from them and said: ‘O my sorrow for Yusuf (Joseph)!’ And his eyes became white with grief. Yet he was controlling and hiding his emotions.

84. Ya‘qub (Jacob) then turned his face away from them and said: ‘Alas! (My dear son) Yusuf (Joseph’s unbearable separation)!’ And his eyes had gone white with grief. And he was suppressing his sorrow.

84. Watawalla AAanhum waqala ya asafa AAala yoosufa waibyaddat AAaynahu mina alhuzni fahuwa katheemun

84. Og Jakob vendte bort ansiktet sitt fra dem og sa: «Akk! Hvor sorgfull jeg er over Josef (Josefs avskjed)!» Og øynene hans ble hvite av sorgen, og han undertrykte hjertesorgen sin.

84. और याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) ने उनसे मुंह फेर लिया और कहा: हाए अफ्सोस! यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम की जुदाई) पर और उनकी आंखों ग़म से सफ़ेद हो गईं सो वोह ग़म को ज़ब्त किए हुए थे।

৮৪. আর ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম) তাদের থেকে মুখ ফিরিয়ে নিলেন এবং বললেন, ‘হায় আফসোস! ইউসুফ (আলাইহিস সালামের বিচ্ছেদ)-এঁর জন্যে।’ আর তাঁর চক্ষু বিষাদে সাদা হয়ে গেল এবং তিনি ছিলেন অসহনীয় মনস্তাপে ক্লিষ্ট।

(Yusuf, 12 : 84)
Play Copy
قَالُوۡا تَاللّٰہِ تَفۡتَؤُا تَذۡکُرُ یُوۡسُفَ حَتّٰی تَکُوۡنَ حَرَضًا اَوۡ تَکُوۡنَ مِنَ الۡہٰلِکِیۡنَ ﴿۸۵﴾

85. وہ بولے: اللہ کی قسم! آپ ہمیشہ یوسف (علیہ السلام ہی) کو یاد کرتے رہیں گے یہاں تک کہ آپ قریب مرگ ہو جائیں گے یا آپ وفات پا جائیں گےo

85. They said: ‘By Allah! You will go on remembering Yusuf (Joseph) until you lose your health or even die.’

85. They said: ‘By Allah, you will continue remembering Yusuf ([Joseph] alone) till you get near death or pass away.’

85. Qaloo taAllahi taftao tathkuru yoosufa hatta takoona haradan aw takoona mina alhalikeena

85. Brødrene sa: «Ved Allah! Du kommer alltid til å minnes Josef helt til at du kommer døden nær eller du dør.»

85. वोह बोले: अल्लाह की क़सम आप हमेशा यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम ही) को याद करते रहेंगे यहां तक कि आप क़रीबे मर्ग हो जाएंगे या आप वफात पा जाएंगे।

৮৫. তারা বললো, ‘আল্লাহ্‌র কসম! আপনি সর্বদা ইউসুফকে(ই) স্মরণ করতে থাকবেন, যতক্ষণ না আপনি মুমূর্ষ হবেন অথবা মৃত্যুবরণ করবেন।’

(Yusuf, 12 : 85)
Play Copy
قَالَ اِنَّمَاۤ اَشۡکُوۡا بَثِّیۡ وَ حُزۡنِیۡۤ اِلَی اللّٰہِ وَ اَعۡلَمُ مِنَ اللّٰہِ مَا لَا تَعۡلَمُوۡنَ ﴿۸۶﴾

86. انہوں نے فرمایا: میں تو اپنی پریشانی اور غم کی فریاد صرف اللہ کے حضور کرتا ہوں اور میں اللہ کی طرف سے وہ کچھ جانتا ہوں جو تم نہیں جانتےo

86. He said: ‘I am only pleading to Allah my sorrow and sadness, and I know from Allah what you do not know.

86. He said: ‘I bewail my worry and grief to Allah alone, and I know from Allah what you do not know.

86. Qala innama ashkoo baththee wahuznee ila Allahi waaAAlamu mina Allahi ma la taAAlamoona

86. Jakob sa: «Jeg sørger over min bekymring og sorg overfor Allah alene, og jeg vet fra Allah det dere ikke vet.

86. उन्होंने फरमाया: मैं तो अपनी परेशानी और ग़म की फरियाद सिर्फ़ अल्लाह के हुज़ूर करता हूं और मैं अल्लाह की तरफ से वोह कुछ जानता हूं जो तुम नहीं जानते।

৮৬. তিনি বললেন, ‘আমি তো কেবল আল্লাহ্‌র সমীপে আমার পেরেশানী ও দুশ্চিন্তার ফরিয়াদ করছি। আর আমি আল্লাহ্‌র নিকট থেকে এমন কিছু জানি, যা তোমরা জানো না।

(Yusuf, 12 : 86)
Play Copy
یٰبَنِیَّ اذۡہَبُوۡا فَتَحَسَّسُوۡا مِنۡ یُّوۡسُفَ وَ اَخِیۡہِ وَ لَا تَایۡـَٔسُوۡا مِنۡ رَّوۡحِ اللّٰہِ ؕ اِنَّہٗ لَا یَایۡـَٔسُ مِنۡ رَّوۡحِ اللّٰہِ اِلَّا الۡقَوۡمُ الۡکٰفِرُوۡنَ ﴿۸۷﴾

87. اے میرے بیٹو! جاؤ (کہیں سے) یوسف (علیہ السلام) اور اس کے بھائی کی خبر لے آؤ اور اللہ کی رحمت سے مایوس نہ ہو، بیشک اللہ کی رحمت سے صرف وہی لوگ مایوس ہوتے ہیں جو کافر ہیںo

87. My sons! Go and search for Yusuf (Joseph) and his brother, and do not despair of Allah’s mercy. Indeed, none despairs of Allah’s mercy except the disbelieving people.’

87. O my sons, go and fetch me some news about Yusuf (Joseph) and his brother (from somewhere) and despair not of Allah’s mercy, for indeed only those who reject faith despair of Allah’s mercy.’

87. Ya baniyya ithhaboo fatahassasoo min yoosufa waakheehi wala tayasoo min rawhi Allahi innahu la yayasu min rawhi Allahi illa alqawmu alkafiroona

87. Å, mine sønner! Kom dere av gårde, og bring noen nyheter om Josef og broren hans (fra et eller annet sted), og mist ikke håpet om Allahs nåde. Sannelig, det er kun det vantro folk som mister alt håp når det gjelder Allahs nåde!»

87. ऐ मेरे बेटो! जाओ (कहीं से) यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) और उसके भाई की ख़बर ले आओ और अल्लाह की रहमत से मायूस न हो, बेशक अल्लाह की रहमत से सिर्फ़ वोही लोग मायूस होते हैं जो काफिर हैं।

৮৭. হে আমার পুত্রগণ! তোমরা যাও (যে কোনোও স্থান থেকে) ইউসুফ এবং তাঁর সহোদরের খবর নিয়ে এসো। আর আল্লাহ্‌র রহমত থেকে নিরাশ হয়ো না। নিশ্চয়ই আল্লাহ্‌র রহমত থেকে তারাই নিরাশ হয় যারা কাফের।’

(Yusuf, 12 : 87)
Play Copy
فَلَمَّا دَخَلُوۡا عَلَیۡہِ قَالُوۡا یٰۤاَیُّہَا الۡعَزِیۡزُ مَسَّنَا وَ اَہۡلَنَا الضُّرُّ وَ جِئۡنَا بِبِضَاعَۃٍ مُّزۡجٰىۃٍ فَاَوۡفِ لَنَا الۡکَیۡلَ وَ تَصَدَّقۡ عَلَیۡنَا ؕ اِنَّ اللّٰہَ یَجۡزِی الۡمُتَصَدِّقِیۡنَ ﴿۸۸﴾

88. سو جب وہ (دوبارہ) یوسف (علیہ السلام) کے پاس حاضر ہوئے تو کہنے لگے: اے عزیزِ مصر! ہم پر اور ہمارے گھر والوں پر مصیبت آن پڑی ہے (ہم شدید قحط میں مبتلا ہیں) اور ہم (یہ) تھوڑی سی رقم لے کر آئے ہیں سو (اس کے بدلے) ہمیں (غلہ کا) پورا پورا ناپ دے دیں اور (اس کے علاوہ) ہم پر (کچھ) صدقہ (بھی) کر دیں۔ بیشک اللہ خیرات کرنے والوں کو جزا دیتا ہےo

88. So when they entered his presence (again), they said: ‘Respectable governor! Severe hardship has struck us and our family, and we have brought just a minimal amount. So grant us full measure (of corn against it) and be charitable to us. Indeed, Allah rewards the charitable.’

88. So when they came back to Yusuf ([Joseph] again), they submitted: ‘O ‘Aziz (of Egypt), a distress has fallen upon us and our family (and we are suffering from a dreadful famine). And we have brought only (this) meager amount. So give us full measure (of grain against it) and (in addition) extend to us (some) charity (as well). Indeed, Allah plenteously rewards those who give away charity.’

88. Falamma dakhaloo AAalayhi qaloo ya ayyuha alAAazeezu massana waahlana alddurru wajina bibidaAAatin muzjatin faawfi lana alkayla watasaddaq AAalayna inna Allaha yajzee almutasaddiqeena

88. Da de møtte opp hos Josef (igjen), sa de: «Å, du (Egypts) stormann! Motgangen har rammet oss og familien vår (vi er slått av hungersnød), og vi er kommet med dette magre beløpet, men gi oss fullt mål (av korn i bytte), og gi oss almisser også. Sannelig, Allah belønner de veldedige!»

88. सो जब वोह (दोबारा) यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के पास हाज़िर हुए तो कहने लगे: ऐ अ़ज़ीज़े मिस्र! हम और हमारे घर वालों पर मुसीबत आन पड़ी है (हम शदीद क़हत में मुब्तला हैं) और हम (ये) थोड़ी सी रक़म लेकर आए हैं सो (उसके बदले) हमें (ग़ल्ले का) पूरा पूरा नाप दे दें और (इसके अ़लावा) हम पर (कुछ) सदक़ा (भी) कर दें। बेशक अल्लाह खै़रात करने वालों को जज़ा देता है।

৮৮. অতঃপর যখন তারা (দ্বিতীয়বার) ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর নিকট হাযির হলো তখন বলতে লাগলো, ‘হে আযীযে মিশর! আমাদের উপর, আমাদের পরিবারের উপর বিপদ নেমে এসেছে। (আমরা কঠিন দুর্ভিক্ষে পতিত,) আর আমরা (এ) সামান্য টাকা-কড়ি নিয়ে এসেছি, কাজেই (এর বিনিময়ে) আমাদেরকে (শস্যের) পুরোপুরি পরিমাণ দান করুন। আর (এ ছাড়া) আমাদের উপর (কিছু) সাদকাহ্(ও) করুন। নিশ্চয়ই আল্লাহ্ সাদকাহ্কারীদের প্রতিদান প্রদান করেন।’

(Yusuf, 12 : 88)
Play Copy
قَالَ ہَلۡ عَلِمۡتُمۡ مَّا فَعَلۡتُمۡ بِیُوۡسُفَ وَ اَخِیۡہِ اِذۡ اَنۡتُمۡ جٰہِلُوۡنَ ﴿۸۹﴾

89. یوسف (علیہ السلام) نے فرمایا: کیا تمہیں معلوم ہے کہ تم نے یوسف اور اس کے بھائی کے ساتھ کیا (سلوک) کیا تھا کیا تم (اس وقت) نادان تھےo

89. He said: ‘Do you know how you treated Yusuf (Joseph) and his brother when you were ignorant?’

89. Yusuf (Joseph) said: ‘Do you remember what you did to Yusuf (Joseph) and his brother? Were you (then) ignorant?’

89. Qala hal AAalimtum ma faAAaltum biyoosufa waakheehi ith antum jahiloona

89. Josef sa: «Vet dere hva dere gjorde mot Josef og broren hans? Var dere uforstandige (på den tiden)?»

89. यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया: क्या तुम्हें मालूम है कि तुमने यूसुफ और उसके भाई के साथ क्या (सुलूक) किया था क्या तुम (उस व़क्त) नादान थे।

৮৯. ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘তোমরা কি জানো যে, তোমরা ইউসুফ এবং তাঁর ভাইয়ের সাথে কি (আচরণ) করেছিলে? তোমরা কি (সে সময়) অজ্ঞ ছিলে?’

(Yusuf, 12 : 89)
Play Copy
قَالُوۡۤا ءَاِنَّکَ لَاَنۡتَ یُوۡسُفُ ؕ قَالَ اَنَا یُوۡسُفُ وَ ہٰذَاۤ اَخِیۡ ۫ قَدۡ مَنَّ اللّٰہُ عَلَیۡنَا ؕ اِنَّہٗ مَنۡ یَّـتَّقِ وَ یَصۡبِرۡ فَاِنَّ اللّٰہَ لَا یُضِیۡعُ اَجۡرَ الۡمُحۡسِنِیۡنَ ﴿۹۰﴾

90. وہ بولے: کیا واقعی تم ہی یوسف ہو؟ انہوں نے فرمایا: (ہاں) میں یوسف ہوں اور یہ میرا بھائی ہے بیشک اللہ نے ہم پر احسان فرمایا ہے، یقیناً جو شخص اللہ سے ڈرتا اور صبر کرتا ہے تو بیشک اللہ نیکوکاروں کا اجر ضائع نہیں کرتاo

90. They said (in shock): ‘Are you truly Yusuf?’ He said: ‘(Yes,) I am Yusuf, and this is my brother (Binyamin). Surely, Allah has been gracious to us. Indeed, if one is God-conscious and patient, Allah does not waste the reward of the virtuously excellent.’

90. They said: ‘Are you really Yusuf (Joseph)?’ He said: ‘(Yes,) I am Yusuf (Joseph) and here is my brother. Indeed, Allah has been gracious to us. Surely, the one who fears Allah and remains steadfast, then surely Allah does not waste the reward of the pious.’

90. Qaloo ainnaka laanta yoosufa qala ana yoosufu wahatha akhee qad manna Allahu AAalayna innahu man yattaqi wayasbir fainna Allaha la yudeeAAu ajra almuhsineena

90. De sa: «Er du virkelig Josef?» Josef sa: «(Ja!), jeg er Josef og her er min bror! Sannelig, Allah viste oss velvilje. Sannelig, den som frykter Allah og viser tålmod, sannelig, Allah lar ikke de dydiges lønn gå tapt!»

90. वोह बोले: क्या वाक़ई तुम ही यूसुफ हो? उन्होंने फरमाया: (हां) मैं यूसुफ हूं और ये मेरा भाई है बेशक अल्लाह ने हम पर एहसान फरमाया है, यक़ीनन जो शख़्स अल्लाह से डरता और सब्र करता है तो बेशक अल्लाह नेकूकारों का अज्र ज़ाए नहीं करता।

৯০. তারা বললো, ‘আসলে তুমিই ইউসুফ?’ তিনি বললেন, ‘(হাঁ) আমি ইউসুফ এবং এ আমার ভাই। নিশ্চয়ই আল্লাহ্ আমাদের প্রতি অনুগ্রহ করেছেন। নিশ্চয়ই যে আল্লাহকে ভয় করে এবং ধৈর্য ধারণ করে, আল্লাহ্ অবশ্যই নেক্কারদের প্রতিদান নষ্ট করেন না। ’ইউসুফকে(ই) স্মরণ করতে থাকবেন, যতক্ষণ না আপনি মুমূর্ষ হবেন অথবা মৃত্যুবরণ করবেন।’

(Yusuf, 12 : 90)
Play Copy
قَالَ لَا تَثۡرِیۡبَ عَلَیۡکُمُ الۡیَوۡمَ ؕ یَغۡفِرُ اللّٰہُ لَکُمۡ ۫ وَ ہُوَ اَرۡحَمُ الرّٰحِمِیۡنَ ﴿۹۲﴾

92. یوسف (علیہ السلام) نے فرمایا: آج کے دن تم پر کوئی ملامت (اور گرفت) نہیں ہے، اللہ تمہیں معاف فرما دے اور وہ سب مہربانوں سے زیادہ مہربان ہےo

92. Yusuf (Joseph) said: ‘There shall be no blame on you today. May Allah forgive you. And He is the Most Merciful of the merciful!’

92. Yusuf (Joseph) said: ‘No blame (or penalty) lies on you today. May Allah grant you His forgiveness and He is the Most Merciful of all the merciful!

92. Qala la tathreeba AAalaykumu alyawma yaghfiru Allahu lakum wahuwa arhamu alrrahimeena

92. Josef sa: «Ingen klander (eller straff) er over dere i dag, måtte Allah tilgi dere. Han er den mest Barmhjertige av alle som er barmhjertige.

92. यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया: आज के दिन तुम पर कोई मलामत (और गिरफ्त) नहीं है, अल्लाह तुम्हें मुआफ फरमा दे और वोह सब मेहरबानों से ज़ियादा मेहरबान है।

৯২. ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘আজকের দিনে তোমাদের উপর কোনো অভিযোগ (এবং শাস্তি) নেই। আল্লাহ্ তোমাদেরকে ক্ষমা করে দেবেন। আর তিনি সকল দয়ালুর চেয়ে শ্রেষ্ঠ দয়ালু।

(Yusuf, 12 : 92)
Play Copy
اِذۡہَبُوۡا بِقَمِیۡصِیۡ ہٰذَا فَاَلۡقُوۡہُ عَلٰی وَجۡہِ اَبِیۡ یَاۡتِ بَصِیۡرًا ۚ وَ اۡتُوۡنِیۡ بِاَہۡلِکُمۡ اَجۡمَعِیۡنَ ﴿٪۹۳﴾

93. میرا یہ قمیض لے جاؤ، سو اسے میرے باپ کے چہرے پر ڈال دینا، وہ بینا ہو جائیں گے، اور (پھر) اپنے سب گھر والوں کو میرے پاس لے آؤo

93. (Yusuf said to his brothers:) ‘Take this shirt of mine and place it over my father’s face; he will regain his sight. And bring your whole family to me.’

93. Take this shirt of mine and cast it over my father’s face; he will recover his sight. (Then) bring me the whole of your family.’

93. Ithhaboo biqameesee hatha faalqoohu AAala wajhi abee yati baseeran watoonee biahlikum ajmaAAeena

93. Kom dere av gårde med denne skjorten min, og legg den over min fars ansikt; synet hans vil komme tilbake, og bring (etter det) til meg familien deres, alle sammen.»

93. मेरा ये क़मीज़ ले जाओ, सो इसे मेरे बाप के चेहरे पर डाल देना, वोह बीना हो जाएंगे, और (फिर) अपने सब घर वालों को मेरे पास ले आओ।

৯৩. আমার এ জামাটি নিয়ে যাও, অতঃপর এটি আমার পিতার মূখমন্ডলের উপর রেখে দাও, তিনি দৃষ্টিশক্তি ফিরে পাবেন। (এরপর) তোমাদের পরিবারের সকলকে আমার নিকট নিয়ে এসো।’

(Yusuf, 12 : 93)
Play Copy
وَ لَمَّا فَصَلَتِ الۡعِیۡرُ قَالَ اَبُوۡہُمۡ اِنِّیۡ لَاَجِدُ رِیۡحَ یُوۡسُفَ لَوۡ لَاۤ اَنۡ تُفَنِّدُوۡنِ ﴿۹۴﴾

94. اور جب قافلہ (مصر سے) روانہ ہوا ان کے والد (یعقوب علیہ السلام) نے (کنعان میں بیٹھے ہی) فرما دیا: بیشک میں یوسف کی خوشبو پا رہا ہوں اگر تم مجھے بڑھاپے کے باعث بہکا ہوا خیال نہ کروo

94. As the caravan set off, their father said: ‘I smell the fragrance of Yusuf if you do not think me senile.’

94. And when the caravan left (Egypt), his father (Ya‘qub [Jacob]) said (whilst sitting in Canaan): ‘If you do not consider me unstable due to senility, I am smelling the fragrance of Yusuf (Joseph).’

94. Walamma fasalati alAAeeru qala aboohum innee laajidu reeha yoosufa lawla an tufannidooni

94. Og da karavanen dro av gårde (fra Egypt), sa faren deres (mens han satt hjemme i Kanaan): «Sannelig, jeg føler Josefs kroppslukt, selv om dere antar meg som senil av alderdom.»

94. और जब क़ाफिला (मिस्र से) रवाना हुवा उनके वालिद (याक़ूब अ़लैहिस्सलाम) ने (कन्आन में बैठे ही) फरमा दिया: बेशक मैं यूसुफ की ख़ुश्बू पा रहा हूं अगर तुम मुझे बुढ़ापे के बाइस बहका हुवा ख़याल न करो।

৯৪. আর যখন যাত্রীদল (মিশর থেকে) রওয়ানা হলো, তাদের পিতা (ইয়াকুব আলাইহিস সালাম কেনানে বসেই) বলে দিলেন, ‘নিশ্চয়ই আমি ইউসুফের সুগন্ধি পাচ্ছি, যদি তোমরা আমাকে বার্ধক্যের কারণে বিভ্রান্ত মনে না করো’।

(Yusuf, 12 : 94)
Play Copy
فَلَمَّاۤ اَنۡ جَآءَ الۡبَشِیۡرُ اَلۡقٰىہُ عَلٰی وَجۡہِہٖ فَارۡتَدَّ بَصِیۡرًا ۚ قَالَ اَلَمۡ اَقُلۡ لَّکُمۡ ۚۙ اِنِّیۡۤ اَعۡلَمُ مِنَ اللّٰہِ مَا لَا تَعۡلَمُوۡنَ ﴿۹۶﴾

96. پھر جب خوشخبری سنانے والا آپہنچا اس نے وہ قمیض یعقوب (علیہ السلام) کے چہرے پر ڈال دیا تو اسی وقت ان کی بینائی لوٹ آئی، یعقوب (علیہ السلام) نے فرمایا: کیا میں تم سے نہیں کہتا تھا کہ بیشک میں اللہ کی طرف سے وہ کچھ جانتا ہوں جو تم نہیں جانتےo

96. When the bearer of good news arrived, he placed it (i.e. the shirt of Joseph) over his face, so he was immediately restored to sight. He said: ‘Did I not tell you that I know from Allah what you do not know?’

96. But when the bearer of the glad tidings arrived, and he cast that shirt over Ya‘qub’s (Jacob’s) face, his sight returned at that same moment. Ya‘qub (Jacob) said: ‘Did I not say to you that I know from Allah what you do not know?’

96. Falamma an jaa albasheeru alqahu AAala wajhihi fairtadda baseeran qala alam aqul lakum innee aAAlamu mina Allahi ma la taAAlamoona

96. Men da budbringeren med det gledelige budskapet ankom, la han skjorten over Jakobs ansikt, og i det samme øyeblikket kom synet hans tilbake. Jakob sa: «Sa ikke jeg til dere at jeg i sannhet vet fra Allah hva dere ikke vet?»

96. फिर जब ख़ुशख़बरी सुनाने वाला आ पहुंचा उसने वोह क़मीज़ याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) के चेहरे पर डाल दिया तो उसी वक़्त उनकी बीनाई लौट आई, याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया: क्या मैं तुमसे नहीं कहता था कि बेशक मैं अल्लाह की तरफ से वोह कुछ जानता हूं जो तुम नहीं जानते।

৯৬. অতঃপর যখন সুসংবাদদাতা এসে পৌঁছলো, তখন সে এ জামাটি ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম)-এঁর মূখমন্ডলের উপর রাখলো, ততক্ষণাৎ তাঁর দৃষ্টিশক্তি ফিরে এলো। ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘আমি কি তোমাদেরকে বলিনি যে, নিশ্চয়ই আমি আল্লাহ্‌র পক্ষ থেকে এমন কিছু জানি, যা তোমরা জানো না?’

(Yusuf, 12 : 96)
Play Copy
قَالَ سَوۡفَ اَسۡتَغۡفِرُ لَکُمۡ رَبِّیۡ ؕ اِنَّہٗ ہُوَ الۡغَفُوۡرُ الرَّحِیۡمُ ﴿۹۸﴾

98. یعقوب (علیہ السلام) نے فرمایا: میں عنقریب تمہارے لئے اپنے رب سے بخشش طلب کروں گا، بیشک وہی بڑا بخشنے والا نہایت مہربان ہےo

98. He said: ‘I shall seek forgiveness for you from my Lord. Indeed, He is the Most Forgiving, the All-Merciful.’

98. Ya‘qub (Jacob) said: ‘Soon shall I pray to my Lord for forgiveness for you. Indeed, He alone is Most Forgiving, Ever-Merciful.’

98. Qala sawfa astaghfiru lakum rabbee innahu huwa alghafooru alrraheemu

98. Jakob sa: «Snart skal jeg be om tilgivelse for dere fra Herren min. Sannelig, Han er den mest Tilgivende, den evig Nåderike.»

98. याक़ूब (अ़लैहिस्सलाम) ने फरमाया: मैं अ़नक़रीब तुम्हारे लिए अपने रब से बख़्शिश तलब करूंगा, बेशक वोही बड़ा बख़्शने वाला निहायत मेहरबान है।

৯৮. ইয়াকুব (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘আমি অচিরেই তোমাদের জন্যে আমার প্রতিপালকের নিকট ক্ষমা প্রার্থনা করবো। নিশ্চয়ই তিনিই মহাক্ষমাশীল, অসীম দয়ালু।’

(Yusuf, 12 : 98)
Play Copy
فَلَمَّا دَخَلُوۡا عَلٰی یُوۡسُفَ اٰوٰۤی اِلَیۡہِ اَبَوَیۡہِ وَ قَالَ ادۡخُلُوۡا مِصۡرَ اِنۡ شَآءَ اللّٰہُ اٰمِنِیۡنَ ﴿ؕ۹۹﴾

99. پھر جب وہ (سب اَفرادِ خانہ) یوسف (علیہ السلام) کے پاس آئے (تو) یوسف (علیہ السلام) نے (شہر سے باہر آکر ہزارہا سواریوں، فوجیوں اور لوگوں کے ہمراہ شاہی جلوس کی صورت میں ان کا استقبال کیا اور) اپنے ماں باپ کو تعظیماً اپنے قریب جگہ دی (یا انہیں اپنے گلے سے لگا لیا) اور (خوش آمدید کہتے ہوئے) فرمایا: آپ مصر میں داخل ہو جائیں اگر اللہ نے چاہا (تو) امن و عافیت کے ساتھ (یہیں قیام کریں)o

99. So when they entered the presence of Yusuf, he drew his parents close to him and said: ‘Welcome to Egypt, you will all be safe here, if Allah wills!’

99. Then, when they (all the members of the family) came to Yusuf (Joseph, he presented them a reception outside the city in the form of a royal procession comprising extensive transport arrangements, soldiers and general public, and) he venerated his parents and made them sit beside him, (or embraced them,) and (offering them welcome) said: ‘Enter Egypt, and if Allah so wills (then stay here) with peace and comfort.’

99. Falamma dakhaloo AAala yoosufa awa ilayhi abawayhi waqala odkhuloo misra in shaa Allahu amineena

99. Da de (hele familien) kom til (Josef, ønsket) Josef (dem velkommen med et kongelig æresfølge, med opptog av hester, soldater og byens folk). Av respekt ga han foreldrene sine en plass nær seg (eller omfavnet dem) og sa (hjertelig velkommen): «Tre inn i Egypt; hvis Allah vil, (så bli her) i fred og trygghet.»

99. फिर जब वोह (सब अफरादे ख़ाना) यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के पास आए (तो) यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने (शहर से बाहर आकर हज़ारहा सवारियों, फौजियों और लोगों के हमराह शाही जुलूस की सूरत में उनका इस्तिक़्बाल किया और) अपने मां-बाप को ताज़ीमन अपने क़रीब जगह दी (या उन्हें अपने गले से लगा लिया) और (खु़श आमदीद कहते हुए) फरमाया: आप मिस्र में दाख़िल हो जाएं अगर अल्लाह ने चाहा (तो) अम्नो आफियत के साथ (यहीं क़ियाम करें) ।

৯৯. অতঃপর (পরিবারের সকল সদস্য) যখন ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর নিকট আগমন করলো, (তখন) ইউসুফ (আলাইহিস সালাম শহর থেকে বাইরে এসে হাজার হাজার সওয়ারী, সৈনিক এবং জনসাধারণ সহকারে রাজকীয় শোভাযাত্রার মাধ্যমে তাদেরকে অভ্যর্থনা জানালেন এবং) তাঁর পিতা-মাতাকে সম্মানার্থে স্বীয় নিকটবর্তী আসনে বসালেন (অথবা তাদেরকে আলিংগন করলেন) এবং (স্বাগত জানিয়ে) বললেন, ‘আপনারা মিশরে প্রবেশ করুন, যদি আল্লাহ্ ইচ্ছা করেন (তবে) নিরাপত্তা ও স্বাচ্ছন্দের সাথে (এখানে অবস্থান করুন)’।

(Yusuf, 12 : 99)
Play Copy
وَ رَفَعَ اَبَوَیۡہِ عَلَی الۡعَرۡشِ وَ خَرُّوۡا لَہٗ سُجَّدًا ۚ وَ قَالَ یٰۤاَبَتِ ہٰذَا تَاۡوِیۡلُ رُءۡیَایَ مِنۡ قَبۡلُ ۫ قَدۡ جَعَلَہَا رَبِّیۡ حَقًّا ؕ وَ قَدۡ اَحۡسَنَ بِیۡۤ اِذۡ اَخۡرَجَنِیۡ مِنَ السِّجۡنِ وَ جَآءَ بِکُمۡ مِّنَ الۡبَدۡوِ مِنۡۢ بَعۡدِ اَنۡ نَّزَغَ الشَّیۡطٰنُ بَیۡنِیۡ وَ بَیۡنَ اِخۡوَتِیۡ ؕ اِنَّ رَبِّیۡ لَطِیۡفٌ لِّمَا یَشَآءُ ؕ اِنَّہٗ ہُوَ الۡعَلِیۡمُ الۡحَکِیۡمُ ﴿۱۰۰﴾

100. اور یوسف (علیہ السلام) نے اپنے والدین کو اوپر تخت پر بٹھا لیا اور وہ (سب) یوسف (علیہ السلام) کے لئے سجدہ میں گر پڑے، اور یوسف (علیہ السلام) نے کہا: اے ابا جان! یہ میرے (اس) خواب کی تعبیر ہے جو (بہت) پہلے آیا تھا (اکثر مفسرین کے نزدیک اسے چالیس سال کا عرصہ گزر گیا تھا) اور بیشک میرے رب نے اسے سچ کر دکھایا ہے، اور بیشک اس نے مجھ پر (بڑا) احسان فرمایا جب مجھے جیل سے نکالا اور آپ سب کو صحرا سے (یہاں) لے آیا اس کے بعد کہ شیطان نے میرے اور میرے بھائیوں کے درمیان فساد پیدا کر دیا تھا، اور بیشک میرا رب جس چیز کو چاہے (اپنی) تدبیر سے آسان فرما دے، بیشک وہی خوب جاننے والا بڑی حکمت والا ہےo

100. He raised his parents to the throne, and they (all) fell before him in prostration. He said: ‘Father! This is the fulfilment of my dream, I had long ago, which my Lord has made come true. He was undoubtedly gracious to me when He brought me out of prison, and He brought you (here) from the desert after Satan had incited ill feelings between me and my brothers. Indeed, My Lord is Benevolent in what He wishes. Indeed, He is the All-Knowing, the All-Wise.

100. And he seated his parents on the throne and they (all) fell down prostrate before Yusuf (Joseph) and Yusuf (Joseph) said: ‘O father, this is the interpretation of (that) dream of mine which I had seen (long) before. (Most commentators state that it took forty years.) And my Lord has surely proved it true. And indeed He did me a (great) favour when He took me out of the prison and brought all of you (here) from the desert after Satan had stirred up discord between me and my brothers. The fact is that my Lord makes easy with (His) plan whatever He wills. Indeed, He alone is All-Knowing, Most Wise.

100. WarafaAAa abawayhi AAala alAAarshi wakharroo lahu sujjadan waqala ya abati hatha taweelu ruyaya min qablu qad jaAAalaha rabbee haqqan waqad ahsana bee ith akhrajanee mina alssijni wajaa bikum mina albadwi min baAAdi an nazagha alshshaytanu baynee wabayna ikhwatee inna rabbee lateefun lima yashao innahu huwa alAAaleemu alhakeemu

100. Og Josef satte foreldrene sine på tronen, og de knelte (alle) med ansiktet ned i respekt for Josef, og Josef sa: «Å, min far! Dette er tydningen av (den) drømmen min som jeg hadde for lenge siden*, og Herren min har uten tvil vist den å være sann. Og sannelig, Han viste meg stor godvilje da Han befridde meg fra fengselet og brakte dere alle (hit) fra ørkenen etter at Satan skapte splid mellom meg og brødrene mine. Sannelig, Herren min gjør det lett med Sin plan hva Han enn vil. Sannelig, Han er den Allvitende, den mest Vise.

* Ifølge de fleste fortolkerne hadde profeten Josef عليه السلام den drømmen førti år før gjenforeningen med familien.

100. और यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने अपने वालिदैन को ऊपर तख़्त पर बिठा लिया और वोह (सब) यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) के लिए सज्दे में गिर पड़े, और यूसुफ (अ़लैहिस्सलाम) ने कहा: ऐ अब्बाजान! ये मेरे (उस) ख़्वाब की ताबीर है जो (बहुत) पहले आया था (अक्सर मुफस्सिरीन के नज़दीक उसे चालीस साल का अ़र्सा गुज़र गया था) और बेशक मेरे रब ने उसे सच कर दिखाया है, और बेशक उसने मुझ पर (बड़ा) एहसान फरमाया जब मुझे जेल से निकाला और आप सब को सेहरा से (यहां) ले आया इसके बाद के शैतान ने मेरे और मेरे भाइयों के दर्मियान फसाद पैदा कर दिया था, और बेशक मेरा रब जिस चीज़ को चाहे (अपनी) तद्‌बीर से आसान फरमा दे, बेशक वोही ख़ूब जानने वाला बड़ी हिक्मत वाला है।

১০০. আর ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) তাঁর পিতা-মাতাকে উচ্চাসনে বসালেন এবং তারা (সকলে) ইউসুফ (আলাইহিস সালাম)-এঁর সামনে সেজদায় লুটিয়ে পড়লো। আর ইউসুফ (আলাইহিস সালাম) বললেন, ‘হে আমার পিতা! এ হলো আমার (সে) স্বপ্নের ব্যাখ্যা, যা (অনেক) পূর্বে আমি দেখেছিলাম। [অধিকাংশ মুফাস্সীরীনের মতে এর মধ্যেই চল্লিশ বছর অতিবাহিত হয়ে গিয়েছিল] আর নিশ্চয়ই আমার প্রতিপালক একে সত্য করে দেখিয়েছেন। আর নিশ্চয়ই তিনি আমার প্রতি (অত্যন্ত) অনুগ্রহ করেছেন যখন আমাকে জেলখানা থেকে বের করেছেন আর আপনাদের সকলকে মরুভুমি থেকে (এখানে) নিয়ে এসেছেন, শয়তান আমার এবং আমাদের ভাইদের মাঝে ফ্যাসাদ সৃষ্টি করে দেবার পর। আর নিশ্চয়ই আমার প্রতিপালক, যা কিছু ইচ্ছা করেন (স্বীয়) কৌশল দ্বারা সহজ করে দেন। নিশ্চয়ই তিনিই সম্যক অবগত, মহাপ্রজ্ঞাবান।

(Yusuf, 12 : 100)
Play Copy
رَبِّ قَدۡ اٰتَیۡتَنِیۡ مِنَ الۡمُلۡکِ وَ عَلَّمۡتَنِیۡ مِنۡ تَاۡوِیۡلِ الۡاَحَادِیۡثِ ۚ فَاطِرَ السَّمٰوٰتِ وَ الۡاَرۡضِ ۟ اَنۡتَ وَلِیّٖ فِی الدُّنۡیَا وَ الۡاٰخِرَۃِ ۚ تَوَفَّنِیۡ مُسۡلِمًا وَّ اَلۡحِقۡنِیۡ بِالصّٰلِحِیۡنَ ﴿۱۰۱﴾

101. اے میرے رب! بیشک تو نے مجھے سلطنت عطا فرمائی اور تو نے مجھے خوابوں کی تعبیر کے علم سے نوازا، اے آسمانوں اور زمین کے پیدا فرمانے والے! تو دنیا میں (بھی) میرا کارساز ہے اور آخرت میں (بھی)، مجھے حالتِ اسلام پر موت دینا اور مجھے صالح لوگوں کے ساتھ ملا دےo

101. My Lord! You have granted me a share of the kingdom and taught me the interpretation of dreams. Creator of the heavens and the earth! You are my Guardian in this world and in the Hereafter. Let me die in a state of total submission (to You) and join me with the righteous.’

101. O my Lord! Verily, You granted me dominion and blessed me with the knowledge of the interpretation of dreams. O Creator of the heavens and the earth! You are my Helper in this world and in the Hereafter (as well). Make me die in a state of total submission to (the Din [Religion] of) Islam, and make me join the company of those who are upright.’

101. Rabbi qad ataytanee mina almulki waAAallamtanee min taweeli alahadeethi fatira alssamawati waalardi anta waliyyee fee alddunya waalakhirati tawaffanee musliman waalhiqnee bialssaliheena

101. Å, Herren min! Sannelig, Du tildelte meg herredømme, og Du lærte meg å tyde drømmer. Å, Opphaveren til himlene og jorden, Du er min velynder i denne verden og i det hinsidige. La meg dø som muslim (Deg underkastet), og foren meg med de rettskafne!»

101. ऐ मेरे रब! बेशक तूने मुझे सल्तनत अ़ता फरमाई और तुने मुझे ख़्वाबों की ताबीर के इल्म से नवाज़ा, ऐ आस्मानों और ज़मीन के पैदा फरमाने वाले! तू दुन्या में (भी) मेरा कारसाज़ है और आख़िरत में (भी) । मुझे हालते इस्लाम पर मौत देना और मुझे सालेह लोगों के साथ मिला दे।

১০১. হে আমার প্রতিপালক! নিশ্চয়ই তুমি আমাকে রাজত্ব দান করেছো এবং তুমি আমাকে স্বপ্নের ব্যাখ্যার জ্ঞান দিয়ে অনুগ্রহ করেছো। হে আকাশমন্ডলী ও পৃথিবীর সৃষ্টিকর্তা! তুমি দুনিয়াতেও আমার কার্যসম্পাদনকারী এবং পরকালেও। আমাকে ইসলামী (দ্বীনের) অবস্থার উপর মৃত্যু দাও এবং আমাকে সৎকর্মশীলদের সাথে মিলিত করো।’

(Yusuf, 12 : 101)
Play Copy
ذٰلِکَ مِنۡ اَنۡۢبَآءِ الۡغَیۡبِ نُوۡحِیۡہِ اِلَیۡکَ ۚ وَ مَا کُنۡتَ لَدَیۡہِمۡ اِذۡ اَجۡمَعُوۡۤا اَمۡرَہُمۡ وَ ہُمۡ یَمۡکُرُوۡنَ ﴿۱۰۲﴾

102. (اے حبیبِ مکرّم!) یہ (قصّہ) غیب کی خبروں میں سے ہے جسے ہم آپ کی طرف وحی فرما رہے ہیں، اور آپ (کوئی) ان کے پاس موجود نہ تھے جب وہ (برادرانِ یوسف) اپنی سازشی تدبیر پر جمع ہو رہے تھے اور وہ مکر و فریب کر رہے تھےo

102. (O Prophet!) These are the accounts of the Unseen, which We reveal to you. And you were not present with them when they conspired together and devised a plan (against Yusuf).

102. (O My Esteemed Beloved!) This (narrative) is of the news of the unseen which We are revealing to you, and you were not present with them when they (Yusuf’s [Joseph’s] brothers) were co-working to conclude their conspiracy and were plotting to deceive.

102. Thalika min anbai alghaybi nooheehi ilayka wama kunta ladayhim ith ajmaAAoo amrahum wahum yamkuroona

102. (Kjære høyaktede elskede ﷺ!) Denne (historien) er av det usettes underretninger, som Vi åpenbarer for deg. Og du var ikke til stede sammen med dem da de (Josefs brødre) samlet seg om sammensvergelsen sin og drev med listige påfunn.

102. (ऐ हबीबे मुकर्रम!) ये (क़िस्सा) गै़ब की ख़बरों में से है, जिसे हम आपकी तरफ वही फरमा रहे हैं, और आप (कोई) उनके पास मौजूद न थे जब वोह (बिरादराने यूसुफ) अपनी साज़िशी तद्‌बीर पर जमा हो रहे थे और वोह मक्रो फरेब कर रहे थे।

১০২. (হে সম্মানিত হাবীব!) এ (ঘটনা) অদৃশ্যের সংবাদ, যা আমরা আপনার কাছে প্রত্যাদেশ করেছি। আর আপনি তাদের নিকট ছিলেন না, যখন তারা (ইউসুফের ভাইয়েরা) নিজেদের ষড়যন্ত্রকালে মতৈক্যে পৌঁছেছিল, আর তারা চক্রান্ত ও প্রতারণা করছিল।

(Yusuf, 12 : 102)
Play Copy
وَ مَا تَسۡـَٔلُہُمۡ عَلَیۡہِ مِنۡ اَجۡرٍ ؕ اِنۡ ہُوَ اِلَّا ذِکۡرٌ لِّلۡعٰلَمِیۡنَ ﴿۱۰۴﴾٪

104. اور آپ ان سے اس (دعوت و تبلیغ) پر کوئی صلہ تو نہیں مانگتے، یہ قرآن جملہ جہان والوں کے لئے نصیحت ہی تو ہےo

104. You are not asking them for any reward for it. This (Qur’an) is just a reminder for all nations.

104. And you do not ask for any reward from them for this (communicating and preaching the Message). This Qur’an is but a reminder to all mankind.

104. Wama tasaluhum AAalayhi min ajrin in huwa illa thikrun lilAAalameena

104. Og du ber ikke om noen lønn for den (invitasjonen og forkynnelsen). Denne Koranen er en formaning for all verden.

104. और आप उनसे इस (दावतो तब्लीग़) पर कोई सिला तो नहीं मांगते, ये क़ुरआन जुम्ला जहान वालों के लिए नसीहत ही तो है।

১০৪. আর আপনি তাদেরকে এ (দাওয়াত ও রিসালাতের প্রচার)-এর কোনো প্রতিদান কামনা করছেন না। এ কুরআন সমস্ত জগতবাসীদের জন্যে কেবলই উপদেশ।

(Yusuf, 12 : 104)
Play Copy
وَ کَاَیِّنۡ مِّنۡ اٰیَۃٍ فِی السَّمٰوٰتِ وَ الۡاَرۡضِ یَمُرُّوۡنَ عَلَیۡہَا وَ ہُمۡ عَنۡہَا مُعۡرِضُوۡنَ ﴿۱۰۵﴾

105. اور آسمانوں اور زمین میں کتنی ہی نشانیاں ہیں جن پر ان لوگوں کا گزر ہوتا رہتا ہے اور وہ ان سے صرفِ نظر کئے ہوئے ہیںo

105. And how many a sign is there in the heavens and the earth which they pass by, yet they turn away from them!

105. And how many a sign is there in the heavens and the earth, which these people pass by, but they are heedless of them!

105. Wakaayyin min ayatin fee alssamawati waalardi yamurroona AAalayha wahum AAanha muAAridoona

105. Og hvor mange tegn er det ikke i himlene og på jorden som disse folkene går forbi? De har vendt sine sanser bort fra dem.

105. और आस्मानों और ज़मीन में कितनी ही निशानियां हैं जिन पर उन लोगों का गुज़र होता रहता है और वोह उनसे सर्फे नज़र किए हुए हैं।

১০৫. আর আকাশমন্ডলী এবং পৃথিবীতে কতোই না নিদর্শনাবলী রয়েছে, যার পাশ দিয়ে এসব লোক অতিক্রম করছে অথচ তারা এগুলোর প্রতি উদাসীন।

(Yusuf, 12 : 105)
Play Copy
اَفَاَمِنُوۡۤا اَنۡ تَاۡتِیَہُمۡ غَاشِیَۃٌ مِّنۡ عَذَابِ اللّٰہِ اَوۡ تَاۡتِیَہُمُ السَّاعَۃُ بَغۡتَۃً وَّ ہُمۡ لَا یَشۡعُرُوۡنَ ﴿۱۰۷﴾

107. کیا وہ اس بات سے بے خوف ہو گئے ہیں کہ ان پر اللہ کے عذاب کی چھا جانے والی آفت آجائے یا ان پر اچانک قیامت آجائے اور انہیں خبر بھی نہ ہوo

107. Do they feel secure that an overwhelming punishment from Allah will not come to them or that the Last Hour will not overtake them suddenly while they are unaware?

107. Have they gone free from this fear that a prevailing calamity of Allah’s torment will come upon them, or the Last Hour will seize them all of a sudden whilst they have no news of it?

107. Afaaminoo an tatiyahum ghashiyatun min AAathabi Allahi aw tatiyahumu alssaAAatu baghtatan wahum la yashAAuroona

107. Føler de seg trygge for at Allahs pines katastrofe skulle bre seg over dem, eller at timen skulle komme over dem helt uventet mens de intet aner?

107. क्या वोह इस बात से बे ख़ौफ हो गए हैं कि उन पर अल्लाह के अ़ज़ाब की छा-जाने वाली आफत आ जाए या उन पर अचानक क़ियामत आ जाए और उन्हें ख़बर भी न हो।

১০৭. তারা কি এ আশংকা থেকে নিরাপদ হয়ে গিয়েছে যে, তাদের উপর আল্লাহ্‌র শাস্তির প্রচ্ছন্ন বিপদ আগমন করবে; অথবা তাদের উপর অকস্মাৎ কিয়ামত সংঘটিত হবে, আর তারা বুঝতেও পারবে না?

(Yusuf, 12 : 107)
Play Copy
قُلۡ ہٰذِہٖ سَبِیۡلِیۡۤ اَدۡعُوۡۤا اِلَی اللّٰہِ ۟ؔ عَلٰی بَصِیۡرَۃٍ اَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِیۡ ؕ وَ سُبۡحٰنَ اللّٰہِ وَ مَاۤ اَنَا مِنَ الۡمُشۡرِکِیۡنَ ﴿۱۰۸﴾

108. (اے حبیبِ مکرّم!) فرما دیجئے: یہی میری راہ ہے، میں اللہ کی طرف بلاتا ہوں، پوری بصیرت پر (قائم) ہوں، میں (بھی) اور وہ شخص بھی جس نے میری اتباع کی، اور اللہ پاک ہے اور میں مشرکوں میں سے نہیں ہوںo

108. Say (O Prophet): ‘This is my way. I call to Allah with clear insight, I and those who follow me. And Glory be to Allah, and I am not among those who ascribe partners (to Him).’

108. (O Glorious Beloved!) Say: ‘This is my way. I invite towards Allah. I am (firm and committed to) my vision and insight, I and also he who complies with me. And far Exalted is Allah, and I am not of the polytheists.’

108. Qul hathihi sabeelee adAAoo ila Allahi AAala baseeratin ana wamani ittabaAAanee wasubhana Allahi wama ana mina almushrikeena

108. (Kjære høyaktede elskede ﷺ!) Si: «Dette er min vei! Jeg inviterer til Allah, (stø) på (og forpliktet til) innsikten (i Herrens åpenbaringer) er jeg og den som følger meg. Hellig er Allah! Jeg er ikke av flergudsdyrkerne!»

108. (ऐ हबीबे मुकर्रम!) फरमा दीजिए: येही मेरी राह हैं। मैं अल्लाह की तरफ बुलाता हूं, पूरी बसीरत पर (क़ाइम) हूं, मैं (भी) और वोह शख़्स भी जिसने मेरी इत्तिबाअ़ की, और अल्लाह पाक है और मैं मुश्रिकों में से नहीं हूं।

১০৮. (হে সম্মানিত হাবীব!) বলে দিন, ‘এটিই আমার পথ। আমি আল্লাহ্‌র দিকে আহ্বান করছি; আমি এবং আমার আনুসারীগণ পূর্ণ অন্তর্দৃষ্টির উপর (অটল) রয়েছি। আল্লাহ্ পূতঃপবিত্র আর আমি মুশরিকদের অন্তর্ভুক্ত নই।’

(Yusuf, 12 : 108)
Play Copy
وَ مَاۤ اَرۡسَلۡنَا مِنۡ قَبۡلِکَ اِلَّا رِجَالًا نُّوۡحِیۡۤ اِلَیۡہِمۡ مِّنۡ اَہۡلِ الۡقُرٰی ؕ اَفَلَمۡ یَسِیۡرُوۡا فِی الۡاَرۡضِ فَیَنۡظُرُوۡا کَیۡفَ کَانَ عَاقِبَۃُ الَّذِیۡنَ مِنۡ قَبۡلِہِمۡ ؕ وَ لَدَارُ الۡاٰخِرَۃِ خَیۡرٌ لِّلَّذِیۡنَ اتَّقَوۡا ؕ اَفَلَا تَعۡقِلُوۡنَ ﴿۱۰۹﴾

109. اور ہم نے آپ سے پہلے بھی (مختلف) بستیوں والوں میں سے مَردوں ہی کو (رسول بنا کر) بھیجا تھا جن کی طرف ہم وحی فرماتے تھے، کیا ان لوگوں نے زمین میں سیر نہیں کی کہ وہ (خود) دیکھ لیتے کہ ان سے پہلے لوگوں کا انجام کیا ہوا، اور بے شک آخرت کا گھر پرہیزگاری اختیار کرنے والوں کے لیے بہتر ہے، کیا تم عقل نہیں رکھتے؟o

109. And We did not send (any messenger) before you except men, to whom We revealed from among the people of the towns. Have they not travelled across the earth so that they may observe how was the end of those before them? And surely the abode of the Hereafter is better for those who are God-conscious. Do you not then understand?

109. And before you We also sent men alone from amongst the inhabitants of (various) towns to whom We sent Revelations. Have they not travelled in the land so that they might (themselves) witness what was the end of those before them? And surely, the home in the Hereafter has far greater value for the Godfearing. Do you not have reason?

109. Wama arsalna min qablika illa rijalan noohee ilayhim min ahli alqura afalam yaseeroo fee alardi fayanthuroo kayfa kana AAaqibatu allatheena min qablihim waladaru alakhirati khayrun lillatheena ittaqaw afala taAAqiloona

109. Og før deg sendte Vi også kun menn fra (forskjellige) byers folk som Vi sendte åpenbaringer til. Har de ikke reist omkring på jorden, så de kunne se hva enden ble for dem som var før dem? Visselig, det hinsidiges hjem er bedre for de gudfryktige. Har dere da ikke forstand?

109. और हमने आपसे पहले भी (मुख़्तलिफ) बस्तियों वालों में से मर्दों ही को (रसूल बनाकर) भेजा था जिनकी तरफ हम वही फरमाते थे, क्या उन लोगों ने ज़मीन में सैर नहीं की कि वोह (खु़द) देख लेते कि उनसे पहले लोगों का अंजाम क्या हुआ, और बेशक आख़िरत का घर परहेज़गारी इख़्तियार करने वालों के लिए बेहतर है, क्या तुम अ़क़्ल नहीं रखते?

১০৯. আর আমরা আপনার পূর্বেও (বিভিন্ন) জনপদের অধিবাসীদের মধ্য থেকে পুরুষদেরকেই প্রেরণ করেছিলাম, যাদের কাছে আমরা ওহী প্রেরণ করতাম। তারা কি পৃথিবীতে ভ্রমণ করে না, অতঃপর (নিজেরা) দেখে না যে, তাদের পূর্ববর্তী লোকদের পরিণতি কী হয়েছিল? আর নিশ্চয়ই পরকালের আবাস খোদাভীতি অবলম্বনকারীদের জন্যে উত্তম। তোমরা কি বুঝো না?

(Yusuf, 12 : 109)
Play Copy
حَتّٰۤی اِذَا اسۡتَیۡـَٔسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوۡۤا اَنَّہُمۡ قَدۡ کُذِبُوۡا جَآءَہُمۡ نَصۡرُنَا ۙ فَنُجِّیَ مَنۡ نَّشَآءُ ؕ وَلَا یُرَدُّ بَاۡسُنَا عَنِ الۡقَوۡمِ الۡمُجۡرِمِیۡنَ ﴿۱۱۰﴾

110. یہاں تک کہ جب پیغمبر (اپنی نافرمان قوموں سے) مایوس ہوگئے اور ان منکر قوموں نے گمان کر لیا کہ ان سے جھوٹ بولا گیا ہے (یعنی ان پر کوئی عذاب نہیں آئے گا) تو ان رسولوں کو ہماری مدد آپہنچی پھر ہم نے جسے چاہا (اسے) نجات بخش دی، اور ہمارا عذاب مجرم قوم سے پھیرا نہیں جاتاo

110. When the messengers lost hope (of their people accepting their message), and the (disbelieving) people thought they (the messengers) had been denied, Our help came to them (all of a sudden). And whomever We wished was saved, and Our punishment is not averted from the guilty people.

110. Until, when the Messengers despaired (of their disobedient people,) and those denying communities developed this scepticism that they were told a lie (i.e., they will not be tormented), Our help reached the Messengers. Then We delivered whom We willed. And Our torment is not averted from the people committed to do evil.

110. Hatta itha istayasa alrrusulu wathannoo annahum qad kuthiboo jaahum nasruna fanujjiya man nashao wala yuraddu basuna AAani alqawmi almujrimeena

110. Da sendebudene mistet håpet (for sine ulydige folk) og de (ulydige folkene) begynte å tenke at de var blitt løyet for (at ingen pine ville nå dem), kom vår hjelp til sendebudene. Så berget Vi hvem Vi enn ville. Og pinen Vår mot det syndige folk kan ikke bli avverget.

110. यहां तक कि जब पैग़म्बर (अपनी ना फरमान क़ौमों से) मायूस हो गए और उन मुन्किर क़ौमों ने गुमान कर लिया कि उनसे झूट बोला गया है (यानी उन पर कोई अ़ज़ाब नहीं आएगा) तो उन रसूलों को हमारी मदद आ पहुंची फिर हमने जिसे चाहा (उसे) नजात बख़्श दी, और हमारा अ़ज़ाब मुज्रिम क़ौम से फेरा नहीं जाता।

১১০. অবশেষে যখন রাসূলগণ (স্বীয় নাফরমান সম্প্রদায় থেকে) নিরাশ হয়ে গেলেন এবং সে অস্বীকারকারী সম্প্রদায় ধারণা করে নিল যে, তাদেরকে মিথ্যা আশ্বাস দেয়া হয়েছে (অর্থাৎ তাদের উপর কোনো শাস্তি নেমে আসবে না) তখন রাসূূলগণের নিকট আমাদের সাহায্য এসে পৌঁছলো। অতঃপর আমরা যাকে ইচ্ছা (তাকে) মুক্তি দিয়েছি। আর আমাদের শাস্তি অপরাধী সম্প্রদায় থেকে প্রতিহত হয় না।

(Yusuf, 12 : 110)
Play Copy
لَقَدۡ کَانَ فِیۡ قَصَصِہِمۡ عِبۡرَۃٌ لِّاُولِی الۡاَلۡبَابِ ؕ مَا کَانَ حَدِیۡثًا یُّفۡتَرٰی وَ لٰکِنۡ تَصۡدِیۡقَ الَّذِیۡ بَیۡنَ یَدَیۡہِ وَ تَفۡصِیۡلَ کُلِّ شَیۡءٍ وَّ ہُدًی وَّ رَحۡمَۃً لِّقَوۡمٍ یُّؤۡمِنُوۡنَ ﴿۱۱۱﴾٪

111. بیشک ان کے قصوں میں سمجھ داروں کے لئے عبرت ہے، یہ (قرآن) ایسا کلام نہیں جو گھڑ لیا جائے بلکہ (یہ تو) ان (آسمانی کتابوں) کی تصدیق ہے جو اس سے پہلے (نازل ہوئی) ہیں اور ہر چیز کی تفصیل ہے اور ہدایت ہے اور رحمت ہے اس قوم کے لئے جو ایمان لے آئےo

111. Indeed, there is a lesson in their accounts for those who possess intellect. This (Qur’an) is not a fabricated discourse. Instead, it is a confirmation of what was revealed before it, an elaboration of all things and a guidance and a mercy for people who believe.

111. Truly, in their stories there is a lesson of warning for men of understanding. This (Qur’an) is not a Revelation that can be forged, but a confirmation of those (revealed Books) which were revealed before it, an explanation of everything and guidance and mercy for those who believe.

111. Laqad kana fee qasasihim AAibratun liolee alalbabi ma kana hadeethan yuftara walakin tasdeeqa allathee bayna yadayhi watafseela kulli shayin wahudan warahmatan liqawmin yuminoona

111. Sannelig, det er en advarende lekse i historiene deres for fornuftens folk. Denne (Koranen) er ikke ord som kan diktes opp; derimot stadfester den de (hellige skriftene) som var før den, og den er alle tings detaljerte utdypning, og rettledning og nåde for det folk som tror.

111. बेशक उनके क़िस्सों में समझदारों के लिए इब्रत है, ये (क़ुरआन) ऐसा कलाम नहीं जो घड़ लिया जाए बल्कि (ये तो) उन (आस्मानी किताबों) की तस्दीक़ है जो इससे पहले (नाज़िल हुई) हैं और हर चीज़ की तफ्सील है और हिदायत है और रह्‌मत है, उस क़ौम के लिए जो ईमान ले आए।

১১১. নিশ্চয়ই তাদের ঘটনাবলীতে বোধশক্তিসম্পন্ন ব্যক্তিদের জন্যে রয়েছে উপদেশ। এ (কুরআন) মনগড়া বাক্য নয়, বরং (এ তো) ইতোপূর্বে (অবতীর্ণ আসমানী কিতাব)-এর সত্যায়ন, আর বিশ্বাসী সম্প্রদায়ের জন্যে সকল কিছুর বিস্তারিত বর্ণনা, হেদায়াত এবং রহমত।

(Yusuf, 12 : 111)